'Không phải vì thiếu điện mới cần tiết kiệm điện'

Đó là ý kiến chia sẻ từ các chuyên gia tại tọa đàm về chủ đề: Tiết kiệm điện - Từ chính sách đến cuộc sống, do Cổng thông tin điện tử Chính phủ tổ chức chiều 15.5, tại Hà Nội.

VGP

Cần chế tài để thực hiện tiết kiệm điện

Ông Võ Quang Lâm, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), cho biết trong 4 tháng đầu năm, điện thương phẩm đạt 96,2 tỉ kWh, tăng 12,4% so với 2023, trong khi cả năm 2023, điện thương phẩm toàn quốc tăng 4,26%. Chỉ riêng 4 tháng đầu năm 2024, điện thương phẩm tăng gấp 3 lần so với 2023 và đây là tỷ lệ tăng trưởng cao nhất trong những năm gần đây.

Cũng theo lãnh đạo EVN, trong bối cảnh nhu cầu sử dụng tăng rất cao nhưng tập đoàn này đảm bảo cung ứng đủ. Tuy nhiên, trong vấn đề tiết kiệm điện hiện nay, Việt Nam là quốc gia có tỷ lệ sử dụng năng lượng chưa hiệu quả.

Cụ thể, để làm ra 1.000 USD, Việt Nam tiêu tốn 376 tấn dầu quy đổi, trong khi trung bình của thế giới chỉ vào khoảng 170 tấn dầu quy đổi. Đối với các nước trong Tổ chức Phát triển và hợp tác kinh tế châu Âu (OECD) chỉ là 104 tấn dầu quy đổi. Đặc biệt, Nhật Bản chỉ tiêu tốn 90 tấn dầu quy đổi, Singapore là 99 tấn dầu quy đổi...

"Để có 1.000 USD, Việt Nam đang tiêu thụ năng lượng gấp khoảng 2 - 3 lần các quốc gia khác. Đây là thách thức rất lớn để chúng ta phải làm tốt hơn công tác sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả, đặc biệt là tiết kiệm điện", ông Lâm nói.

Thông tin ông Lâm dẫn chứng mở màn tọa đàm đã thu hút sự quan tâm, thảo luận của nhiều chuyên gia.

Chuyên gia kinh tế Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam, cho rằng Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 8.6.2023 về tăng cường tiết kiệm điện giai đoạn 2023 - 2025 có cách tiếp cận mới. Đây không phải là một phong trào thi đua, khuyến khích mà là chương trình hành động quốc gia, có đặt chỉ tiêu cụ thể; triển khai trên toàn tuyến, từ các bộ, ngành, đến địa phương, doanh nghiệp... để hướng dẫn người dân.

Ông Trần Đình Thiên nhấn mạnh, để sử dụng điện hiệu quả thì yếu tố đầu tiên là sản lượng phải đủ. Vừa qua, EVN đã rất cố gắng để đảm bảo cung cung ứng. Nhưng nếu nhìn vào chỉ số tiêu tốn năng lượng của nước ta so với các nước khác thì không phải vì thế mà chúng ta mới cần tiết kiệm.

"Nếu nhìn vào số liệu so sánh để làm ra 1.000 USD so với các nước thì thấy tiết kiệm điện vẫn còn dư địa kinh khủng như thế nào", ông Thiên nói và cho rằng, trong những năm tiếp theo, Chính phủ phải chủ động có các giải pháp công tác giáo dục công dân cần nâng cao nhận thức, coi điện là tài nguyên quý giá, để làm sao ý thức tiết kiệm điện như nét văn hóa tự trọng của mỗi người. 

Ông Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu năng lượng và tăng trưởng xanh, chia sẻ đối với các quốc gia phát triển, việc đào tạo, giáo dục tiết kiệm điện, tài nguyên thiên nhiên được thực hiện một cách hiệu quả từ nhỏ, trong hệ thống giáo dục, trên các phương tiện giao thông, các nơi công cộng… để nhắc nhở.

