Lắt léo chữ nghĩa: Phúc Lộc Thọ

Vương Trung Hiếu
Vương Trung Hiếu
25/09/2022 08:32 GMT+7

Trong thần thoại Trung Quốc , Phúc Lộc Thọ là tên chung của 3 ngôi sao: Phúc tinh (福星), Lộc tinh (祿星) và Thọ tinh (壽星), còn gọi là Tài Tử Thọ, Tam tinh và Tam tiên.

Phúc Lộc Thọ tượng trưng cho cho sự giàu có, danh tiếng và tuổi thọ, song ý nghĩa của 3 từ phúc, lộc, thọ là gì?

Phúc (福) là điều tốt lành, vận may. Vào thời cổ đại, phúc còn có nghĩa là rượu thịt dùng tế lễ (Lễ Ký. Thiểu Nghi), ví dụ: phúc lễ (lễ vật hiến tế); phúc tửu (rượu dùng để tế thần)… Phúc còn là cách chào của phụ nữ thời xưa hay là lời chúc tốt đẹp dùng trong các bức thư: phúc an (福安), phúc thể (福体), phúc cung (福躬).

Ngày nay người ta cũng thường sử dụng những lời chúc liên quan với chữ phúc, ví dụ như Phúc thọ song toàn (hạnh phúc và sống lâu hoàn toàn cả hai); Phúc thọ vô cương (phúc thọ suốt đời)…

Phúc tinh chính là sao Thất Sát (sao Mộc), còn gọi là Phúc thần hay Tử Vi đại đế trong Đạo giáo. Ông phụ trách việc phân phối phúc khí cho con người, được dân chúng kính trọng. Ngoại hình Phúc thần hơi giống với thần tài Triệu Công Minh, thường đội mũ cánh chuồn, cầm ngọc như ý hoặc ôm một đứa trẻ trong tay. Tương truyền, Phúc thần chính là Dương Thành, tổng trấn Đường Đạo Châu, được tôn là Thần Tài, chuyên ban phước lành.

Lộc (祿) là phước lành, bổng lộc. Lộc tinh, còn gọi là Văn Xương tinh, người trông coi việc công danh và quan lộc, tức tiền bạc vật phẩm vua ban cho người làm việc triều đình. Lộc tinh hay Lộc thần, do Trương Á Tử, Tử Đồng thần hay Văn Xương đế quân đảm nhiệm. Ngoài ra, còn có thuyết cho rằng Lộc thần là Trương Viễn Tiêu, ngụ ở Mi Sơn, Tứ Xuyên, đắc đạo vào thời Ngũ đại hoặc là Tống tử Trương Tiên, còn gọi là Mạnh Sưởng, hoàng đế thời hậu Thục.

Thọ (壽) là sống lâu, ban phước hay ngày sinh nhật, chúc thọ (祝壽) là chúc mừng sinh nhật. Thọ còn có nghĩa tặng vàng bạc, lụa là cho người tôn kính; chuốc rượu cũng gọi là thọ. Trong việc tang, người ta cũng dùng chữ thọ (với cách nói uyển ngữ): thọ y (vải liệm hoặc quần áo để mặc khi chết), thọ mộc (quan tài để sẵn dùng khi chết) - (Hậu Hán thư. Hoạn giả truyện. Hậu Lãm).

Thọ tinh, còn gọi là Nam cực lão nhân tinh, là vị thần của tuổi thọ. Hầu hết mọi người đều nghĩ rằng ông Bành Tổ, người đã sống rất lâu, đã trở thành Thọ tinh sau khi ông qua đời. Thọ tinh có một vầng trán rộng, một tay cầm gậy như ý, một tay cầm quả đào trường thọ, tượng trưng cho cuộc sống thanh cao.

Sau thời nhà Minh, người ta kết hợp Thọ tinh, Phúc tinh và Lộc tinh, gọi chung là Phúc Lộc Thọ. Trong điêu khắc và hội họa truyền thống, ba ngôi sao này được sắp xếp từ trái sang phải là Thọ tinh, Phúc tinh và Lộc tinh.

Người dân thường thờ 3 vị thần Phúc Lộc Thọ để mong muốn có được cuộc sống tốt đẹp, và thường chúc nhau: “Phúc như Đông Hải thọ tỷ Nam Sơn” (Phúc lộc luôn dồi dào như nước Biển Đông, sống lâu như vùng Nam Sơn có nhiều trúc).

Top

Bạn không thể gửi bình luận liên tục. Xin hãy đợi
60 giây nữa.