Nâng tầm quan hệ song phương ASEAN - GCC

Đây là hội nghị cấp cao đầu tiên giữa ASEAN và GCC kể từ khi hai bên thiết lập quan hệ năm 1990.

Các thành viên GCC đều là đối tác ưu tiên của VN

GCC là tổ chức khu vực quan trọng hàng đầu ở Trung Đông gồm 6 quốc gia thành viên ở khu vực vùng Vịnh là Ả Rập Xê Út, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Qatar, Bahrain, Kuwait và Oman.

Các nước GCC cơ bản thực thi đường lối đối ngoại ôn hòa, đẩy mạnh chính sách hướng Đông, quan tâm đến hợp tác với Đông Nam Á, trong đó có VN và triển khai các chính sách tạo thuận lợi cho việc phát triển quan hệ hai bên.

TTXVN

Về kinh tế, với lợi thế về trữ lượng dầu lửa và khí đốt (4/6 nước GCC là thành viên OPEC, trong đó Ả Rập Xê Út và UAE có vai trò lãnh đạo trong tổ chức này), các nước GCC có nền kinh tế rất phát triển, với GDP đạt khoảng 2.000 tỉ USD năm 2022, thu nhập bình quân đầu người ở mức cao, trung bình khoảng 38.447 USD/năm.

Đáng chú ý, tất cả 6 nước thành viên GCC đều là đối tác hợp tác ưu tiên của VN với quan hệ trải rộng trong nhiều lĩnh vực gồm chính trị, ngoại giao, thương mại, đầu tư, ODA, lao động. Quan hệ giữa VN và các thành viên GCC phát triển rất tích cực trong thời gian qua. Kim ngạch thương mại hai bên đạt 12,5 tỉ USD. Tổng vốn đầu tư trực tiếp (FDI) của các nước GCC vào VN hiện đạt khoảng 1 tỉ USD.

Bên cạnh đó, dù số liệu thống kê chưa đầy đủ, song một số quỹ đầu tư, tập đoàn trong khu vực đang đầu tư gián tiếp vào VN. Hiện có khoảng 11.000 lao động VN đang làm việc tại các nước GCC. VN cũng đang triển khai đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện (CEPA) với UAE.

Về quan hệ VN và Ả Rập Xê Út, hai nước đã thiết lập quan hệ ngoại giao ngày 21.10.1999, tiến hành họp tham vấn chính trị lần thứ nhất tại Riyadh tháng 2. Hai bên có kế hoạch họp Ủy ban liên Chính phủ lần thứ 5 tại Hà Nội trong năm 2023; đồng thời, thường xuyên trao đổi đoàn và ủng hộ nhau tại các diễn đàn quốc tế.

Đặc biệt, quan hệ hợp tác kinh tế giữa hai bên đang tăng nhanh trong thời gian gần đây, trao đổi thương mại năm 2022 đạt trên 2,7 tỉ USD, tăng 32,4% so với năm 2021. Mặt hàng xuất khẩu chính của VN vào Ả Rập Xê Út bao gồm: điện thoại các loại và linh kiện, hàng dệt may, gỗ và sản phẩm gỗ, hạt điều, gạo, máy móc, thiết bị, dụng cụ phụ tùng khác. VN nhập các sản phẩm chủ yếu như chất dẻo nguyên liệu, hóa chất, khí đốt hóa lỏng.

Về hợp tác đầu tư và hỗ trợ phát triển, nhiều tập đoàn, công ty lớn của Ả Rập Xê Út đang thực hiện các dự án đầu tư tại VN như Tập đoàn Zamil Steel, Tập đoàn Sabic thành lập Công ty TNHH Sabic VN. Ngoài ra, Quỹ Phát triển Ả Rập Xê Út đã và đang cấp vốn vay ưu đãi cho 13 dự án với tổng trị giá hơn 181 triệu USD.

Năm 2021, Trung tâm Cứu trợ và nhân đạo Quốc vương Salman (KSrelief) đã trao tặng Hội Chữ thập đỏ VN 166.666 USD để hỗ trợ nhân dân khó khăn tại các tỉnh An Giang, Ninh Thuận, Bình Thuận; tặng MTTQ VN 150.000 USD để hỗ trợ nhân dân chịu thiệt hại do lũ lụt tại các tỉnh miền Trung trong năm 2020; tặng vật tư y tế trị giá 500.000 USD để giúp VN phòng chống Covid-19. VN hiện có khoảng 4.000 - 5.000 lao động làm việc tại Ả Rập Xê Út, chủ yếu là lao động phổ thông.

Tâm thế mới, độc lập, đoàn kết, phát triển

Hội nghị cấp cao ASEAN - GCC diễn ra trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực tiếp tục có những chuyển động nhanh chóng, phức tạp. Đối thoại và hợp tác trở thành nhu cầu cấp thiết của các nước, nhất là những nước vừa và nhỏ. ASEAN chủ trương vừa làm sâu sắc thêm quan hệ với các nước lớn, vừa mở rộng quan hệ với các nước, tổ chức khu vực trên thế giới, nhằm tranh thủ nguồn lực xây dựng cộng đồng, thúc đẩy phục hồi, phát triển bền vững và xây dựng môi trường thuận lợi cho đối thoại, hợp tác.

Chuyến công tác lần này của Thủ tướng Phạm Minh Chính có ý nghĩa quan trọng, vừa cùng các nước ASEAN thể hiện tâm thế mới, độc lập, đoàn kết, phát triển, vừa củng cố tin cậy chính trị, nâng cao hiệu quả hợp tác giữa VN và Ả Rập Xê Út. Đồng thời, tiếp tục triển khai đường lối đối ngoại của Đại hội XIII, Chỉ thị 15 của Ban Bí thư về đẩy mạnh và nâng tầm đối ngoại đa phương đến năm 2030.

Chuyến thăm sẽ thúc đẩy hợp tác cụ thể trong lĩnh vực thương mại, đầu tư trong các lĩnh vực tăng trưởng xanh, cơ sở hạ tầng, năng lượng, công nghiệp, công nghệ cao... Tạo điều kiện cho hàng nông sản của VN thâm nhập thị trường Ả Rập Xê Út và nước này tăng cường tiếp nhận lao động có tay nghề cao của VN.