Không chồng nhưng khát con - Kỳ 2: Đắng lòng khi con hỏi 'cha đâu?'

 
Ngắm nhìn con thơ say giấc, điều nhiều người mẹ đơn thân sợ nhất là khi con thức dậy, nhận biết và đặt câu hỏi "cha con đâu?" - Ảnh: Shutterstock

Trả lời thế nào khi con hỏi “cha đâu”?

Một trong những câu hỏi đau lòng và tổn thương nhất mà các bà mẹ đơn thân thường phải đối mặt là “Cha của con đâu hả mẹ?”. Câu hỏi này sẽ tiếp diễn từ lần đầu tiên bé hiểu chuyện cho đến lúc trưởng thành. Những ứng xử của mẹ sẽ rất quan trọng với tâm lý và cảm xúc của bé. Một số chuyên gia từ diễn đàn “Single mother by choice” và “Choice Moms” gợi ý cho các mẹ như sau.

Jane Mattes, người sáng lập diễn đàn “Single mother by choice” có một đứa con 13 tuổi và không kết hôn chia sẻ: “Bà mẹ phải cố nói cho con về cha của chúng càng trung thực càng tốt, nhưng có thể cần thời gian để bé có thể tiếp nhận được thông tin này.”

Làm mẹ đơn thân đối mặt với nhiều áp lực và thách thức - Ảnh: Reuters

Hãy tập nói về chủ đề này nhiều năm

Ngay từ khi con còn sơ sinh, bà mẹ đơn thân hãy tự tập nói về sự thật này một cách thoải mái, đơn giản nhất. Thậm chí, một số bà mẹ còn đề ra kịch bản tập nói về các chuyện như “mẹ đã thụ tinh nhân tạo để có con” hay “mẹ đã nhờ một người bạn cho con” theo cách đơn giản nhất.

Một mẫu sau đây do một bà mẹ giới thiệu:
- Mẹ ơi, tại sao con không có cha?
- À, có một số nhà bạn có cha, như bạn Linh, bạn Huyền. Nhưng cũng có những bạn khác không có cha, cũng bình thường con ạ.

- Bạn con nói cha bỏ đi vì không yêu mẹ. Bố của bạn con còn nói con không bình thường.
- Con hoàn toàn bình thường. Con sinh ra vì bạn của mẹ đã giúp mẹ có con. Con không có cha, nhưng các cô chú bạn mẹ đã giúp con ra đời vì họ rất thương mẹ. Con được sinh ra vì mẹ thương con, và các cô chú ấy cũng thương con, chứ không phải là không yêu đâu con nhé.

- Thế khi nào thì con sẽ có cha?
- Này, con sẽ không có cha, nhưng bù lại con có bà ngoại, có chú, có anh họ, có dì, con đi hỏi xem bạn con có chú hay dì giống con không.

Việc tập trả lời này sẽ rất có ý nghĩa trong những năm sau này của bé, khi nào đó bé bất ngờ hỏi vì bị bạn ở trường hỏi thì mẹ cũng không khổ sở mà ấp úng.

Hãy giải thích thật đơn giản và thoải mái

Nhiều bà mẹ khóc khi con hỏi vậy. Nhưng như thế sẽ khiến con trẻ bị stress và nghĩ mình đã sai lầm, hoặc mình không được yêu thương. Sau khi đã tập luyện nhiều năm với bước ở trên, người mẹ hãy trả lời cho con câu hỏi đó một cách đơn giản nhất, đừng giải thích dài dòng. Các giải thích sẽ nhiều dần khi bé lớn hơn từng tuổi. Ví dụ, năm 4 tuổi bé đi học và bị bạn ghẹo, bé sẽ hỏi: “Cha con đâu?”. Lúc đó đơn giản nhất là mẹ nói: “Ồ, mẹ chưa làm đám cưới con ạ” hoặc “nhà mình không có cha đâu con!” , hoặc “nhà bạn Mèo, bạn Gấu có cha, nhưng có những bạn khác không có cha, như con vậy thôi mà”. Đừng để bé thấy sợ hãi vì bạn khóc hoặc la bé.

