'Kỷ lục' trao tiền và sự đổi thay của một gia đình

Cụ già mù lòa nuôi 2 cháu mồ côi 

Tôi biết về bà Hoàng Thị Thỏn rất tình cờ trong một sự kiện tuyên truyền về an toàn giao thông ở quảng trường Trung tâm văn hóa điện ảnh tỉnh Quảng Trị hồi đầu năm 2016. Khi đó, bà cụ lên bục để nhận suất hỗ trợ của ban tổ chức vì có con trai ruột qua đời do tai nạn giao thông. Hình ảnh cụ già mù lòa, gương mặt khắc khổ, bước đi lẫm chẫm giữa nơi đông đúc cứ ám ảnh tôi mãi.

NGUYỄN PHÚC

Ông Đỗ Văn Bình (khi ấy là Bí thư Tỉnh đoàn Quảng Trị, nay là Bí thư Huyện ủy Cam Lộ), thành viên ban tổ chức sự kiện, biết rõ hoàn cảnh của bà Thỏn. Năm đó, bà đã 84 tuổi, sống ở khối phố Tây Hòa, TT.Cam Lộ (H.Cam Lộ) trong ngôi nhà xập xệ, chưa tô trát. Nếu người con trai (anh Thái Sơn Tùng) không qua đời đột ngột vào năm 2013 trong vụ tai nạn giao thông thảm khốc, nếu con dâu (chị Nguyễn Thị Nga) không mất vì bệnh ung thư phổi chỉ 1 năm sau đó, thì bà đã không phải nặng gánh như thế. Bởi sau những biến cố, bà phải cáng đáng nuôi 2 cháu Thái Xuân Hằng (12 tuổi) và Thái Tăng Toàn (10 tuổi).

Thế là khoản hỗ trợ 180.000 đồng/tháng cho người cao tuổi, 360.000 đồng/tháng cho trẻ mồ côi, bà gom hết mua sách vở, áo quần cho 2 cháu. Còn việc ăn uống trong nhà, lúc thì bà đi mót quanh vườn, lúc ngửa tay xin sự giúp đỡ của bà con chòm xóm... "Chừ già này còn hơi thở thì còn bươn chải để kiếm tiền lo cho cháu ăn, cháu học", bà tâm sự với người viết.

Nhớ ngày tôi tìm đến để viết bài, bé Hằng vừa nhúng khăn ướt lau chân tay cho bà Thỏn vừa thỏ thẻ: "Bà sống mãi với bọn cháu nhé!". "Ừ, bà sẽ… sống mãi…", bà hơi ngập ngừng trả lời đứa cháu, và trên khóe mắt đầy vết chân chim thấy giọt nước mắt chực ứa ra. Có lẽ bà không lo nghĩ nhiều về cái chết, mà đang xáo trộn tâm tư khi nghĩ về tương lai của hai cháu.

Triệu tấm lòng làm nên sự đổi thay 

Thế rồi bài viết Cụ bà 84 tuổi nuôi 2 cháu mồ côi được đăng trên Báo Thanh Niên ngày 10.5.2016. Chỉ hơn 1 tháng sau, người viết quay lại nhà bà Thỏn cùng anh em cán bộ Tỉnh đoàn Quảng Trị, đại diện lãnh đạo địa phương mang theo món tiền 101,8 triệu đồng. Đây là số tiền do bạn đọc Báo Thanh Niên trên khắp mọi miền đất nước và cả từ nước ngoài gửi tặng 3 bà cháu.

Một lần nữa bà cụ mù lòa lại vỡ òa cảm xúc. Bà bật khóc khi run run cầm khoản tiền "khổng lồ". Bà nắm chặt tay từng thành viên trong đoàn cảm ơn và cho biết sẽ dành một ít trả nợ nần, còn lại gửi vào ngân hàng để lo cho hai cháu nhỏ ăn học. Nhưng bà không ngờ là sau lần trao tiền ấy, bà còn gặp lại người viết thêm… 10 lần nữa. Bởi từ năm 2016 đến nay, tôi đã mang đến trao cho bà Thỏn tổng cộng hơn 210 triệu đồng, tất cả đều do bạn đọc gửi tặng. Trong đó, bền bỉ nhất là công ty của ca sĩ Hà Anh Tuấn, khi đều đặn mỗi tháng gửi cho bà cụ 1 triệu đồng, suốt 9 năm qua…

Trong lần gần nhất đến trao tiền cho cụ Thỏn (đầu tháng 2.2024), tôi mới hay cụ đã không ở ngôi nhà cũ ngày xưa nữa mà được chuyển lên nhà của một người thân. Mù lòa, cụ chưa bao giờ nhìn rõ mặt tôi, nhưng chỉ cần nghe tiếng tôi gọi thì cụ đã ngồi bật dậy từ chiếc giường xếp, nói vọng ra: "Chú nhà báo đến đấy à?". Sau gần 9 năm, đã bước sang tuổi 93, hình như cụ không thay đổi là mấy, tai nghe vẫn tốt, và vẫn thường nói vui: "Có chú nhà báo đến là… không lo đói rồi".

Sự đổi thay không chỉ là chuyện chuyển chỗ ở. Sự phấn chấn của cụ Thỏn còn đến từ 2 đứa cháu mà cụ nuôi nấng nhiều năm qua. Cậu em Thái Tăng Toàn nay đã 19 tuổi, đủ lớn để tìm công việc nuôi sống bản thân; cô chị Thái Xuân Hằng suốt nhiều năm học phổ thông luôn có thành tích học tập nổi bật, đoạt nhiều giải học sinh giỏi của huyện, của tỉnh. Hằng từng là thủ khoa môn địa lý sau kỳ thi vào Trường THPT chuyên Lê Quý Đôn (Quảng Trị), giờ đang là sinh viên năm 2 của một trường đại học ở TP.HCM.

"Hồi xưa, chỉ mong sống đến khi lo cho mấy đứa học hết cấp 3. Nay muốn bé Hằng học hết đại học, còn thằng Toàn kiếm được cái việc ổn định mới nhắm mắt xuôi tay. Cũng tham lam chú hè? Nhưng nhiều lúc ngồi ngoảnh lại chừng ấy năm, nếu không có những khoản tiền của bạn đọc Báo Thanh Niên hỗ trợ, 3 bà cháu tôi không biết có còn sống đến ngày hôm nay…", bà Thỏn nắm chặt tay tôi, rưng rưng.