Không thể chủ động nguồn vắc xin dịch vụ ?

* Người dân từ Đồng Nai lên TP.HCM xếp hàng từ 20 giờ để tiêm vắc xin cho con

Đến hơn 5 giờ ngày 27.12, lượng người xếp hàng ngày càng đông, trong khi số lượng quy định chỉ tiêm 150 mũi/buổi. Vì chờ đợi khá lâu nên đa số phụ huynh trông khá mệt mỏi, nhiều người ngồi bệt xuống vỉa hè ăn tạm ổ bánh mì chống đói để... chờ tiếp.

Chị Thanh Xuân (ngụ Đồng Nai) cho hay: “Hôm qua đọc báo mới biết ở đây có vắc xin 5 trong 1 mà lại tiêm chủ nhật nữa nên 2 vợ chồng tranh thủ đưa con lên trong đêm luôn, đến nhà người quen ở Q.5 khoảng 20 giờ là chồng tôi ra xếp hàng trước. Gần sáng, tôi mới bồng con 5 tháng tuổi ra để chờ tiêm”.

Ông Lê Văn Nhân, Phó giám đốc trung tâm, cho biết để đảm bảo an ninh trật tự, ngay từ vòng ngoài trung tâm đã nhờ đến sự hỗ trợ của lực lượng công an địa phương, dân phòng. Ngoài ra, đơn vị còn tăng cường thêm ghế, nhân viên phục vụ, máy lạnh, quạt máy để đảm bảo phục vụ tốt nhất cho phụ huynh và trẻ khi đến tiêm vắc xin.

Tình trạng khan hiếm vắc xin dịch vụ khiến nhiều người dân bức xúc, cho rằng cơ quan quản lý phó mặc cho tư nhân điều tiết. Trả lời PV Thanh Niên, ông Trần Đắc Phu, Cục trưởng Cục Y tế dự phòng Bộ Y tế, nói:

Nguyên nhân khan hiếm vắc xin dịch vụ là do phụ huynh e ngại vắc xin Quinvaxem trong Chương trình tiêm chủng mở rộng (TCMR) quốc gia (có thành phần ho gà toàn tế bào) gây ra các phản ứng nặng cho trẻ, nên đổ xô đưa con đi tiêm chủng vắc xin dịch vụ (có thành phần ho gà vô bào). Do nhu cầu tăng đột biến nên dẫn đến cung không đủ cầu, trong khi đó, muốn có vắc xin phải đặt hàng trước cả năm.

Để có vắc xin dịch vụ về VN đợt này, Cục Quản lý dược đã tiến hành đàm phán từ hơn một năm trước, trong đó có cả tìm nguồn từ Nhật Bản. Tuy nhiên, Nhật Bản từ chối xuất khẩu do họ chỉ đáp ứng nhu cầu trong nước. Còn lại Công ty Sanofi và Hãng dược GlaxoSmithKline (GSK) sản xuất vắc xin có thành phần ho gà vô bào nhưng GSK đang làm thủ tục đăng ký vào VN, dự kiến sẽ hoàn tất trong quý 1/2016 (với các trẻ từ 61 - 91 ngày tuổi được tiêm 3 mũi). Trước khi vắc xin mới đưa vào VN, cần qua giai đoạn thử nghiệm về an toàn. Tuy nhiên, để thuận lợi nhất về thủ tục, thay vì phải chờ kết quả tiêm mũi nhắc lại (đủ 4 mũi tiêm), Hội đồng đạo đức y sinh và Hội đồng phê duyệt cấp số đăng ký của Bộ Y tế sẽ xem xét chấp nhận kết quả của thử nghiệm giữa kỳ (căn cứ kết quả 3 mũi tiêm) và cuộc họp xét duyệt vào tháng 6.2016 sẽ xem xét cho vắc xin của GSK đủ điều kiện cấp số đăng ký lưu hành.

Chính phủ đảm bảo 100% nhu cầu cho trẻ dưới 5 tuổi đươc phòng 12 bệnh nguy hiểm, với nguồn vắc xin luôn đảm bảo quyền lợi cho trẻ phòng bệnh. Còn vắc xin dịch vụ, do tư nhân đảm nhiệm, kinh doanh, nhưng cơ quan quản lý phải kiểm soát chặt chẽ về chất lượng, giá cả. Các phòng tiêm đảm bảo về nhân lực, phải tuân thủ quy trình an toàn tiêm chủng. Nguồn cung do các công ty kinh doanh tự cân đối trong nhiều năm qua, trên cơ sở đặt hàng của các phòng tiêm dịch vụ. Năm nào các phòng tiêm dịch vụ cũng phải lên kế hoạch, đặt trước với công ty. Rất khó để so sánh với các nước, bởi mỗi quốc gia có điều kiện khác nhau. Ví dụ như Singapore dân số ít.

