'Khoáng tặc' lộng hành vùng giáp ranh: Công trình cát lậu dưới sông Đu Đủ

Lòng sông Đu Đủ hẹp (khoảng 5 - 7 m) có thượng nguồn từ núi Mây Tàu nên lượng nước không nhiều. Nước sông chỉ lớn vào mùa mưa, còn mùa nắng thì cạn trơ đáy, xe máy có thể chạy qua lại.

BÃI TẬP KẾT THÀNH NƠI TUYỂN RỬA CÁT TRÁI PHÉP

Nằm giáp sông Đu Đủ thuộc địa bàn xã Hòa Hiệp (H.Xuyên Mộc), có bãi tập kết cát rộng vài héc ta của Công ty TNHH Đầu tư SX-TM-DV Tín Thành (Công ty Tín Thành). Tại đây, lượng cát thành phẩm được đổ cao thành nhiều đống, lên đến hàng chục ngàn khối. Gần bãi tập kết, có 3 ống cống lớn xuôi theo dòng nước sông Đu Đủ, bên trên được đổ đá rộng khoảng 5 m. Con đường cứ thế hình thành ngay dưới lòng sông, xe ben thường xuyên vận chuyển cát về bãi tập kết của Công ty Tín Thành để tuyển rửa.

Những ngày giữa tháng 8.2023, nhóm PV Báo Thanh Niên phát hiện hoạt động tuyển rửa cát của nhóm công nhân nằm sát bờ sông Đu Đủ có dấu hiệu khai thác khoáng sản trái phép. Nơi đây có một ao sâu hơn 2 m, rộng khoảng 50 m được các công nhân bơm rửa, hút cát từ lòng sông Đu Đủ đưa vào. Sáng 19.8, tại khu vực bãi tuyển rửa cát này có 2 công nhân trực tiếp bơm hút cát từ lòng sông lên ao chứa. Hệ thống ống nối và máy bơm hút cát đã chuẩn bị từ trước. Dưới sông giàn máy bơm liên tục nổ máy, vòi hút to được một người đàn ông hì hục đâm thọc xuống lòng sông. Thỉnh thoảng, người đàn ông này điều chỉnh vòi hút qua nhiều vị trí khác nhau để hút cát. Một công nhân khác ở trong ao chứa thì dùng cuốc gia cố, điều chỉnh ống bơm để lượng cát lấp đầy bể chứa. Tiếng động cơ máy nổ cứ thế chạy ầm ầm từ sáng đến giữa trưa mới ngừng nghỉ.

Sau một buổi bơm hút, bãi cát đã bồi cao vài mét, lượng cát được các công nhân cào đều và chờ tiếp tục cho đợt khai thác kế tiếp. Do quá trình bơm hút cát liên tục, màu nước sông cũng đổi màu trắng sữa. Còn tại bãi tập kết cát, để đề phòng người lạ tiếp cận, xung quanh bãi đều gắn camera chĩa về nhiều phía. Trường hợp khi người lạ tiếp cận, nhóm công nhân dừng việc và áp sát, xua đuổi ra khỏi bãi.

HOA MÀU CHẾT VÌ NƯỚC SÔNG Ô NHIỄM DO TUYỂN RỬA CÁT ?

Hoạt động tuyển rửa cát kéo dài nhiều năm qua đã ảnh hưởng đến hoạt động tưới tiêu, sản xuất nông nghiệp của người dân phía hạ nguồn sông Đu Đủ. Nhiều năm trước đây, người dân bức xúc, tố cáo đến cơ quan chức năng 2 tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và tỉnh Bình Thuận về việc khai thác khoáng sản trái phép, tuyển rửa cát khiến nước sông ô nhiễm. Thậm chí, các hộ dân còn gửi đơn đến nhiều ban ngành T.Ư, nhưng đến nay hoạt động tuyển rửa vẫn diễn ra. Đối với hàng trăm hộ dân sống dọc sông Đu Đủ thì đây là nguồn nước chủ yếu phục vụ tưới tiêu, hoa màu. Từ khi nhóm "cát tặc" khai thác, tuyển rửa cát ở thượng nguồn, người dân không thể bơm nước tưới cho hàng ngàn diện tích cây ăn trái, hoa màu. Quá trình tuyển rửa cát, nước sông bị nhiễm bùn, các tạp chất khác chuyển thành màu trắng sữa. Khi người dân bơm nước lên tưới thì bùn bám trên bề mặt lá, phủ dưới gốc khiến cây không phát triển được và chết.

