Lấy gà giả công, lừa người mua

Trên nhiều tuyến đường: Trường Chinh, Cách Mạng Tháng Tám, Phạm Thế Hiển (TP.HCM) và Nguyễn Ái Quốc, Đồng Khởi (TP.Biên Hòa, Đồng Nai) thời gian qua có một số người chở “chim công” bán dạo. Họ chạy xe máy chở lồng “chim công”, đứng ở các góc đường đông người qua lại hoặc đứng chung nhóm những người bán chim cảnh. Để thu hút người mua, họ in bạt ghi dòng chữ “bán công” rất lớn treo sau đuôi xe. Trong lồng có một con công trưởng thành để làm... mồi.

Thấy lồng chim có công bố, công mẹ màu sắc sặc sỡ, bên “đàn con” rất đẹp và giá mềm nên nhiều người đã mua về nuôi. Nuôi được thời gian, “chim công con” thành gà sao khiến người nuôi chưng hửng!

Trong vai người đi đường, PV tiếp cận người bán chim công trên đường Trường Chinh (P.15, Q.Tân Phú, TP.HCM) hỏi mua. Lồng chim công của người này chia làm hai ngăn. Ngăn trên có một con công lớn với hàng chục “chim con” màu lông trắng xám. Ngăn dưới là những con con màu lông nâu sậm. Những con “công con” bị nhốt trong lồng chật hẹp, chen chúc nhau rúc vào song sắt nên mỏ và mắt bị sưng vù...

Người bán đon đả giới thiệu: “Chim công đưa từ dưới trại ở Long Khánh (Đồng Nai - PV) lên đây. Con màu trắng xám ở ngăn trên là con mái còn con màu nâu sẫm ngăn dưới là con trống. Chim này mới 3 tuần tuổi, giá 850.000 đồng/cặp”.

“Con công nhiều màu sao con này chỉ có một màu? Sao nó không có chỏm mào trên đầu?”, tôi hỏi. “Nó là công con nên lông màu vậy, khi lớn lên sẽ giống con công lớn này nè”, người bán chỉ vào con “chim mồi” nói.

Khi PV tỏ ý nghi ngờ công con bày bán nhìn giống gà sao thì người bán đánh trống lảng và khẳng định con con lớn lên sẽ giống con “chim mồi”. Dù rao bán theo cặp và bán “chắc giá” nhưng sau một hồi PV kỳ kèo, người này đồng ý bán lẻ “chim công” con trống với giá 500.000 đồng/con, chim con mái 200.000 đồng/con.

Chim công ở các trang trại Ảnh: Lê Bình

Theo tìm hiểu thì việc dùng gà sao, gà tây và thậm chí chim trĩ con giả chim công bán đã có lâu nay. Những người buôn bán vỉa hè, bán chim cảnh và lông công dạo đều biết “chiêu trò” giả mạo này. Còn người đi đường không rành nên bị mắc lừa.

Có 80 - 90% người tới trại của tôi mua chim công về nuôi đều đã từng bị lừa mua phải gà sao hoặc gà tây Anh Phan Minh Hồng, chủ trang trại Phan Minh Hồng (Bình Dương)

Một người bán lông công trên đường Ba Tháng Hai (Q.10, TP.HCM), nơi những người bán công dạo thường xuyên xuất hiện), huỵch toẹt: “Bọn nó bán mấy con gà sao chứ công gì! Bọn nó bỏ con công lớn trong lồng để tạo niềm tin. Còn con con đó là gà sao” và phân tích thêm: “Chim công chân màu đen, còn con tụi nó bán có màu trắng hồng. Chim công có hàng vảy nổi dưới chân nữa chứ gà sao làm gì có”.

Theo người bán lông công, rất nhiều người bị lừa mua phải công giả, nên đem đổi nhưng không được. “Em lần trước cũng bị mua lầm một cặp với giá 500.000 đồng. Mua về nuôi mấy hôm sau mới biết bị lừa. Ở trang trại người ta đã bán một cặp công con gần 2 triệu đồng rồi, lấy đâu có chim công giá rẻ vậy”, người bán lông công nói.

Tương tự, một người bán chim cảnh trên đường Nguyễn Ái Quốc (TP.Biên Hòa) thẳng thừng: “Đấy là gà chứ công gì. Bọn nó bán tào lao. Gà sao với chim trĩ con chứ không phải chim công đâu. Công một cặp nhỏ người ta bán mấy triệu bạc chứ đâu bán rẻ như bọn lừa đảo này”.

“Người ta mua về phát hiện thì sao?”, tôi hỏi. “Biết thì anh làm được gì nó. Tụi nó bán dạo, bán xong nó đi chỗ khác chứ có đứng ở đó đâu mà bắt đền”, người bán chim cảnh nói.

