Mua vàng đã khó, bán còn khó hơn

Bị từ chối mua vào

Phản ánh đến Báo Thanh Niên, bà B.S (TP.Đà Nẵng) kể: "Giá vàng hiện biến động liên tục. Cả tuần nay tôi đi bán vàng nhẫn trước mua ở Công ty SJC miền Trung nhưng cửa hàng tạm ngưng hoạt động. Mang 5 chỉ vàng nhẫn PNJ qua công ty PNJ thì bán được nhưng họ không mua vào vàng nhẫn của SJC. Qua cửa hàng Doji cũng gặp cảnh tương tự, họ không mua vàng nhẫn của SJC. Mang 11 chỉ vàng nhẫn SJC ra tiệm vàng bên ngoài bán thì họ cho biết chỉ thu lại 1 - 2 chỉ với giá thấp hơn trong Công ty SJC, chứ không thu hết số lượng trên. Nghe vậy nản quá tôi về luôn. Người dân kẹt tiền cần bán vàng nhưng cửa hàng tạm ngưng giao dịch, không có nơi nào chịu mua lại. Mua vàng đã khó, bán ra còn khó hơn. Với tình hình này, tôi còn mấy miếng vàng SJC không biết có bán được hay không".

ẢNH: NGỌC THẮNG

Chiều 6.10, chúng tôi liên lạc với nhân viên cửa hàng Doji Lê Duẩn (TP.Đà Nẵng) thì được trả lời chỉ thu lại vàng miếng SJC mà chính công ty đã bán ra trước đó. Vàng miếng SJC, kể cả vàng miếng SJC có hóa đơn do người dân mua của đơn vị khác như PNJ, thì công ty cũng không mua. Không chỉ Doji mà cửa hàng PNJ cũng tương tự. Nhân viên cửa hàng PNJ cho biết chỉ thu lại vàng miếng SJC do trước đó công ty đã bán ra, còn vàng không phải công ty bán ra thì không thu. Trong trường hợp miếng vàng không còn hóa đơn, khách hàng mang đến cửa hàng để nhân viên kiểm tra có phải hàng của công ty bán ra hay không. Nếu đúng của công ty bán ra trước đó thì sẽ thu lại. "Tuy nhiên, còn một cách khác để giải quyết cho khách hàng cần bán vàng miếng SJC nhưng đã mất hóa đơn là sử dụng dịch vụ "Người bạn vàng". Giá thu lại của dịch vụ này sẽ thấp hơn mức giá vàng miếng SJC mà công ty niêm yết", người này nói.

Khảo sát tại TP.HCM, các tiệm vàng cũng từ chối mua lại vàng miếng SJC. Ông T.C (chủ tiệm vàng tại TP.HCM) giải thích: Các tiệm vàng không có giấy phép mua bán của Ngân hàng Nhà nước nên không dám mua lại vàng miếng SJC từ người dân. Bởi theo quy định của nhà nước từ hơn 10 năm nay, các đơn vị được cấp phép mới được mua bán vàng miếng SJC. Những năm trước, việc mua bán lén lút vẫn diễn ra. "Từ đầu năm đến nay, cơ quan chức năng quản lý chặt về vấn đề này nên các tiệm vàng "rén", không dám mua vào nên cũng chẳng có mà bán ra. Do đó, những khách hàng mua vàng miếng tại các tiệm vàng cách đây nhiều năm, nay mang ra bán thì bị từ chối là điều dễ hiểu", ông T.C nói thẳng và nhận xét không khéo tình trạng mua bán vàng miếng SJC sẽ giống như vàng nữ trang, mua đâu bán đó.

Hiện nay, không chỉ vàng miếng SJC, cả vàng nữ trang, nhẫn được khách đem đến bán mà không có hóa đơn, chứng từ thì cửa hàng cũng từ chối thu lại. Vì thế, nhiều khi người bán vàng phải chạy từ quận này qua quận khác, tìm đúng tiệm vàng đã mua trước đó để bán nếu làm mất hóa đơn. Chẳng may tiệm đó đóng cửa thì người có vàng gặp cảnh dở khóc dở cười. Trường hợp này hiện khá phổ biến vì từ đầu năm đến nay nhiều tiệm vàng đóng cửa. Trong trường hợp khách hàng bán vàng nữ trang mua từ các tỉnh, thành khác, có hóa đơn chứng từ đầy đủ thì khả năng một số tiệm tại TP.HCM đồng ý mua lại với giá thu rất thấp. Ông T.C nhận xét: "Tâm lý người mua vàng hiện nay không thoải mái khi phải cung cấp thông tin cá nhân để tiệm ghi thông tin trên hóa đơn. Họ lo ngại bị hỏi thăm sau này nên có trường hợp không mua, điều này cũng khiến mãi lực thị trường vàng cũng không được tốt".

