Kiến nghị tăng giá mua bán điện tại các nhà máy thủy điện nhỏ

Theo VEA, tổng công suất đã hòa lưới phát điện của các nhà máy thủy điện nhỏ vào khoảng 4.698 MW, đóng góp trung bình hàng năm 17 tỉ kWh điện cho hệ thống điện quốc gia (chiếm khoảng 8% sản lượng điện toàn hệ thống năm 2021).

VEA cho rằng, thủy điện nhỏ đã góp phần quan trọng trong việc phủ đỉnh các giờ cao điểm của hệ thống điện Việt Nam. Các nhà máy thủy điện là nguồn năng lượng tái tạo, xanh, sạch, vận hành linh hoạt, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng và giảm giá thành điện. Đặc biệt, giá mua điện thủy điện rẻ hơn so với các nguồn điện khác như điện gió, mặt trời, nhiệt điện. Các nhà máy thủy điện nhỏ đã góp phần đảm bảo an sinh xã hội, phòng chống lũ, tạo điều kiện tốt cho phát triển kinh tế của các tỉnh miền núi...

HẢI PHONG

Trong 13 năm qua, kể từ khi áp dụng Biểu giá chi phí tránh được từ năm 2009 đến hết năm 2022 (Thông tư 29/2019 của Bộ Công thương quy định về Biểu giá chi phí tránh được), chỉ số CPI đã tăng 99,9% dẫn đến suất đầu tư cho thủy điện nhỏ tăng cao; giá bán điện thương phẩm bình quân của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cũng tăng tới 98,5% (từ 948,5 đồng lên 1882,73 đồng). Trong khi giá mua điện bình quân của EVN đối với các nhà máy thủy điện nhỏ chỉ tăng 37% (từ 810 đồng lên 1.110 đồng).

Theo Biểu giá chi phí tránh được quy định tại Thông tư 32/2014, EVN tính toán giá mua điện của các dự án thủy điện nhỏ trong các năm đều tăng. Cụ thể, so với một năm trước, năm 2021 tăng 13,6%, năm 2022 tăng 23,6%, năm 2023 tăng hơn 40%... Nhưng trên thực tế, Biểu giá chi phí tránh được áp dụng cho các nhà máy thủy điện vừa và nhỏ hàng năm không tăng mà còn giảm. Năm 2020 giảm so với năm 2019 và các năm 2021, 2022 giữ nguyên giá so với năm 2020.

Trong bối cảnh giá nhiên liệu (than, khí) tăng cao đột biến, các khoản chi phí sản xuất, chi phí tài chính (lãi suất ngân hàng, đồng USD trượt giá) tăng đáng kể, VEA cho rằng: Việc không tăng giá điện đang gây ra nhiều khó khăn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp thủy điện vừa và nhỏ trong việc trả nợ ngân hàng, tính thời gian hoàn vốn, suất đầu tư, cũng như chưa đảm bảo tính công bằng, bảo đảm quyền, lợi ích của các nhà đầu tư thủy điện vừa và nhỏ.

Do đó, VEA kiến nghị Chính phủ, Bộ Công Thương, Cục Điều tiết điện lực và EVN xem xét, chấp thuận việc tăng giá mua bán điện đối với các nhà máy thủy điện vừa và nhỏ theo đúng quy định về Biểu giá chi phí tránh được (tại Thông tư 32/2014, Thông tư 29/2019 của Bộ Công thương) nhằm đảm bảo ổn định, nhất quán trong áp dụng pháp luật và chính sách đầu tư của Nhà nước đã ban hành.