Mất tiền tỉ vì đầu tư tiền ảo

Kịch bản lãi trước lỗ sau

Gần đây, việc đầu tư vào các đồng tiền ảo, tiền số dường như giảm bớt sau các đợt giảm giá, lao dốc mạnh khiến nhiều người hầu như "cháy" tài khoản. Tuy nhiên, cũng vì thế, nhiều tổ chức, cá nhân đẩy mạnh chào mời tham gia các sàn đầu tư "bao lãi". Đặc biệt trên ứng dụng Telegram, các lời chào mời này liên tục được gửi đến điện thoại di động của người dùng; các hội, nhóm đầu tư "VIP" xuất hiện tràn lan. 

Bà H.N (Q.Bình Tân, TP.HCM) cho biết bà quá "sợ" những lời chào mời đầu tư lãi cao sau khi đã lỗ hơn 500 triệu đồng trong năm vừa qua. Bà H.N được một người quen giới thiệu tham gia một sàn giao dịch đầu tư tiền ảo do lợi nhuận khá cao. Thời gian đầu, giao dịch suôn sẻ, liên tục nhận được tiền lãi nên bà càng yên tâm và góp vào hơn 300 triệu đồng. 

Sau đó, có nhiều hôm bà được rủ vào thêm lệnh để mau có lãi. Dần dần, số tiền bà đổ vào đã lên hơn 500 triệu đồng, là toàn bộ số tiền tích cóp của bà. Thế nhưng khi bà muốn rút lãi thì lại không được với nhiều lý do khác nhau. Đến ngày môi giới bảo lệnh của bà bị lỗ nặng, muốn duy trì tài khoản thì phải nộp thêm tiền thì bà H.N mới sực tỉnh và biết mình đã bị lừa.

Ảnh: chụp màn hình

Tương tự, gia đình anh T. (Hà Nội) tá hỏa khi cuối năm vừa qua nhận tin báo thiếu nợ gần cả tỉ đồng vì T. bị lừa đầu tư tiền ảo. Lúc đầu, T. cũng vì ham lợi nhuận cao nên bỏ vào sàn hơn 200 triệu đồng và nhận được lãi. Lãi thì ham nên càng về sau càng bỏ thêm tiền vào nhiều hơn. Hết tiền túi thì đi vay thêm của người quen… nên cuối cùng số nợ lên cả tỉ đồng. Gia đình phải vội vàng bán đi một miếng đất để trả nợ cho con trai bởi nếu không sẽ bị chủ nợ "hỏi thăm".

Còn N.T.A (Đồng Tháp) kể anh được người quen giới thiệu tham gia sàn giao dịch ngoại hối, với lợi nhuận lên đến 2 - 3%/ngày (tức ít nhất 60%/tháng), nhưng giao dịch có lời lớn được 2 tuần thì sàn bị sập và mất trắng số tiền 20.000 USD chỉ trong 2 tháng. Mặc dù bản thân anh cho biết mình có đọc báo và nắm thông tin tiền ảo không được cấp phép ở VN nhưng thấy số lãi cao, người quen cũng tham gia nên nghĩ đầu tư một thời gian kiếm lời rồi thôi, nào ngờ cũng trở thành nạn nhân của nhóm lừa đảo...

Sau TP.HCM và Hà Nội, làn sóng chào mời đầu tư tiền ảo đã lan rộng ra nhiều tỉnh, TP khác. Hôm 21.9 vừa qua, TAND TP.Đà Nẵng mở phiên xét xử sơ thẩm vụ lừa đảo liên quan đến đầu tư tiền ảo. Hội đồng xét xử tuyên phạt Bùi Đoàn Thị Anh Thư (Q.Hải Châu, TP.Đà Nẵng) 17 năm tù về tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Theo cáo trạng, giai đoạn 2019 - 2020, do đầu tư tiền ảo Fnet thua lỗ, Thư nói dối nhiều người cần vay tiền để góp vốn mua bán bất động sản, làm dịch vụ đáo hạn ngân hàng. Tuy nhiên, Thư dùng tiền vay để tiếp tục chơi tiền ảo và trả nợ. Tổng cộng, Thư lừa đảo 5 phụ nữ, chiếm đoạt hơn 17,5 tỉ đồng.

Cần mạnh tay xử lý

Nạn lừa đảo liên quan tiền ảo diễn ra nhiều năm nay, các cơ quan quản lý nhà nước như Bộ Tài chính, Ngân hàng Nhà nước, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước… cũng liên tục cảnh báo về các sàn giao dịch tiền ảo, đầu tư trái phép. Mới nhất, vào cuối tuần qua, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cảnh báo các tổ chức, cá nhân kêu gọi nhà đầu tư mở tài khoản, gửi tiền vào các ví điện tử, đầu tư vào các loại tiền mã hóa, tiền ảo như Pi, USDT, BUSD… trên các sàn giao dịch chứng khoán không được cấp phép. 