Tăng cường câu trả lời cho bé

Khi bé 12-13 tuổi, mẹ không chỉ đơn giản là trả lời y như lúc 4 tuổi. Lúc này bé đã hiểu chuyện và sẽ bị nhiều thứ bên ngoài tác động hơn. Mẹ hãy thoải mái giải thích cho con rằng con được thụ tinh nhân tạo vì mẹ quá  yêu con và muốn có con. Hãy nói rằng người đã cho mẹ tinh trùng để giúp mẹ có con là bạn tốt của gia đình. Hoặc đơn giản nhất, hãy giải thích cho con toàn bộ hành trình mình có con, tốn kém, khó khăn, cực nhọc, yêu thương ra sao. Đừng giấu giếm một tình thương.

Một bà mẹ trên diễn đàn “Single mother by choice” kể rằng cách của bà là trong vài năm đầu tiên bé sinh ra, bà đã viết một bức thư dài cho con. Trong thư bà giải thích rõ bà đã làm sao để có con, nhờ ai hiến tinh trùng, và nói rõ bà cảm thấy hoang mang, lo lắng và yêu thương ra sao khi sắp sinh con. Bà cũng ghi rõ những năm đầu tiên vất vả của mình trong thư. Các lá thư sẽ được dành cho con từng năm khi bé lớn lên.

Hãy tìm ra vai trò người đàn ông cho con

Dù thế nào, bé vẫn cần một vai trò đàn ông để đảm bảo các học hỏi khi lớn lên. Chủ diễn đàn Choicemoms nói bà có một nhóm 5 người bạn thân là đàn ông. Họ làm quen với con cái bà và hướng dẫn bé trai những chuyện riêng tư khi dậy thì, cũng như trò chuyện với con gái bà khi bé cần, như vai trò một người cha. Đồng thời, người đã hiến tinh trùng cho bà sinh con cũng thường đến chơi với các bé, ông và vợ ông là bạn thân của các con bà. Đó cũng là cách bù đắp vai trò người đàn ông bé thiếu.

Một cách khác, hãy nhờ đến ông ngoại, cậu, hàng xóm, chú, huấn luyện viên thể thao, thầy giáo... giúp đỡ bé trong vai trò người đàn ông. Quan trọng nhất là mẹ đừng ngại ngùng vì mình là mẹ đơn thân, khi làm người hướng dẫn cho bé, mẹ cần thêm các “đồng sự”.

Hãy dạy cho con: Trên đời này có rất nhiều dạng gia đình

Nhiều mẹ đơn thân ngại đề cập đến hình thái gia đình, vì họ sợ đau khổ khi con cái hỏi vì sao gia đình mình không giống truyền thống. Tuy nhiên, tốt nhất là hãy cho trẻ thấy trên đời này có rất nhiều dạng gia đình. Ví dụ: “Con xem kìa, nhà bạn A có 2 bé gái và 2 anh chị, cố bố mẹ, nhà bạn B chỉ có mình bạn ấy, lại có nhiều nhà như bạn C, chỉ có bố thôi, còn nhà mình thì có mẹ con mình và bà ngoại. Có rất nhiều kiểu gia đình khác nhau vậy đó”. Khi nhận thức được gia đình của mình cũng bình thường như bao gia đình khác, bé sẽ thoải mái hơn.

Giúp các cha mẹ khác hiểu về hoàn cảnh của mình

Vì tò mò, hoặc không hiểu biết, nhiều cha mẹ khác “xúi” con họ đi hỏi con của mẹ đơn thân những câu hỏi có thể khiến trẻ đau lòng như “làm sao không có cha?”. Có khi họ không có ác ý gì đâu. Nên tốt nhất, khi bé đi học hay chơi với các nhóm bạn mà có sự tham gia của cha mẹ khác, mẹ hãy mở lòng nói về cuộc sống của mình, vì sao chọn làm mẹ đơn thân, làm cách nào quản lý cuộc sống, nuôi dạy bé, khó khăn ra sao. Khi họ hiểu họ sẽ thông cảm và tế nhị hơn với bạn và bé, sẽ bớt dần các câu hỏi vô ý hay thái độ tò mò.

Khải Đơn
(Tổng hợp từ Choicemoms.org và singlemothersbychoice.org)