'Luật Đất đai hiệu lực sớm nhưng chưa có hướng dẫn, kiện tụng tòa xử thế nào'

Nêu ý kiến tại phiên thảo luận về chương trình xây dựng pháp luật năm 2025, điều chỉnh năm 2024 sáng 30.5, Phó trưởng đoàn chuyên trách Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Tuyên Quang Ma Thị Thúy dẫn báo cáo của Chính phủ cho biết, chỉ riêng luật Đất đai 2024 vẫn còn 15 văn bản, gồm 9 nghị định, 1 quyết định của Thủ tướng và 6 thông tư của các bộ.

GIA HÂN

Do đó, dù cho rằng việc điều chỉnh thời điểm có hiệu lực của các luật Đất đai 2024 và các luật liên quan là cần thiết, song nữ đại biểu Tuyên Quang cho rằng, Chính phủ chưa đánh giá đầy đủ tác động kịp thời của việc chưa ban hành văn bản hướng dẫn thi hành luật trong khi luật mới đã có hiệu lực và luật cũ và các văn bản hướng dẫn luật cũ hết hiệu lực.

Từ đó, bà Thúy đề nghị cần tiếp tục làm rõ tính cấp thiết, khả thi của việc điều chỉnh thời điểm có hiệu lực của luật Đất đai 2024, luật Kinh doanh bất động sản, luật Nhà ở, luật Các tổ chức tín dụng. Đại biểu Thúy cũng đề nghị cân nhắc kỹ lưỡng về việc đưa nội dung này vào chương trình kỳ họp 7 và thông qua theo quy trình rút gọn ngay tại kỳ họp.

"Đề nghị Chính phủ báo cáo, làm rõ đầy đủ các vấn đề có liên quan và bảo đảm chịu trách nhiệm toàn diện về điều kiện để các luật có thể triển khai thực hiện; không để xảy ra vướng mắc, chậm trễ do thiếu các văn bản hướng dẫn, không gây ra các tác động tiêu cực đối với doanh nghiệp và người dân", bà Thúy nêu.

Cùng băn khoăn, Ủy viên chuyên trách Ủy ban Kinh tế Quốc hội Đinh Ngọc Minh cho rằng, nếu cho luật mới có hiệu lực sớm trong khi chưa có các nghị định, thông tư hướng dẫn sẽ tạo ra khoảng trống pháp luật.

GIA HÂN

"Luật cũ hết hiệu lực nhưng luật mới chưa có hướng dẫn, khi xảy ra kiện tụng, tòa án xử lý như thế nào? Cho nên, chúng ta phải cân nhắc thật kỹ thời điểm có hiệu lực này", ông Minh nói.

Dẫn chứng luật Đất đai 2024 do Ủy ban Kinh tế Quốc hội là cơ quan thẩm tra, ông Minh nói việc ban hành các văn bản hướng dẫn rất khó. "Như chương về thu hồi đất và chương về cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, mỗi câu một chính sách, mỗi câu một nội dung khác biệt hoàn toàn, chỉ cần rẽ nhầm một tí là có đối tượng được, có đối tượng mất", ông nói.

Theo ông Minh, từ thời điểm soạn thảo luật Đất đai 2024, rất nhiều điều, khoản được giao cho Chính phủ quy định chi tiết. Tuy nhiên, tới nay vẫn còn nhiều nghị định, thông tư hướng dẫn chưa được cơ quan soạn thảo đưa lên lấy ý kiến của nhân dân.

"Vậy thì thời điểm có hiệu lực cần phải tính rất kỹ. Tôi nghĩ theo tờ trình Chính phủ đề xuất là có hiệu lực từ 1.7 là chưa thể làm được", đại biểu Cà Mau nói.

Giải trình cuối phiên thảo luận, Bộ trưởng Tư pháp Lê Thành Long ghi nhận các đại biểu còn băn khoăn với nhiều vấn đề liên quan điều chỉnh hiệu lực của luật Đất đai, luật Kinh doanh bất động sản, luật Nhà ở, luật Các tổ chức tín dụng. Đó là lợi ích, hay sự cần thiết; tiến độ chuẩn bị các văn bản hướng dẫn; điều khoản chuyển tiếp đã được quy định tại các luật này…

GIA HÂN

Ông Long nói xin phép ghi nhận các ý kiến này và báo cáo với Thủ tướng chỉ đạo Bộ TN-MT chủ trì, phối hợp các bộ, ngành liên quan, trong đó có Bộ Tư pháp rà soát thật kỹ.

"Xin Quốc hội chấp thuận để đưa vào chương trình. Anh em các bộ, các ngành và Chính phủ sẽ bắt tay vào soạn thảo ngay từ bây giờ và chúng ta sẽ cùng nhau rà soát rất kỹ để bảo đảm chất lượng, chính xác và không gây khó khăn. Tôi cho rằng Quốc hội cho hiệu lực sớm hơn sẽ đóng góp rất tốt vào phát triển kinh tế - xã hội và gỡ các khó khăn vướng mắc cho đất nước", ông Long nhấn mạnh.

Ngày 27.5, Chính phủ ban hành nghị quyết về đề nghị xây dựng luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Đất đai 2024, luật Nhà ở 2023, luật Kinh doanh bất động sản 2023 và luật Các tổ chức tín dụng 2024.

Theo đó, Chính phủ thống nhất đề nghị Quốc hội cho phép các luật nói trên có hiệu lực sớm 6 tháng, từ 1.7 tới thay vì 1.1.2025; đồng thời thông qua đề xuất nói trên ngay tại kỳ họp 7 đang diễn ra theo quy trình rút gọn.