Ông K. (ngụ thôn Suối Bang, xã Thắng Hải, H.Hàm Tân, Bình Thuận) cho biết mùa khô là thời điểm hàng trăm hộ dân sống dọc sông Đu Đủ sử dụng nước con sông này làm nguồn tưới tiêu chính. Thế nhưng, hiện nhiều hộ dân phải bỏ tiền khoan giếng để sử dụng, tưới tiêu hoa màu. "Tuyển rửa cát tạo sình dưới lòng sông, hút lên tưới thì chết hoa màu, cây trái không sinh trưởng được. Chúng tôi đã làm đơn phản ánh chính quyền các cấp thuộc tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu và tỉnh Bình Thuận nhưng cơ quan chức năng giải quyết không triệt để. Phản ánh hoài mà không thay đổi được gì, những năm gần đây, người dân nơi đây ngưng phản ánh vì không có ai chịu giải quyết", ông K. bức xúc.

Một người dân xã Hòa Hiệp (H.Xuyên Mộc) kiến nghị: "Nguồn nước giếng hiện cũng chỉ đáp ứng khoảng 40% nhu cầu tưới tiêu nên nước sông vẫn rất quan trọng với người dân. Trong khi nước sông Đu Đủ là nguồn thủy lợi chính thì chúng tôi lại không dám dùng vì bị ô nhiễm. Tôi mong chính quyền địa phương các cấp xem xét giải quyết dứt điểm tình trạng khai thác, tuyển rửa cát trái phép ở lòng sông này, giúp nguồn nước trở lại như ban đầu".

Thanh Niên

LẬP ĐOÀN KIỂM TRA THÌ "CÁT TẶC" NGƯNG HOẠT ĐỘNG (!?)

Với hình ảnh, chứng cứ do nhóm PV Báo Thanh Niên cung cấp về việc tại bãi tập kết có hiện tượng hút trộm cát dưới sông Đu Đủ, ngày 10.9, Phòng TN-MT (UBND H.Xuyên Mộc) phối hợp cùng UBND xã Hòa Hiệp (H.Xuyên Mộc) đến bãi tập kết khoáng sản của Công ty Tín Thành để kiểm tra. Lúc kiểm tra, khu đất tập kết cát với diện tích hàng chục ngàn mét vuông, nằm dọc sông Đu Đủ, gần bãi tập kết cát có nhiều ao chứa nước tuyển rửa cát với diện tích hàng ngàn mét vuông. Nước chứa trong các ao có màu trắng sữa, vẩn đục. Tại ao chứa nước tuyển rửa cát còn có 3 ống nhựa loại lớn, đường kính 40 cm nối từ ao ra sông Đu Đủ. Một cán bộ trong đoàn kiểm tra nhận định: "Nước trong ao màu trắng sữa là do hoạt động tuyển rửa cát. Khi nước tuyển rửa chứa đầy ao sẽ theo 3 ống nước chảy trực tiếp ra sông Đu Đủ nên nước sông có màu trắng sữa, khiến dân hạ nguồn không tưới tiêu được".

Đặc biệt, tại vị trí mà PV ghi nhận có hoạt động bơm hút cát trái phép trước đó, vào thời điểm đoàn kiểm tra đến ghi nhận hiện trường thì chỉ còn… ao trống. Lượng cát tại đây đã được di dời đến nơi khác. Ao chứa cát này còn được đào một mương thoát nước dẫn thẳng ra sông Đu Đủ. Máy bơm cát và các ống hút cát cũng được đưa ra khỏi hiện trường. Còn tại bãi tập kết, đoàn cũng ghi nhận có 3 xe cuốc đang nằm chờ, dấu vết đưa cát ra vào bãi vẫn còn mới, các dụng cụ bơm hút, máy bơm cát được đoàn phát hiện tại đây.

Ngày 13.9, Phòng TN-MT H.Xuyên Mộc đã mời ông Lâm Ngọc Phương, Giám đốc Công ty Tín Thành, đến làm việc để xác minh vấn đề bơm hút cát dưới sông Đu Đủ. Tại buổi làm việc, ông Phương cho biết có mua cát của một doanh nghiệp tại TT.Tân Minh (H.Hàm Tân) để vận chuyển về bãi tập kết. Do thấy cát bẩn, không đạt yêu cầu nên cho đổ xuống sông Đu Đủ tuyển rửa, sau đó bơm lại bãi tập kết đưa đi tiêu thụ (khoảng 150 m3). Ông Phương khẳng định không khai thác cát tại sông Đu Đủ. Trong quá trình rửa cát có gây đục dòng sông. Phòng TN-MT H.Xuyên Mộc yêu cầu ông Phương dừng toàn bộ hoạt động tập kết, rửa cát, đồng thời khắc phục tình trạng vẩn đục sông Đu Đủ trong thời gian 10 ngày. Đối với lượng cát còn tại bãi, Phòng TN-MT yêu cầu ông Phương di dời ra bên ngoài trong thời gian 30 ngày... (còn tiếp)