Thị trường vàng chưa bình ổn

Thị trường vàng rơi vào cảnh khó mua, khó bán bắt nguồn từ đầu tháng 6, vàng miếng SJC được Ngân hàng Nhà nước thực hiện bán ra cho 4 ngân hàng thương mại nhà nước (Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank) và Công ty vàng bạc đá quý Sài Gòn - SJC. Giá vàng miếng SJC được Ngân hàng Nhà nước công bố và các đơn vị này không được bán cao hơn 1 triệu đồng/lượng so với giá công bố. Trong 5 đơn vị trên, chỉ có duy nhất Công ty SJC thực hiện mua lại vàng miếng SJC từ cá nhân, tổ chức, còn 4 ngân hàng thương mại không mua vào.

Nhận xét về tình trạng trên, PGS-TS Định Trọng Thịnh cho rằng việc các đơn vị hạn chế mua lại vàng miếng SJC là tự họ đặt ra điều kiện chứ quy định hiện nay không đề cập. Vàng miếng SJC là thương hiệu quốc gia nên việc mua bán là bình thường. Việc các đơn vị yêu cầu mua vào vàng miếng SJC phải có hóa đơn, chứng từ là tự làm khó. Có những trường hợp người tiêu dùng mua vàng 5 năm, 10 năm hay 20 năm trước thì lấy đâu ra hóa đơn? Các đơn vị có thể mua và ghi lại số CCCD, số sê ri vàng… của người bán để thực hiện ghi bảng kê theo hướng dẫn của quy định.

Theo TS Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường ĐH Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội, biện pháp bán vàng can thiệp thị trường của Ngân hàng Nhà nước là giải pháp tình thế. Sau 4 tháng triển khai, giá vàng trong nước rút ngắn mức chênh lệch, cao hơn quốc tế còn khoảng 4 triệu đồng/lượng thay vì 20 triệu đồng/lượng trước đó. Bốn ngân hàng được phép bán vàng nhưng không mua vào cho thấy các đơn vị này cũng không mặn mà gì với vàng. "Ngay cả các ngân hàng không mua vào, các công ty lớn cũng không mua vàng của đơn vị khác, vậy người mua vàng của 4 ngân hàng thời gian vừa qua sẽ bán vàng ra ở đâu nếu cần?", ông Tú đặt câu hỏi.

Ông Nguyễn Ngọc Tú lo ngại: Khi cung - cầu vàng miếng SJC trên thị trường khó khăn thì sẽ thúc đẩy thị trường vàng không chính thức hoạt động mạnh hơn, dẫn đến tình trạng 2 giá giữa vàng trong và ngoài hệ thống kinh doanh vàng miếng. Không những vậy, các đơn vị này chỉ bán vàng ở những thành phố lớn trong khi thị trường vàng tồn tại hàng chục năm qua nên lượng vàng trong dân khá nhiều. "Vậy người muốn mua hay bán vàng miếng SJC sẽ phải xử lý như thế nào? Chính vì thị trường vàng đang không rõ ràng, minh bạch dẫn đến rủi ro. Người tiêu dùng có nhu cầu bán thì sẽ khó khăn, có thể sẽ vi phạm pháp luật khi mang vàng ra bên ngoài bán. Khi sự can thiệp dẫn đến tồn tại thị trường thứ hai thì thật sự thị trường vàng chưa bình ổn. Đó là chưa kể tình trạng mua bán vàng như hiện nay kéo dài, thị trường tự do phát triển nhanh hơn thì khó có thể kiểm soát được. Vàng không vận hành theo thị trường và quyền lợi người tiêu dùng cũng bị ảnh hưởng", ông Tú lưu ý.

Vì vậy theo ông Tú, cần có giải pháp liên thông thị trường vàng hiện nay. "Các ngân hàng bán vàng thì cũng nên mua lại vàng đã bán ra, kể cả mua lại vàng của các đơn vị khác bán ra. Đồng thời, việc kiểm soát độc quyền vàng miếng SJC đã quá lâu và cần sớm gỡ bỏ. Để làm được điều này cần sửa đổi sớm Nghị định 24 về quản lý thị trường vàng. Trước mắt cho phép một số đơn vị được nhập khẩu vàng cho hoạt động sản xuất kinh doanh. Tiến xa hơn là đảm bảo thị trường trong và ngoài nước liên thông, đảm bảo sự minh bạch, quyền lợi của người tiêu dùng", ông Nguyễn Ngọc Tú nói.