Chúng tôi muốn cộng đồng hiểu thêm, chúng ta cũng đã đàm phán từ hơn một năm qua khi vắc xin khan hiếm và 160.000 liều lần này cũng là một phần kết quả đàm phán, trao đổi. Trao đổi mới nhất với công ty sản xuất, họ cũng đã khẳng định sẽ cố gắng hết sức cân đối để có thêm 40.000 liều vào tháng 2.2016. Chúng ta đã cố gắng tìm thêm nguồn cung nhưng hiện chỉ có hai công ty dược sản xuất và xuất khẩu vắc xin phối hợp có thành phần ho gà vô bào như nói trên. Với nhu cầu đột biến, nếu chúng ta không có kế hoạch đặt hàng trước thì nhà sản xuất có muốn bán cũng không thể trở tay kịp, bởi để có một lô vắc xin cần mất thời gian nhiều tháng, qua thử nghiệm rất ngặt nghèo.

Cũng phải nhìn nhận, một số nước như Singapore, Malaysia đang còn vắc xin là do họ đã đặt hàng từ nhiều năm trước và bản thân quốc gia đó cũng không có hiện tượng tăng đột biến.

Tôi xin chia sẻ, phản ứng nặng sau tiêm Quinvaxem tương đương các vắc xin có thành phần ho gà vô bào khác. Vắc xin “5 trong 1” miễn phí hoàn toàn đảm bảo chất lượng, đang sử dụng tại 90 quốc gia.

Tại VN vắc xin dịch vụ “6 trong 1” (Hexa Infarix) và “5 trong 1” (Pentaxim) mới có vài năm gần đây với số lượng rất nhỏ, nhiều nhất khoảng 150.000 - 200.000 liều, chủ yếu ở một vài thành phố lớn. Như vậy hằng năm vẫn có gần 1,5 triệu trẻ trên cả nước tiêm vắc xin “5 trong 1” Quinvaxem miễn phí thuộc Chương trình TCMR. Con số này cho thấy, nhu cầu tiêm vắc xin trong Chương trình TCMR là rất lớn và vắc xin hoàn toàn đảm bảo với khoảng 4 - 5 triệu liều Quinvaxem được tiêm mỗi năm.

Hướng dẫn đăng ký tiêm chủng qua mạng Ngày 27.12, Trung tâm y tế dự phòng Hà Nội (số 70 Nguyễn Chí Thanh) đã có hướng dẫn đăng ký tiêm vắc xin Pentaxim "5 trong1" qua mạng, bắt đầu từ 9 giờ ngày 29.12.2015. Theo đó, các bước thực hiện gồm: Bước 1: Truy cập vào trang thông tin điện tử của trung tâm (http://www.ytdphanoi.gov.vn). Bước 2: Kích chuột vào biểu tượng góc phải màn hình (thứ 2 từ trên xuống): “Đăng ký dịch vụ tiêm chủng trực tuyến” để đăng ký tiêm chủng. Bước 3: Đăng ký thông tin vào biểu mẫu và bấm nút “Đăng ký” . Những trường hợp đăng ký thành công sẽ nhận được thông báo cụ thể về ngày, giờ đưa trẻ đi tiêm chủng. Thời gian tiêm chủng: từ 7 giờ 30, thứ tư ngày 30.12.2015 (trừ thứ bảy, chủ nhật và các ngày lễ). Trong đợt này, trung tâm nhận 3.200 liều Pentaxim, tổ chức tiêm chủng cho trẻ có ngày sinh từ 30.12.2012 - 30.10.2015. Thực hiện tiêm mũi 1 với trẻ chưa tiêm mũi tổng hợp nào (Quinvaxem, Pentaxim, Infanrix Hexa, DPT...); mũi 2 thực hiện với trẻ đã tiêm mũi 1 cách ngày 30.12.2015 tối thiểu 30 ngày; mũi 3 thực hiện với trẻ đã tiêm mũi 2 cách ngày 30.12.2015 tối thiểu 30 ngày; mũi 4 (nhắc lại) với trẻ đã tiêm mũi 3 cách ngày 30.12.2015 tối thiểu 1 năm. Trung tâm thông báo điện thoại tư vấn tiêm chủng: 04.39035688 (phục vụ tất cả các ngày trong tuần, sáng: 7 giờ 30 - 11 giờ 30; chiều: 13 giờ 30 - 17 giờ).