Không bắt buộc công chứng khi mua bán bất động sản là chưa hợp lý

Sáng 29.8, tiếp tục hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách, các đại biểu cho ý kiến về luật Kinh doanh bất động sản sửa đổi.

Liên quan vấn đề chứng thực hợp đồng kinh doanh bất động sản, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, theo dự thảo thì các hợp đồng giao dịch bất động sản không nhằm mục đích kinh doanh không thuộc phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật. Do đó, dự thảo luật không quy định về việc công chứng, chứng thực với các trường hợp này.

Dự thảo luật chỉ quy định hợp đồng kinh doanh bất động sản, hợp đồng kinh doanh dịch vụ bất động sản mà một bên hoặc các bên tham gia giao dịch là doanh nghiệp kinh doanh bất động sản "được công chứng hoặc chứng thực theo yêu cầu của các bên", nghĩa là không bắt buộc.

GIA HÂN

Nêu ý kiến, đại biểu Quốc hội Lê Thanh Hoàn (đoàn Thanh Hóa) cho rằng, theo dự thảo luật thì hợp đồng mua bán bất động sản giữa doanh nghiệp bất động sản với người dân mà không yêu cầu công chứng là "không hợp lý".

Đại biểu Hoàn phân tích, việc ký mua bán hoàn toàn riêng tư, không có một tổ chức trung gian kiểm soát như tổ chức công chứng đã cho thấy nhiều bất cập thời gian qua.

"Hàng nghìn người dân đã bị một số doanh nghiệp lừa đảo với nhiều vụ tranh chấp đã xảy ra. Tranh chấp về các giao dịch gian lận này thực sự tốn thời gian, tiền bạc, và có thể dẫn đến người mua không được hoàn trả lại số tiền đã thanh toán, làm nhiều người dân phải gánh một khoản nợ không nhỏ, dẫn đến sự suy sụp của nhiều gia đình", ông Hoàn nêu.

Với hầu hết cá nhân, giao dịch mua nhà ở không thường xuyên diễn ra. Do sự phức tạp và không thường xuyên của giao dịch như vậy, nên sự hiểu biết của cá nhân người dân về thực hiện giao dịch thường bị hạn chế.

"Chúng ta không nên tiếp tục phó mặc người dân bước vào những giao dịch này với hành trang duy nhất là lòng tin vào sự tử tế của doanh nghiệp bất động sản", ông Hoàn nói, và cho rằng, sự tham gia của công chứng viên là phù hợp để kiểm soát hoạt động này.

Từ đó, đại biểu Hoàn đề nghị việc chỉnh sửa quy định theo hướng hợp đồng kinh doanh bất động sản nếu có một bên là cá nhân thì phải được công chứng, chứng thực.

Người dân bao giờ cũng ở thế yếu

GIA HÂN

Nhiều đại biểu cũng đồng tình với quan điểm của đại biểu Lê Thanh Hoàn. Đại biểu Dương Khắc Mai (đoàn Đắk Nông) cho rằng, trong thực tiễn các hợp đồng kinh doanh bất động sản thường có giá trị lớn, liên quan đến quyền, lợi ích của các bên, dễ xảy ra tranh chấp. Do đó, cần có một bên xác thực để đảm bảo an toàn pháp lý, tránh rủi ro phát sinh.

Đại biểu Nguyễn Trường Giang cho biết, một cá nhân tham gia vào hợp đồng giao dịch bất động sản bao giờ cũng ở thế yếu, còn tổ chức có đầy đủ công cụ trong tay.

"Nếu đặt niềm tin hoàn toàn vào tổ chức khi bán bất động sản cho một cá nhân có nên hay không? Liệu có nên trung gian đứng ra đảm bảo an toàn pháp lý cho giao dịch hay không?", ông Giang nêu, và đề nghị Quốc hội đánh giá kỹ vấn đề này.

Theo ông Giang, việc cần phải có bên thứ 3 làm trung gian đảm bảo an toàn pháp lý cho hợp đồng giao dịch bất động sản cần phải được xem xét dựa trên tính chất của hợp đồng chứ không phải dựa vào chủ thể tham gia.

GIA HÂN

Phó chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Quốc hội cũng cho biết, dự kiến luật Công chứng sẽ được cho ý kiến tại kỳ họp 7 (giữa năm 2024), tuy nhiên, đây chỉ là luật hình thức, không phải luật chuyên ngành.

"Vì vậy, trong luật Kinh doanh bất động sản cần phải đánh giá trên cơ sở tính chất của hợp đồng giao dịch để có bên thứ 3 tham gia đảm bảo tính pháp lý của hợp đồng giao dịch", ông Giang kiến nghị.

Đại biểu Văn Thị Bạch Tuyết (đoàn TP.HCM) cũng cho rằng, nhà ở, bất động sản có giá trị lớn, nên quy định ràng buộc khi giao dịch cần có bên am hiểu quy định pháp luật chứng kiến, để khi có tranh chấp xảy ra thì được giải quyết tại tòa, đảm bảo quyền lợi các bên khi tham gia giao dịch.

"Thực tế hợp đồng mua bán nhà ở mà chủ đầu tư bất động sản bán cho người mua thì thường hồ sơ rất dày, mà người bình thường khi đọc vào rất khó hiểu hết. Chính vì thế, cần có công chứng để họ cảnh báo cho người mua những nội dung cần lưu ý", bà Tuyết nêu.