Kịch bản nào nếu Nga dùng vũ khí hạt nhân ở Ukraine?

Các nhà phân tích không tin rằng Tổng thống Putin sẵn sàng là người đầu tiên dùng vũ khí hạt nhân kể từ khi Mỹ ném bom nguyên tử xuống Nhật Bản vào năm 1945. Tuy nhiên, AFP đã phỏng vấn một số chuyên gia và quan chức về nhữg kịch bản có thể xảy ra nếu Nga sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine.

Cuộc tấn công sẽ như thế nào?

Các nhà phân tích cho rằng mục tiêu của Nga khi sử dụng bom hạt nhân chiến thuật ở Ukraine sẽ là khiến nước này sợ hãi dẫn đến đầu hàng hoặc chấp nhận các cuộc đàm phán, và chia rẽ những nước phương Tây ủng hộ Kyiv.

Chuyên gia quân sự Mark Cancian, thuộc Chương trình An ninh quốc tế của Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế (CSIS) ở Washington, nhận định rằng Nga nhiều khả năng sẽ không sử dụng vũ khí hạt nhân trên tiền tuyến.

Theo ông Cancian, có thể mất đến 20 quả bom hạt nhân nhỏ để tiến thêm được khoảng 30 km trên các mặt trận. Đây là thành quả quá nhỏ so với nguy cơ khổng lồ mà việc dùng vũ khí hạt nhân và các hậu quả cúa nó gây ra.

Thay vào đó, Moscow có thể gửi một thông điệp cứng rắn và tránh thương vong đáng kể bằng cách cho nổ một quả bom hạt nhân trên mặt nước hoặc cho nổ một quả bom trên bầu trời Ukraine để tạo ra một xung điện từ mạnh có thể đánh sập thiết bị điện tử.

Ông Putin còn một lựa chọn hủy diệt và chết chóc hơn là tấn công một căn cứ quân sự của Ukraine, hay tấn công một trung tâm đô thị như thủ đô Kyiv, gây ra thương vong hàng loạt và có thể làm lãnh đạo chính trị của Ukraine thiệt mạng.

AFP dẫn lời ông Jon Wolfsthal, cựu chuyên gia về chính sách hạt nhân của Nhà Trắng, nói những kịch bản như trên “có thể được thiết kế để chia rẽ liên minh NATO cũng như sự đồng thuận toàn cầu chống lại (ông) Putin”. Tuy nhiên, một hành động như vậy không chắc sẽ thành công, và thay vì thể hiện quyết tâm thì cũng có thể bị xem là tuyệt vọng.

Phương Tây có nên đáp trả bằng vũ khí hạt nhân?

Theo AFP, phương Tây vẫn mơ hồ về cách phản ứng với một cuộc tấn công bằng vũ khí hạt nhân chiến thuật, và các lựa chọn rất phức tạp. Mỹ và NATO không muốn tỏ ra yếu ớt trước mối đe dọa hạt nhân tiềm ẩn. Nhưng Mỹ và NATO cũng muốn tránh khả năng cuộc xung đột ở Ukraine leo thang thành một cuộc chiến tranh hạt nhân toàn cầu, trong khi Ukraine không phải là thành viên NATO.

Giới chuyên gia cho rằng phương Tây sẽ không có lựa chọn nào mà phải đáp trả, và toàn bộ khối NATO phải cùng phản ứng chứ không phải chỉ một mình Mỹ.

Ông Wolfsthal cho rằng bất kỳ phản ứng nào cũng phải “đảm bảo tình hình quân sự của ông Putin không được cải thiện sau cuộc tấn công hạt nhân, còn vị thế chính trị, kinh tế và cá nhân của ông ấy phải bị ảnh hưởng sau cuộc tấn công đó”.

Mỹ đã bố trí khoảng 100 vũ khí hạt nhân chiến thuật tại các nước NATO và có thể đáp trả tương xứng lực lượng Nga.

Theo chuyên gia Matthew Kroenig thuộc tổ chức Hội đồng Đại Tây Dương, điều này sẽ khiến Nga e ngại, nhưng cũng có thể khiến Moscow sẵn sàng trả đũa hạt nhân của Nga, làm tăng rủi ro về giao tranh hạt nhân và thảm họa nhân đạo.

Một rủi ro khác là một số thành viên NATO có thể không chấp nhận đáp trả bằng vũ khí hạt nhân, qua đó gây rạn nứt trong khối NATO.

Trao cho Ukraine khả năng tấn công Nga?

Theo các chuyên gia, nếu Nga tấn công hạt nhân thì cách đáp trả hiệu quả là dùng những cách thức quân sự hoặc ngoại giao mang tính quy ước hơn, và cung cấp cho Ukraine thêm vũ khí sát thương để tấn công lực lượng Nga.

Nếu Nga dùng vũ khí hạt nhân, một số nước vốn còn dè dặt sẽ trở nên tích cực hơn trong việc tham gia đẩy mạnh cấm vận Nga.

Thêm vào đó, Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine máy bay của NATO, hệ thống phòng không Patriot và THAAD, và cả tên lửa tầm xa ATACMS mà lực lượng Ukraine có thể dùng để tấn công vào sâu bên trong nước Nga.

Chuyên gia Cancian nói: “Tất cả những giới hạn hiện có đối với lực lượng Ukraine, thì sẽ được dỡ bỏ hết".