Mối nguy từ hình ảnh cá nhân bị đánh cắp

Clip chợ đen từ đâu ra?

Để tìm hiểu thực trạng thị trường mua bán clip "nóng", PV Thanh Niên đã bắt đầu theo dõi một số nhóm chat trên Telegram từ nhiều tháng trước. P.B, một nhóm chuyên cung cấp video clip "nóng" giới thiệu: "Ở đây bọn mình cung cấp kho phim do người VN tự quay, hoặc clip quay lén, clip hack từ camera được cập nhật hằng ngày. Bạn chỉ cần đóng phí thành viên, sẽ được tiếp cận sớm nhất những video clip "nóng" nhất". Khi chúng tôi tỏ ý nghi ngại, P.B lập tức chào mời thêm: "Đội ngũ của chúng tôi phải tốn rất nhiều tiền, có khi cả trăm triệu đồng để thu mua các video clip hấp dẫn, còn bạn chỉ trả phí bằng ly trà sữa thôi". Khi chúng tôi ngỏ ý muốn giới thiệu một người cung cấp clip hack, P.B lập tức tỏ ra đề phòng và giới thiệu sang một nickname khác để "làm việc".

Ảnh: Chụp màn hình

Anh N.Đ.B, chủ một cửa hàng kinh doanh camera tại P.Gò Vấp (TP.HCM), chia sẻ: Trên thị trường chợ đen có rất nhiều chiêu trò để lấy được video nhạy cảm, trong đó ngoài việc lắp đặt camera quay lén, camera ngụy trang trong nhà vệ sinh công cộng, phòng thay đồ, nhiều kẻ gian còn tìm cách xâm nhập hệ thống camera an ninh gia đình để chờ sơ hở và đánh cắp video clip nhạy cảm. Làm việc trong ngành cung cấp camera nhiều năm, anh N.Đ.B cho biết có rất nhiều trường hợp người mua chủ quan, hoặc không rành về công nghệ, nên chỉ cần nhân viên lắp đặt camera xong và có thể xem được qua điện thoại là yên tâm, hoàn toàn không thắc mắc hay yêu cầu phải đổi mật khẩu.

Theo các chuyên gia công nghệ, camera giám sát kết nối với điện thoại đang ngày càng trở nên phổ biến. Tuy nhiên nhiều người vẫn chọn lựa sản phẩm camera một cách cảm tính, hời hợt, không nắm đầy đủ thông số, đặc biệt là các tính năng bảo mật và cập nhật phần mềm cho camera.

Các chuyên gia bảo mật cảnh báo Firmware là phần mềm điều khiển hệ thống hoạt động và các phiên bản cũ thường tồn tại lỗ hổng bảo mật mà hacker có thể lợi dụng. Để ngăn chặn camera quan sát bị hack, nhà sản xuất thường cập nhật bản vá lỗi và người dùng phải cập nhật bản bảo mật mới nhất. Ông Võ Đỗ Thắng, Giám đốc Trung tâm đào tạo An ninh mạng Athena, nhận định thị trường chợ đen mua bán dữ liệu cá nhân hay các video clip nhạy cảm vẫn đang hoạt động sôi nổi nhưng trong vòng bí mật. Đó là nơi lan truyền những video clip gây xôn xao gần đây.

Nguy cơ tống tiền từ clip nhạy cảm

Từ những video clip được đánh cắp, quay lén và mua bán trên chợ đen, nhiều kẻ xấu đã tiến thêm một bước nguy hiểm hơn khi truy ra được khổ chủ và tiếp cận để tống tiền. Trong một vụ việc xảy ra đầu năm nay, một đối tượng tống tiền bị bắt giữ, khai nhận đã tham gia các hội nhóm Telegram để thu thập dữ liệu hình ảnh, clip "nóng" của người dân. Trong đó, có dữ liệu cá nhân mang tính riêng tư nhạy cảm. Hình ảnh, video clip do hacker tấn công, xâm nhập hệ thống dữ liệu và chiếm đoạt, hoặc do chính các đơn vị lắp đặt camera lấy dữ liệu để bán, tuồn lên mạng xã hội nhằm thu lợi bất chính. Từ những video clip này, đối tượng phạm pháp đã tiếp tục thu thập thông tin cá nhân của những người trong video rồi nhắn tin đe dọa, tống tiền.

Ảnh: Quang Thuần

Mới đây, dự án Chống Lừa Đảo lên tiếng cảnh báo về những ứng dụng biến người dùng thành ca sĩ, nàng tiên cá hay diễn viên phim hành động. Theo đại diện dự án Chống Lừa Đảo, những bức ảnh "lung linh" như phim điện ảnh, hóa thân thành nàng tiên cá, diễn viên Hồng Kông hay lồng cảnh đứng giữa trời tuyết châu Âu... có thể dễ dàng được thực hiện chỉ trong vài giây nhờ sức mạnh của AI. Tuy nhiên, đằng sau những bức ảnh "triệu like" đó là những rủi ro cực lớn.

"Khi bạn cung cấp ảnh chân dung thật cho các ứng dụng chỉnh ảnh AI, bạn đang tự nguyện dâng "chìa khóa" nhận diện khuôn mặt của mình cho bên thứ ba. Các ứng dụng không rõ nguồn gốc có thể thu thập, lưu trữ và bán dữ liệu hình ảnh của bạn cho các mục đích bất chính. Kẻ xấu có thể sử dụng chính những hình ảnh sắc nét mà bạn đã đăng tải để ghép ảnh 18+, tạo ra nội dung nhạy cảm giả mạo để tống tiền hoặc bôi nhọ danh dự. Nguy hiểm hơn, kẻ gian có thể sử dụng ứng dụng DeepFake giả dạng bạn để gọi điện vay tiền người thân, bạn bè, hoặc vượt qua chính tường lửa sinh trắc học ngân hàng để đánh cắp tài khoản", một chuyên gia thuộc dự án Chống Lừa Đảo cảnh báo.

Thực tế trong thời gian vừa qua, cơ quan công an đã ghi nhận thủ đoạn lợi dụng không gian mạng và công nghệ cao để thực hiện hành vi đe dọa, tống tiền, đặc biệt là tập trung vào những người có điều kiện kinh tế, người có địa vị trong xã hội, hay làm việc trong cơ quan nhà nước. Các thủ đoạn chủ yếu gồm sử dụng công nghệ cắt ghép khuôn mặt nạn nhân vào hình ảnh, video có chứa nội dung nhạy cảm; làm quen, kết bạn trên mạng xã hội, tán tỉnh, tương tác nhắn tin các nội dung nhạy cảm với nạn nhân, trong quá trình đó các đối tượng bí mật quay chụp hình ảnh nhạy cảm của nạn nhân để sử dụng tống tiền.

Để tự bảo vệ trước nguy cơ đánh cắp dữ liệu cá nhân, các chuyên gia an ninh mạng khuyến cáo người dùng internet và mạng xã hội hạn chế cung cấp ảnh cá nhân (đặc biệt là ảnh chụp cận mặt, rõ nét) cho các app AI trôi nổi, không rõ nguồn gốc; đồng thời chỉ nên chia sẻ hình ảnh cá nhân với chế độ bạn bè tin cậy. Khi nhận được tin nhắn, hình ảnh, video có chứa nội dung xấu, độc, không đúng sự thật và đe dọa tống tiền, nạn nhân tuyệt đối không làm theo yêu cầu của kẻ gian, không chuyển tiền cho đối tượng; nhanh chóng chụp hình ảnh, nội dung, tin nhắn, số điện thoại (nếu có) của kẻ xấu và báo ngay cho cơ quan công an.