Sau tổn thương da do mụn, tai nạn hay phẫu thuật, mô sẹo sẽ phát triển theo hai hướng phổ biến: sẹo lồi hoặc sẹo phì đại. Việc phân biệt hai loại này có ý nghĩa quan trọng vì mỗi nhóm đáp ứng điều trị hoàn toàn khác nhau. Sẹo lồi thường có xu hướng lan rộng ra ngoài phạm vi vết thương cũ, bề mặt bóng, cứng, màu đỏ hoặc tím đậm và dễ gây cảm giác ngứa, căng hoặc đau khi thay đổi thời tiết. Ngược lại, sẹo phì đại chỉ nằm đúng trong vùng tổn thương cũ, thường có màu hồng nhạt và mềm dần theo thời gian.
Nhận biết sẹo lồi và sẹo phì đại siêu đơn giản
Một cách nhận biết nhanh tại nhà là quan sát đường viền của sẹo: nếu sẹo có hiện tượng "bò" ra ngoài và ngày càng cao, rộng, bạn nhiều khả năng đang gặp sẹo lồi. Nếu sẹo chỉ hơi nhô lên và nằm đúng vị trí ban đầu, đó thường là sẹo phì đại. Khi kết hợp với ảnh minh họa như sẹo lồi ở ngực hoặc vành tai và sẹo phì đại tại vùng vai hay vết mổ, người đọc có thể dễ dàng xác định loại sẹo của mình mà không cần kiến thức chuyên môn.
Không phải sẹo nào cũng giữ nguyên hình dạng qua nhiều năm. Mô sẹo trải qua các giai đoạn phát triển khác nhau, quyết định mức độ dễ hay khó trong việc phục hồi. Trong sáu tháng đầu, sẹo còn mềm, collagen chưa đi vào cấu trúc ổn định nên đây được xem là giai đoạn vàng để can thiệp. Từ tháng thứ sáu đến hai năm, sẹo dần trở nên cứng và đổi màu, nhưng vẫn còn khả năng đáp ứng tốt với điều trị. Sau ba năm, lượng collagen loạn sản tăng dày khiến sẹo trở nên chắc, dai và khó cải thiện hơn, đồng thời chi phí điều trị cũng tăng lên đáng kể vì cần các phương pháp mạnh và phối hợp nhiều công nghệ.
Nguyên tắc quan trọng nhất là: càng để lâu, mô sẹo càng xơ hóa và tăng sinh mất kiểm soát, khiến việc làm phẳng và đưa màu sắc về gần tone da ban đầu trở nên khó khăn. Vì vậy, nếu sẹo của bạn vẫn nằm trong giai đoạn dưới hai năm thì đây là thời điểm lý tưởng nhất để bắt đầu liệu trình.
Điều trị sẹo lồi và phì đại khác nhau thế nào?
Việc chọn phương pháp điều trị phụ thuộc hoàn toàn vào loại sẹo. Với sẹo phì đại, phác đồ thường đơn giản hơn và đáp ứng nhanh hơn. Gel silicon kết hợp băng ép là lựa chọn đầu tiên, giúp làm mềm, giảm đỏ và hạn chế gồ cao; nhiều trường hợp nhẹ chỉ cần duy trì đều đặn là đã cải thiện. Trong trường hợp sẹo cứng hoặc đỏ nhiều, chuyên gia có thể chỉ định tiêm triamcinolone liều thấp để giảm tăng sinh collagen, đi kèm laser PDL 595 nm nhằm tác động vào hệ thống mạch máu của sẹo, giúp giảm đỏ.
Với sẹo lồi, điều trị đòi hỏi đa mô thức mạnh mẽ hơn. Tiêm corticosteroid vẫn được xem là tiêu chuẩn vàng vì khả năng giảm tăng sinh collagen nhanh. Để tăng hiệu quả lâu dài, laser Fractional CO₂ kết hợp 5-FU đang là lựa chọn hàng đầu năm 2024 - 2025 nhờ khả năng giúp phá mô xơ, đồng thời ngăn chặn tình trạng tăng sinh trở lại. Trong các trường hợp sẹo lồi lớn, lâu năm hoặc đã điều trị nhiều lần nhưng tái phát, phẫu thuật cắt bỏ kết hợp xạ trị bề mặt trong vòng 1-2 ngày sau mổ giúp giảm tỷ lệ tái phát xuống mức thấp.
Những công nghệ hỗ trợ mới như laser Pico phối hợp PRP tự thân giúp rút ngắn thời gian hồi phục, cải thiện màu sắc, độ mềm của sẹo và đặc biệt phù hợp với người bận rộn nhờ thời gian nghỉ dưỡng khoảng hai ngày.
Tuy nhiên, rất nhiều người vẫn mắc sai lầm khi tự chữa sẹo tại nhà như đắp nghệ hoặc hành tím lên vết thương, khiến tình trạng viêm tăng cao và làm sẹo lồi phình to thêm. Một số khác sử dụng kem trộn chứa corticoid bán online, dẫn đến teo da, rạn da và giãn mạch vĩnh viễn. Những quảng cáo hứa hẹn "trị sẹo lồi một lần là hết" hoàn toàn không có cơ sở y học và dễ khiến người bệnh rơi vào các liệu pháp không an toàn.
Một lộ trình điều trị điển hình thường bắt đầu bằng việc tiêm 5-FU kết hợp triamcinolone mỗi tháng trong ba tháng đầu nhằm kiểm soát tăng sinh collagen. Từ tháng thứ hai đến tháng thứ sáu, laser Fractional CO₂ được thực hiện định kỳ để phá mô xơ và làm phẳng bề mặt sẹo.
Song song đó, giải pháp chăm sóc sẹo tại nhà với Silicone Gel với mục tiêu dưỡng mềm và hỗ trợ ổn định quá trình điều trị. Các sản phẩm chứa Silicone như Rejuvasil Silicone Gel vừa giúp dưỡng ẩm làm mềm hóa mô sẹo từ bên ngoài. Đồng thời, khả năng ổn định độ ẩm của Rejuvasil gel ngừa tăng sinh collagen trong quá trình điều trị.
Một cách khác có thể áp dụng cho vết sẹo lồi ở vùng da các khớp, da căng như đầu gối, vùng ngực… có thể áp dụng thêm liệu pháp băng ép. Phương pháp này sẽ giúp giảm lực căng của da lên vết sẹo, cũng như giúp tạo lực đè sẹo phẳng hiệu quả hơn. Bạn có thể lựa chọn vật liệu như vải y tế, hay loại miếng dán sẹo như Scar FX Silicone Sheeting.
Sau khoảng 10 đến 12 tháng, đa phần trường hợp đạt độ phẳng khoảng từ 80 đến 85%, màu sắc sẹo tiệp với màu da hơn, cảm giác ngứa hoặc căng biến mất và mô sẹo bước vào trạng thái ổn định.
Khi hiểu đúng loại sẹo và chọn đúng phác đồ, người bệnh có thể lấy lại làn da phẳng mịn và tự tin hơn trong cuộc sống. Nếu bạn chưa chắc chắn về loại sẹo mình đang gặp, hãy chụp ảnh rõ nét và gửi để được chuyên gia phân tích chi tiết, kèm theo lộ trình phù hợp và chi phí dự kiến. Tư vấn sẽ được phản hồi trong vòng 24 giờ. Bạn có thể inbox fanpage hoặc để lại tuổi và vị trí sẹo để được hỗ trợ trực tiếp.
Bình luận (0)