Khó như cai nghiện ma túy !

Nếu không dính tới ma túy, giờ này anh T.V.K (32 tuổi), nhà ở Q.12 (TP.HCM), hiện cai nghiện ma túy tại Cơ sở cai nghiện ma túy số 3 (thuộc Lực lượng Thanh niên xung phong TP.HCM) đóng ở ấp 5, xã Thái An, H.Phú Giáo (Bình Dương), đang hạnh phúc bên vợ và con gái 5 tuổi.

Nhà có xưởng sản xuất giày dép, nên sau khi cưới vợ, có con nhỏ, anh K. rất chí thú làm ăn. Giao việc sản xuất cho bố mẹ và vợ, một tay anh K. mở mang mối hàng, làm ăn ngày càng khấm khá.

“Nhưng đời không biết chữ ngờ. Năm 2016, trong một lần nhậu với bạn bè, tôi bị say. Trong lúc say xỉn, mấy người bạn đưa ma túy đá ra chơi và mời tôi. Vốn tính tò mò, lại say xỉn không kiểm soát được ý thức nên tôi chơi thử. Hút vào thấy người mình bồng bềnh, lâng lâng, cảm giác như lên tiên. Thấy hay, tôi cứ chơi lần 1, lần 2, lần 3... rồi nghiện lúc nào không hay”, anh K. kể.

Các học viên được hướng dẫn học nghề

Điều đáng nói là anh K. chơi ma túy đá nhưng không biết là mình bị nghiện nên cứ giấu giếm gia đình, vợ con. Tiền thu được từ việc bỏ mối hàng giày dép của gia đình đều bị K. cắt xén để mua ma túy đá chơi hằng ngày. Trung bình một ngày, K. “nướng” 1 triệu đồng cho ma túy đá. Hơn một năm sau, gia đình mới biết thì K. đã lún sâu vào cơn nghiện ngập.

K. kể đây là lần đầu tiên anh vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. “Thời gian đầu cắt cơn khó chịu lắm, người giống như bị hàng ngàn con giòi đang đục vào xương tủy; vào cơ sở 2 - 3 tháng vẫn nhớ ma túy đá”, anh K. tâm sự.

Qua 10 tháng cắt cơn, hầu như anh K. đã hết nhớ ma túy. Hiện anh chỉ mong sớm cai nghiện thành công để được về với với vợ và con gái nhỏ. Dù cách vài ngày, anh lại được liên lạc với gia đình, vợ con và người thân lên thăm, động viên nhưng nỗi nhớ nhà, vợ con luôn thường trực.

“Nhớ nhất là đứa con gái 5 tuổi đang rất cần sự yêu thương của ba. Vì mọi người giấu, nói tôi đi làm xa nên cháu không biết tôi nghiện ma túy. Mỗi lần lên thăm, cháu cứ hỏi sao ba đi làm lâu về thế? Sao ba cứ ở đây hoài vậy? Tôi phải nói dối là chừng nào xong ba về sẽ mua đồ chơi cho con”, anh K. kể về cô con gái nhỏ, nước mắt chảy dài trên má.

Anh K. là một trong hơn 1.200 học viên đang cai nghiện ma túy ở Cơ sở cai nghiện ma túy số 3. Mỗi người ở đây mỗi hoàn cảnh, nỗi niềm khác nhau nhưng tựu chung đều mong sớm cai được ma túy. Phần lớn học viên ở đây đều trẻ, đang độ tuổi 20 - 30 nhưng cũng có trường hợp ở tuổi “xưa nay hiếm”.

Trò chuyện với ông T.H.P, một học viên nhà ở Q.6 (TP.HCM), khi ông lên trạm y tế của cơ sở khám bệnh, mới biết năm nay đã 70 tuổi. Ông P. kể mình nghiện ma túy từ năm 1970, tức đến nay gần 50 năm. “Vợ bỏ nên phải ở nhờ mấy người cháu. Nhiều lần tôi cũng cai cắt được cơn, thậm chí có lúc bỏ ma túy được 7 - 8 năm nhưng rồi nghiện lại”, ông P. kể và cho hay mình vào Cơ sở cai nghiện ma túy số 3 được 2 tháng. Còn khoảng 1 năm nữa ông mới hoàn thành thời gian cai nghiện ở cơ sở.

Ông Trương Quang Nam, Giám đốc Cơ sở cai nghiện ma túy số 3, cho hay học viên sau khi cắt cơn nghiện ở TP.HCM sẽ được đưa về đây phục hồi sức khỏe và giáo dục, phục hồi hành vi nhân cách; được dạy chữ, dạy nghề.

