Kỳ vọng giảm số ca nhập viện sốt xuất huyết nhờ tiêm vắc xin nhanh chóng

Sốt xuất huyết, loại dịch bệnh đã và đang gây ám ảnh cho nhiều người, gia đình và là gánh nặng cho ngành y tế, xã hội.

Mong mỏi vắc xin sốt xuất huyết từ hàng chục năm qua

Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế PGS-TS Nguyễn Thị Kim Tiến đánh giá, sốt xuất huyết không chỉ gây gánh nặng và áp lực cho bệnh nhân, gia đình mà còn cho hệ thống và nhân lực ngành y tế.

"Gần 40 năm trước, Việt Nam đã chứng kiến dịch sốt xuất huyết khủng khiếp tại Đồng bằng sông Cửu Long. Thời điểm đó, việc phòng bệnh chủ yếu dựa vào diệt muỗi, diệt lăng quăng, không có thuốc điều trị đặc hiệu, vì vậy rất nhiều ca tử vong. Vì vậy, từ nửa thế kỷ trước, việc tìm ra vắc xin sốt xuất huyết là vấn đề cấp thiết.

Đồng quan điểm, PGS-TS Nguyễn Vũ Trung, Viện trưởng Viện Pasteur TP.HCM cũng chia sẻ, trước đây, nhiều biện pháp phòng chống sốt xuất huyết đã được ngành y tế triển khai quyết liệt. Nhưng do dịch diễn biến phức tạp, việc kiểm soát vector trở nên ngày càng khó khăn khiến bệnh gia tăng về số lượng và mức độ bệnh.

Bác sĩ Trương Hữu Khanh, Phó chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm TP.HCM điểm lại, từ 1959 đến nay, sốt xuất huyết vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu. Bệnh lưu hành ngày càng phức tạp, lan rộng và diễn ra quanh năm mà không còn theo mùa. Các biện pháp kiểm soát muỗi truyền bệnh gặp nhiều khó khăn do vấn đề toàn cầu hoá, đô thị hóa, giao thương, đi lại. Hằng năm, nước ta có hàng trăm nghìn trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết với hàng chục đến hàng trăm ca tử vong. Tổ chức y tế Thế giới (WHO) đánh giá, sốt xuất huyết là một trong 10 gánh nặng y tế toàn cầu, xếp mức độ 3 (mức độ cao nhất) về khẩn cấp y tế.

"Bệnh sốt xuất huyết khó kiểm soát nguồn lây bởi người mắc sốt xuất huyết có thể không biểu hiện hoặc có triệu chứng không rõ ràng. Theo nghiên cứu, 80% người không có triệu chứng vẫn có khả năng lây nhiễm sốt xuất huyết. Bệnh nặng khó dự đoán trước và có thể phát triển mà không có dấu hiệu cảnh báo", bác sĩ Khanh nói.

Ông dẫn chứng, ghi nhận mới nhất tại Bệnh viện Nhi Đồng 1 cho thấy, số ca mắc sốt xuất huyết hiện đang tăng cao hơn so với cùng kỳ năm 2023. Tháng 8.2024, bệnh viện có 130 ca mắc sốt xuất huyết nhập viện và 8 trường hợp gặp biến chứng sốc sốt xuất huyết, phải điều trị tích cực. "Nếu không có vắc xin, chúng ta chỉ "đi theo đuôi" sốt xuất huyết", bác sĩ Khanh chia sẻ.

Các chuyên gia cũng chia sẻ, sốt xuất huyết có 4 tuýp gây bệnh và một người có thể mắc 4 lần trong đời, thậm chí lần mắc thứ 2 có nguy cơ nặng hơn lần đầu. Bệnh đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, người mắc các bệnh mãn tính, béo phì… Với phụ nữ mang thai, sốt xuất huyết có thể gây suy thai, sinh non, thai chết lưu.

Vắc xin phòng cả 4 tuýp vi rút gây sốt xuất huyết

Vắc xin sốt xuất huyết do hãng dược phẩm Takeda (Nhật Bản) sản xuất tại Đức, phòng đầy đủ 4 tuýp huyết thanh vi rút gây bệnh gồm DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4. Phác đồ tiêm 2 mũi cách nhau 3 tháng cho trẻ từ 4 tuổi trở lên đến người lớn. Vắc xin đã được nghiên cứu và phát triển trong 45 năm, thử nghiệm dựa trên dữ liệu từ hơn 28.000 người tham gia. Vắc xin sử dụng khung di truyền của tuýp DEN-2 giảm độc lực để đảm bảo bao phủ đầy đủ các tuýp còn lại, đây cũng là tuýp vi rút thường gây bệnh nặng.

Các nghiên cứu cho thấy vắc xin an toàn, cho hiệu quả phòng ngừa cao đối với các tuýp vi rút nào gây bệnh. Không có bằng chứng về sự gia tăng mức độ nặng của bệnh, không tăng nguy cơ nhập viện, không có trường hợp tử vong nào liên quan đến vắc xin ở những người được tiêm, bất kể tình trạng nhiễm sốt xuất huyết ban đầu. Hiện vắc xin đã được triển khai tiêm trong chương trình tiêm chủng cho cộng đồng tại nhiều quốc gia lưu hành dịch, có số ca mắc và tử vong cao.

Nói về việc ra đời vắc xin sốt xuất huyết và được phê duyệt lưu hành tại Việt Nam (cùng 39 nước trên thế giới), nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế đánh giá đây là bước tiến quan trọng trong công tác phòng chống dịch bệnh nguy hiểm. Vắc xin ra đời cũng là bằng chứng thuyết phục về tính an toàn, hiệu quả.

"Việc sử dụng vắc xin cùng các biện pháp phòng chống dịch khác sẽ giảm số ca mắc bệnh, nhập viện, giảm ca biến chứng, tử vong do căn bệnh này trong tương lai không xa", PGS-TS Kim Tiến kỳ vọng.

PGS-TS Nguyễn Vũ Trung cùng nhận định, vắc xin sốt xuất huyết là biện pháp phòng bệnh chủ động và đặc hiệu. Các kết quả nghiên cứu cho thấy đây là vắc xin an toàn và dùng được cho trẻ em - là đối tượng nhạy cảm và tỷ lệ mắc sốt xuất huyết rất cao. Việc tiêm vắc xin cùng với các biện pháp khác, chắc chắn rằng trong một thời gian ngắn, gánh nặng do sốt xuất huyết gây ra đối với cộng đồng sẽ giảm đáng kể.