Câu chuyện tiết kiệm được Chính phủ, Bộ Công thương nhìn nhận phải trải qua xây dựng bằng quá trình lâu dài chứ không phải mang tính chất ngắn hạn, để hình thành thói quen tiết kiệm từ hộ gia đình cho đến doanh nghiệp.

Tuy nhiên, ông Sơn nêu vấn đề, phải chăng những chi phí tiết kiệm đang quá thấp làm cho người dân không cảm thấy cần phải thực hiện và đã đến lúc, tiết kiệm và sử dụng điện hiệu quả phải là việc làm bắt buộc.

"Chúng ta đã thấy, Nghị định 100 của Chính phủ về cấm rượu, bia xử phạt rất nặng. Trong câu chuyện này, người dân cần tuân thủ và dần có thói quen, hành động của người dân sẽ khác hẳn. Phải chăng tiết kiệm điện, tiết kiệm tài nguyên cũng phải có những chế tài nặng như thế thay vì hiện nay các quy định đa phần vẫn mang tính chất khuyến khích, giáo dục", ông Sơn bày tỏ.

3 bên cùng bắt tay tiết kiệm điện

Chia sẻ từ đại diện địa phương gặt hái nhiều thành công trong triển khai Chỉ thị 20 của Thủ tướng Chính phủ, ông Nguyễn Viết Sơn, Phó giám đốc Sở Công thương Vĩnh Phúc, cho rằng để thực hiện tiết kiệm điện hiệu quả phải có sự phối hợp tốt giữa 3 bên: cơ quan quản lý nhà nước, đơn vị phân phối điện và khách hàng sử dụng điện.

VGP

Đối với khách hàng ở khu dân cư, Vĩnh Phúc thực hiện tuyên truyền, hướng dẫn giải pháp tiết kiệm điện qua hệ thống truyền thanh cơ sở, còn khối doanh nghiệp thì tập trung vào những khách hàng lớn, các doanh nghiệp trong những ngành tiêu tốn nhiều năng lượng.

Cũng theo ông Nguyễn Viết Sơn, Sở Công thương tỉnh Vĩnh Phúc phối hợp với Điện lực Vĩnh Phúc vừa tuyên truyền vừa kiểm tra thực hiện tiết kiệm điện. Doanh nghiệp khi được kiểm toán năng lượng thì phải có giải pháp, quyết liệt khắc phục các tồn tại được chỉ ra.

Ông Võ Quang Lâm cho rằng, từ kinh nghiệm của Vĩnh Phúc, nếu làm tốt công tác dự báo, kiểm toán năng lượng và thực thi các giải pháp về sử dụng năng lượng tiết kiệm thì cơ hội tiết kiệm điện rất nhiều.

Hiện nay, EVN đặc biệt quan tâm triển khai các giải pháp tiết kiệm điện trong nhóm khách hàng sản xuất công nghiệp, đang chiếm tỷ lệ cao trong việc sử dụng điện. Thống kê của EVN năm 2023, trong tổng số 253 tỉ kWh điện thương phẩm toàn EVN, riêng nhóm khách hàng sử dụng năng lượng trọng điểm là 107 tỉ kWh. 

"Trong số 30,86 triệu hợp đồng mua bán điện ký với EVN, khối doanh nghiệp sử dụng năng lượng trọng điểm, tức là sử dụng điện trên 1 triệu KWh/năm có 19.690 khách hàng nhưng có mức tiêu thụ điện chiếm hơn 40% tổng lượng điện thương phẩm. Nếu chúng ta làm tốt việc sử dụng điện tiết kiệm, hiệu quả trong khối doanh nghiệp thì sẽ có cơ hội tiết kiệm điện rất nhiều", ông Lâm nói.

Cũng theo ông Lâm, thực hiện Chỉ thị số 20 về tiết kiệm điện của Thủ tướng Chính phủ, năm nay EVN đặt mục tiêu tiết kiệm 5,5 tỉ kWh nhưng sẽ phấn đấu sẽ đạt 6 tỉ kWh.