Anh Hoàng Chương (ngụ Q.7, TP.HCM) kể: Cách đây 4 tháng, bạn anh có mua 6 con công con với giá 400.000 đồng/cặp của một người bán dạo trên đường Trường Chinh (Q.Tân Phú). “Nhà từng nuôi gà sao nên khi tôi qua chơi nhìn thấy “công con” của bạn nuôi giống gà sao như đúc. Tôi hỏi chuyện thì bạn tôi bảo bị lừa mua phải gà sao. Oái oăm là khi mua về bạn tôi không biết nên mang đi biếu cho người quen và bị họ trả lại nên giờ còn... ê mặt”, anh Chương nói.

Chim công con giả được chở đi bán dạo trên đường Trường Chinh (Q.Tân Phú) Ảnh: Lê Bình

Đem hình ảnh chụp “công con” tại điểm bán công dạo tới nhiều trại nuôi chim công lớn ở Đồng Nai và Bình Dương để xác minh, các chủ trang trại đều khẳng định “công con” bán dạo chính là gà sao và gà tây con. Theo các chủ trang trại, hiện trên thị trường giá gà sao chỉ khoảng 50.000 đồng/cặp, còn gà tây khoảng 100.000 đồng/cặp.

“Con này không phải là công rồi, nhìn cái mỏ là biết ngay. Con màu trắng ở ngăn trên là gà tây, con màu sẫm là gà sao. Gà sao có mấy chục ngàn/cặp, trong khi trại tôi bán rẻ nhất thì công con một tuần tuổi 700.000 đồng/con; công một tháng tuổi thì 1 triệu đồng/con”, anh N.T.L, chủ một trang trại nuôi công ở Đồng Nai, khẳng định sau khi xem hình ảnh và tiết lộ thêm: “Những người bán dạo sau khi bán được số lượng lớn “công con” thì sẽ bán luôn con “chim mồi”. Vì chở đi nhiều con chim nó cũng bị suy nên họ bán tháo luôn để thu tiền”.

Còn anh Phan Minh Hồng, chủ trang trại Phan Minh Hồng (Bình Dương), cho biết: “Có 80 - 90% người tới trại của tôi mua chim công về nuôi đều đã từng bị lừa mua phải gà sao hoặc gà tây. Con gà tây trên thị trường có giá cao hơn một chút so với con gà sao. Về hình thức, con gà tây con giống con công hơn nên người mua dễ bị lừa hơn”. Anh Hồng cũng khẳng định: “Chắc chắn “chim công” bán dạo lề đường không thể là chim công thật được. Bởi chim công một năm sinh sản một lần và số lượng cũng ít chứ không có để bán đại trà. Thậm chí khách muốn mua ở các trại công lớn còn phải đặt trước hàng tháng mới có chim con”.

Theo anh Hồng, việc phân biệt công con với gà sao, gà tây cũng tương đối dễ, dựa vào các đặc điểm: màu lông, chân, mỏ và thân. Công con một tháng tuổi đã mọc mào trên đầu. Mặt công con không có vết sọc, mỏ dài và quặp. Còn gà tây và gà sao thì mặt và đầu có sọc trắng xen kẽ vết lông sẫm, mỏ cũng ngắn. Một tháng tuổi thì chân con chim công đã dài và cao, thân chim cũng dài hơn. Còn con gà thì có chân, cổ và thân mình ngắn hơn. Hiện, chim công ở trại rẻ nhất cũng có giá từ 700.000 - 800.000 đồng/con, nhưng phải mua số lượng lớn mới được giá như vậy.

Mua bán công phải đăng ký Trao đổi với chúng tôi, ông Nguyễn Xuân Lưu, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm TP.HCM, cho hay: Theo quy định của nhà nước, việc nuôi động vật hoang dã như chim công, chim trĩ... phải đăng ký với Chi cục Kiểm lâm và đơn vị này sẽ cấp giấy chứng nhận nguồn gốc cho trại nuôi. Khi chim đẻ, ấp nở bao nhiêu... chủ trang trại, cơ sở sẽ báo cáo số liệu về Chi cục để cập nhật và kiểm tra định kỳ. Khi bán, kiểm lâm sẽ có giấy xác nhận doanh nghiệp, cá nhân bán đi đâu, bán cho ai có nguồn gốc hợp pháp theo đúng quy định. “Việc chở chim công đi bán dạo thì kiểm lâm xử lý được. Nhưng khó khăn là không đủ người đi tuần tra ngoài đường để phát hiện xử lý. Quan điểm của tôi, anh em đi tuần ngoài đường mà gặp bán chim công dạo (ý là chim công thật - PV) thì sẽ hướng dẫn cho họ các quy định của nhà nước, hướng dẫn làm việc với kiểm lâm các địa bàn để đăng ký nguồn gốc hợp pháp nhằm thuận lợi cho việc buôn bán”.