Cơ quan này chỉ rõ những sàn giao dịch như Gate.io, GoldFinger Finance, Vietdiamondstocks, bawallet9.com, Londonex.com, ZenoMarkets.com, CHMarkets.com, JASS.com, DEXDN.com, LPL.com, TradeTime.com... Sau một thời gian, nhà đầu tư tham gia nhưng không rút được tiền, hoặc tài khoản đầu tư bị thua lỗ nghiêm trọng, nhà đầu tư mới phát hiện có hành vi lừa đảo. Chúng tôi thử truy cập vào một số trang như Londonex.com, TradeTime.com thì trang web báo mất kết nối. Nhiều trang còn lại đa số sử dụng tiếng Anh, hoặc có trang giới thiệu là sàn giao dịch chứng khoán quốc tế, tiền tệ, tiền ảo…

TS Nguyễn Hữu Huân, Trưởng bộ môn Tài chính (Trường ĐH Kinh tế TP.HCM), cho rằng thủ đoạn lừa đảo đầu tư tiền ảo luôn được nhiều cá nhân thay đổi khá tinh vi và chuyển dần về các tỉnh thành xa những đô thị lớn. Hiện những kẻ lừa đảo chủ yếu nhắm đến đối tượng người lớn tuổi hay nhiều người ở vùng miền xa TP lớn, ít có kiến thức về đầu tư tài chính. Những kiểu dụ dỗ đầu tư tiền ảo về cơ bản vẫn là sử dụng chiêu trò cam kết trả lãi cao, thực hiện theo mô hình Ponzi - kim tự tháp, lôi kéo người tham gia trước giới thiệu thêm người sau để được hưởng hoa hồng. Hiện tượng này khá nguy hiểm cho xã hội vì diễn ra trên diện rộng, khiến số người bị lừa đảo khá nhiều chỉ trong một thời gian ngắn. Ngay khi cơ quan quản lý phát hiện thì đã có rất nhiều người dân bị sập bẫy và cũng khó để lấy lại được tiền. 

Theo TS Nguyễn Hữu Huân, các địa phương cần cảnh giác, khi phát hiện phải cảnh báo cho người dân, đồng thời báo cáo với ngành công an để điều tra ngăn chặn hoạt động này. "Ủy ban Chứng khoán Nhà nước hay Ngân hàng Nhà nước không có thẩm quyền xử lý nên chỉ cảnh báo. Để xử lý mạnh tay hơn cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhiều ngành với Bộ Công an. Hoạt động đầu tư tiền ảo là trò lừa đảo tinh vi, thường núp bóng dưới hình thức ủy thác đầu tư, hợp tác đầu tư, đồng thời lại diễn ra trên mạng nên rất khó để thu thập đủ chứng cứ trong việc xử lý hình sự hoặc phải cần thời gian dài. Trước hết người dân phải cảnh giác trước các lời chào mời kêu gọi đầu tư lãi suất quá cao, nhất là đầu tư vào các đồng tiền ảo là không được phép tại VN", TS Nguyễn Hữu Huân chia sẻ.

Theo luật sư Bùi Quang Nghiêm, Đoàn luật sư TP.HCM, việc cảnh báo các hoạt động vi phạm, nhất là đối với đầu tư tiền ảo là trách nhiệm đầu tiên của các cơ quan quản lý nhà nước. Tuy nhiên, việc ra quyết định đầu tư của nhiều cá nhân lại diễn ra trên mạng, khó chứng minh bị lừa đảo nên nếu muốn xử lý nặng hơn như chuyển sang hình sự sẽ mất rất nhiều thời gian từ điều tra đến khởi tố... Trước mắt, khi phát hiện các sàn giao dịch trái phép, cơ quan quản lý có thể xử phạt vi phạm hành chính, buộc ngưng hoạt động nếu chủ thể đang hoạt động tại VN. Đồng thời chuyển thông tin sang ngành công an để theo dõi, xử lý tiếp theo. 

Tuy nhiên, luật sư Nghiêm cũng cho rằng cần xem xét bổ sung cụ thể về hành vi đầu tư tiền số trong quy định xử phạt hành chính đối với lĩnh vực tài chính ngân hàng. Từ đó mới có cơ sở để các đơn vị liên quan thực hiện xử phạt ngay khi phát hiện các đơn vị sai phạm.