Làng Vũ Đại đỏ lửa kho cá tiền triệu ngày giáp tết

Cá kho niêu đất của làng Vũ Đại được biết đến là một sản vật truyền thống mang hương vị độc đáo với mức độ nổi tiếng vượt xa khuôn khổ của ngôi làng nhỏ ở huyện Lý Nhân (tỉnh Hà Nam). Mỗi dịp Tết đến Xuân về, niêu cá kho Bá Kiến lại được săn tìm để làm các món quà Tết đặc sắc.

Niêu cá kho Bá Kiến của người dân làng Vũ Đại (Hà Nam) là đặc sản biếu dịp Tết Nguyên đán.

vấn tâm

Những ngày cận Tết Nguyên đán Nhâm Dần, các bếp lửa ở làng Vũ Đại rực đỏ khi gần 300 hộ dân ở làng đều làm nghề kho cá truyền thống.

Để có một nồi cá kho thơm ngon chuẩn vị, các hộ làm cá kho phải luôn có người túc trực để canh lửa. Sau hơn 10 giờ nấu liên tục, niêu cá kho mới trở thành thành phẩm để mang đi tiêu thụ.

“Trước tiên mình phải rửa cá, mổ cá, tra mắm muối, chanh, riềng, gừng… Mình đun trong khoảng từ 10-12 giờ. Bắc nồi lên thì mình phải giữ sao cho nó đều lửa. Khi sôi thì cho nhỏ đi. Sau đó để âm cá trong khoảng 10-12 giờ. Mình phải cho đầy đủ các gia vị thì cá được ngon hơn. Cá phải chọn con chắc thịt, béo, to, ít mỡ. Cá trắm đen từ 7-10kg/ con.

Nồi để kho cá là nồi đất mua từ Nghệ An, vung nhập từ Thanh Hóa. Nồi ở Nghệ An thì đất thơm, khi kho lên thì miếng cá nó cũng thơm hơn.

Nghề kho cá làng Vũ Đại mang lại thu nhập cao cho người dân mỗi vụ tết.

vấn tâm

Vất vả chứ (cười). Ở trong bếp này rất nóng mà một nồi cá phải kho 10-12 giờ nên nó rất vất vả và mất nhiều thời gian. Canh lửa thường xuyên, lúc nào chúng tôi cũng phải ở đây nếu không nó cháy mất. Phải trông thường xuyên không là cháy cá. Ví dụ có thiếu gia vị gì thì mình cho thêm hoặc mình cho thêm nước hàng vào đó, cho thêm nước chanh, muối mắm, mì chính… Nhà tôi đun bằng củi nhãn. Củi đó thì vừa chắc vừa thơm.

Các nồi cá có giá từ 500.000 đồng-1,5 triệu đồng. Mỗi vụ Tết nhà tôi bán từ 1.000-1.500 nồi. Trong vụ Tết, nhà tôi thu từ 700-800 triệu đồng chưa trừ chi phí”, bà Trần Thị Thu, một hộ dân làm cá kho làng Vũ Đại cho biết.

Xã Hòa Hậu (huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam) có khoảng gần 300 hộ làm cá kho. UBND xã cũng thành lập một hiệp hội sản xuất và tiêu thụ cá kho, lấy tên gọi là cá kho Đại Hoàng để phục vụ khách hàng tại các tỉnh thành trong cả nước. Qua nhiều năm hoạt động, thương hiệu cá kho Bá Kiến làng Vũ Đại đã có chỗ đứng trong thị trường, đặc biệt là dịp cận tết.

“Xã Hòa Hậu chúng tôi đã có nghề cá kho truyền thống từ rất lâu đời. Thời gian trước, cách đây mấy chục năm về trước kinh tế còn khó khăn, bà con hàng năm vào dịp Tết bà con kho cá rất mặn để phục vụ ăn uống trong dịp Tết. Trong những năm gần đây, do kinh tế xã hội phát triển nên bây giờ kho cá tỷ lệ độ mặn kém đi nên có thể ăn bình thường. Kể cả như trong dịp Tết cũng như ngày thường, chúng tôi có những đơn đặt hàng bà con kho cá phục vụ hầu như các tỉnh thành trong nước thậm chí là xuất khẩu đi nước ngoài

Trong năm 2021, tình hình dịch bệnh có nhiều phức tạp, nhu cầu có giảm một chút và điều kiện vận chuyển đi các tỉnh thành khó khăn hơn, mức độ tiêu thụ cũng gặp nhiều khó khăn. Tuy vậy, khách hàng quen ở các tỉnh vẫn đặt cá và bà con ở xã này thì vẫn kho cá để chuyển đến tận tay cho bà con sử dụng.

Mỗi nồi cá kho phải nấu liên tục bằng củi nhãn trong khoảng 10-12 giờ mới đạt tiêu chuẩn.

vấn tâm

Hiệp hội cá kho do bà con chủ yếu làm tự do nhưng xã cũng tổ chức một hiệp hội cá kho có khoảng 30 hội viên tham gia được chứng nhận OCOP. Các hội viên tham gia chú ý nhất đến vấn đề an toàn thực phẩm nên hàng quý, chúng tôi có tổ công tác đi kiểm tra và động viên bà con nhân dân làm tốt công tác vệ sinh thực phẩm vừa giữ thương hiệu vừa đảm bảo chất lượng an toàn vệ sinh thực phẩm”, ông Trần Huy Tân, Phó Chủ tịch UBND xã Hòa Hậu cho hay.

Theo ông Tân, UBND xã cũng thường xuyên vận động bà con tham gia quảng cáo và một số xã viên cũng tự quảng cáo cá kho Bá Kiến trên các phương tiện thông tin đại chúng. Cá kho ở làng Vũ Đại là nghề truyền thống. Cá kho không sử dụng bất kỳ hóa chất hay chất bảo quản nào để đảm bảo chất lượng. Đây là món ăn ẩm thực của địa phương, mang tính truyền thống của người dân làng Vũ Đại.