Trước khi đưa học viên cai nghiện vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, nhiều thân nhân tỏ ra lo lắng. Do đó hằng tháng, cơ sở tổ chức đưa thân nhân vào thăm trường cai nghiện. Được chứng kiến điều kiện ăn ở, sinh hoạt ở đây, thân nhân của những học viên đang cai nghiện rất yên tâm.

“Ngoài việc hằng ngày xuống kiểm tra, mỗi tháng một lần, ban giám đốc cơ sở tổ chức đối thoại trực tiếp với học viên, ghi nhận những khó khăn, vướng mắc của học viên để kịp thời giải quyết. Hằng quý, Ban Chỉ huy Lực lượng Thanh niên xung phong đều xuống đối thoại với học viên”, ông Nam nói.

Ở Cơ sở cai nghiện ma túy số 3, các học viên ngoài việc được dạy nghề (may mặc, sửa xe, vi tính, điện...), hằng ngày nếu có nhu cầu thì được gọi điện về cho gia đình trong thời gian quy định. Ngoài ra, mỗi tuần cơ sở sẽ tổ chức cho thân nhân thăm gặp một lần vào sáng thứ sáu. Thời gian thăm gặp kéo dài 2 tiếng rưỡi.

Theo số liệu của Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội (Bộ LĐ-TB-XH), thời gian gần đây một số địa phương để xảy ra tình trạng học viên cai nghiện gây rối tập thể, bỏ trốn. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này, trong đó có lý do phần lớn học viên được đưa vào cơ sở cai nghiện sử dụng ma túy đá (methamphetamine), ma túy tổng hợp dạng ATS (khoảng 74%). Cá biệt có những tỉnh, thành tỷ lệ này trên 90% như: An Giang (91%), Bình Phước (98%), Hậu Giang (100%). Những người sử dụng ma túy đá, ma túy tổng hợp thường có biểu hiện rối loạn tâm thần như: ảo thanh, ảo giác, tự kỷ không kiểm soát được hành vi…

Ông Lê Đức Hiền, Cục phó Cục Phòng, chống tệ nạn xã hội, cũng nêu khó khăn trong việc xác định tình trạng nghiện để đưa người nghiện đi cai nghiện. Theo đó, hiện nay liên bộ: Công an - Y tế - LĐ-TB-XH ban hành Thông tư 17 để xác định tình trạng nghiện. Tuy nhiên, quy định chi cho phép lưu giữ đối tượng nghi nghiện ma túy trong vòng 24 tiếng. Trong khi đó, muốn xác định chắc chắn một người nghiện ma túy, phải mất cả tuần, cả tháng; có loại ma túy phải mất thời gian cả năm…

Bên cạnh đó, theo ông Hiền, trưởng trạm y tế xã, cấp huyện và các cơ sở y tế cai nghiện ở tỉnh, thành có thẩm quyền xác định tình trạng nghiện nhưng trong nhiều trường hợp, những người này bị đe dọa nên lo ngại cho sự an toàn của bản thân và gia đình. Vì vậy, họ e ngại khi cung cấp thông tin tình trạng nghiện của người nghiện ma túy cho cơ quan chức năng.

“Trước đây chỉ có một vài loại chất gây nghiện nhưng hiện có hơn 500 loại. Đáng lo ngại, xuất hiện nhiều chất gây nghiện mới khiến công tác phát hiện, điều trị gặp nhiều khó khăn”, ông Hiền nói.

Thế nào là cai nghiện thành công ? Ông Lê Đức Hiền cho biết theo Cơ quan Phòng chống ma túy và tội phạm của LHQ (UNODC), ở một số nước, phương pháp cai nghiện ma túy khá thành công không thống kê số lần tái nghiện, mà xác định sự thành công sau mỗi lần cai nghiện thì sức khỏe, tâm thần của người nghiện có khá hơn trước hay không. Theo ông Hiền, người cai nghiện thành công là người nhận thức được, từng bước thay đổi theo chiều hướng tích cực. Ông Hiền dẫn chứng: Trước khi cai nghiện, người nghiện sử dụng 10 “bi” nhưng sau khi cai nghiện, sử dụng 5 “bi” hoặc trước khi cai nghiện, sử dụng chung kim tiêm để chích thì sau cai nghiện, người nghiện hạn chế hoặc không dùng chung kim tiêm để truyền bệnh HIV cho người khác... Trước khi cai nghiện, nằm lê lết nhưng sau khi cai nghiện có thể đi lại được và có ý thức khuyên nhủ bạn nghiện bỏ ma túy hay đi cai.