Lưu luyến ếch đồng ngày hạ

Ếch đồng đem bằm nhuyễn, thả vào nồi cháo gạo thơm đang sôi nghe lụp bụp, với ít đậu xanh giã đôi, nấm rơm, nêm nhúm bột tiêu sọ, đầu hành, ngò rí, củ gừng xắt nhuyễn... tạo nên hương thơm khó cưỡng.

>> Rô đồng nướng cuối tháng giêng
>> Chuối nếp nướng thơm lừng góc hè phố

Cháo ếch đồng thơm hương ngào ngạt - Ảnh: Tạ Tri

Biến đổi khí hậu càng “quay cuồng”, nên mùa mưa Nam bộ cứ chơi trò trốn – tìm với nhiều nhà vườn khát từng giọt nước ngọt. Toàn mưa “luồng”, nay ào xuống một vạt ở Long An, mai “rớt hột” tận  vùng sâu của Đồng Tháp... Tội nghiệp cho mấy con ếch đồng “cao niên” miệt vườn, kêu “ồm ộp” đến khàn giọng hằng đêm vẫn chưa có một “buổi tối... nhớ đời” - gặp mặt bạn tình. Đám ếch tơ thì khác, hễ nghe có hơi nước đã tranh thủ phóng ra, tập tành... “hẹn hò”. Vậy là bị thợ soi rình thộp!

Xâu ếch nặng gần 2kg, độ tuổi... “dậy thì”, từ vùng sâu huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp, được gửi xe chất lượng cao về Sài Gòn hôm ấy thật sáng giá. Có thể nghĩ ngay đến món “cháo... tình!” - thịt ếch đem bằm nhuyễn, thả vào nồi cháo gạo thơm đang sôi nghe lụp bụp, với ít đậu (đỗ) xanh giã đôi, nấm rơm, nêm nhúm bột tiêu sọ, đầu hành, ngò rí, củ gừng xắt nhuyễn... tạo nên hương thơm khó cưỡng!

Ngắt 5 - 7 đọt rau đắng biển bỏ vào chén, múc cháo chan xăm xắp, rưới tí nước mắm y giầm ớt hiểm vào. Vừa thổi vừa húp, cảm giác ngọt lịm, thanh mát làm sao!

Trời lại chuyển mây đen, mọi người đều cầu rớt mưa to đều, mong hạnh ngộ ếch “bà” (ếch đồng cái cụ, to trên 300gr/con), dù rất mong manh!

Cùng nguyên liệu thịt “điền kê” bằm, nếu gia vào ít bột ngọt, tiêu sọ giã ba, nước mắm ngon và chút nước cốt dừa, lấy lá mướp hương gói lại. Ghim mối lá bằng cọng tre tươi, xếp vào rổ tre mang hấp cách thủy. Eo ơi! Thơm lừng lẫn ngọt bùi mê mẩn.

Tiếc thay, chốn Sài thành đủ đầy vật chất, vẫn thiếu mấy lá mướp hương! Hỏi ra, thôn quê còn hiếm giống mướp này huống chi thành thị. Nay nhiều nhà nông chuyển sang trồng những loại mướp mới, cho trái sai hơn nhưng lạt vị và chẳng có hương.

Ếch đồng chiên nước mắm ngon đến vô cùng - Ảnh: Tạ Tri

Tương tự, quần thể ếch đồng đang sụt giảm trầm trọng trong những năm gần đây do nông dân phun, rải quá nhiều thuốc hóa học trên đồng ruộng. Vắng ếch, đám sâu rầy “dòng kháng thuốc” tha hồ hoành hành – thế cân bằng động liền bị phá vỡ. Một số lão nông soi ếch kiểu cũ, lội gần cả đêm chỉ tóm được vài chú khù khờ, “đẹt ngắt”. Họ còn thở than: chân ruộng không còn hào sảng như xưa?!

Bắt ếch kiểu mới là “bổ” (mua) thuốc Bắc đánh bả hoặc chích điện; khiến ếch cụ, ếch chắt đều bật ngửa “chết giấc”.

Nghe kể, ông Nguyễn Phúc Ưng Viên, ở Gò Vấp, TP.HCM lắc đầu bình: “Đánh bắt kiểu đó thì ếch đá cũng tiêu, nói chi ếch đồng!”

Vào mùa mưa, chợ Hòa Bình, ở Q.5, TP.HCM, thường có bán ếch đồng. Ếch thiên nhiên phía Nam, eo thon, đùi chắc, mắt sáng, da bụng có hoa văn màu vàng tươi.

Theo ông Ưng Viên, thịt ếch bổ mắt. Còn da ếch, cũng là thành phần quan trọng trong bài thuốc trị phỏng ngoài da, theo y thực triều Nguyễn.

Ông vẫn mê món ếch hấp cách thủy, rồi “xé phai” (xé miếng lớn) trộn gỏi bắp chuối hột, rau răm, húng quế, đậu phộng rang, vắt hỗn hợp nước cốt: chanh giấy + cam sành vào để tạo độ chua thanh dịu, thơm quyến rũ ..., chấm muối tiêu. Ngon không kém gỏi gà bắp.
 
Ông còn lưu ý thêm, thịt loại “thanh kê” này tuy bổ dưỡng nhưng tính âm hàn cao. Do vậy, đầu bếp cần bổ trợ những rau gia vị mạnh dương như: hạnh nhân, ngò gai, rau răm, vỏ quýt khô, chanh lát mỏng, chuối chát hột, lá cách non, gừng củ hoặc lá, sả... Phần da ếch thường có giun sán ký sinh, cần chế biến thật kỹ và nấu chín.

Còn bạn muốn dưỡng cặp đùi ếch? - Ngoài việc tìm ăn thịt ếch đồng ngọt chắc, cần phải thường xuyên tập thể dục, môn bơi ếch chẳng hạn!

Tạ Tri 

Tư liệu tham khảo:
1 “Thịt ếch” trang 141 - 144, sách Giá Trị Dinh Dưỡng Của Thực Phẩm Màu Đỏ, Đặng Nguyên Minh biên soạn, NXB.Thanh Niên.
2 “Ếch chiên - rau sống” trang 190 - 192, sách Món Ăn Bài Thuốc, tập 1, dược sĩ Bùi Kim Tùng.