|
|
Tìm đến nhà họa sĩ Võ Tấn Thành (64 tuổi, P.Bửu Hòa, TP.Biên Hòa, Đồng Nai) - người được mệnh danh “họa sĩ vẽ chân dung tội phạm” - mà không báo trước, bà Nguyễn Thị Năm (vợ ông Thành) nói: “Chú có duyên đó, chứ dạo này ổng đi dữ lắm, ít khi có mặt ở nhà”.
“Sao cán bộ có hình của em”
|
Nhấc ly trà đang uống dở, ông Thành kể lại những ngày đầu “bén duyên” với việc vẽ chân dung tội phạm. Vào thời điểm năm 1999, trên QL51 qua địa bàn tỉnh Đồng Nai xảy ra nhiều vụ án hiếp dâm, cướp tài sản... mà hung thủ gây án vào ban đêm, không hề để lại bất cứ dấu vết nào. Công an tỉnh Đồng Nai cũng đã lập ban chuyên án (viết tắt ĐB99) để triệt phá. Thế nhưng hung thủ cứ như bóng ma, thường xuyên gây án vào khoảng 12 giờ khuya cho đến 4 giờ sáng. Thủ đoạn là dùng xà beng cạy cửa, khống chế nạn nhân để giở trò đồi bại, cướp tài sản rồi rút đi một cách lặng lẽ. Nạn nhân là những hộ dân sinh sống, buôn bán hai bên tuyến QL51. Một đêm, có khi y gây ra 3 vụ án, làm hoang mang dư luận, thời gian kéo dài. Mặc dù ban chuyên án tung hàng chục trinh sát vào cuộc (có sự tham gia của cả Công an tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu), nhưng hung thủ vẫn biệt tăm. Lúc này, đại tá Nguyễn Phi Hùng, Phó giám đốc Công an tỉnh Đồng Nai (nay là thiếu tướng, Phó tổng cục trưởng Cục Phòng chống tội phạm - PV), Trưởng ban chuyên án, chỉ đạo Phòng Kỹ thuật hình sự đến tìm họa sĩ Võ Tấn Thành để nhờ phục dựng lại chân dung của hung thủ.
Nhắc lại chuyện được Ban chuyên án ĐB99 mời vẽ chân dung tội phạm, ông Thành chia sẽ: “Tôi tốt nghiệp Trường Mỹ nghệ thực hành (nay là Trường CĐ Mỹ thuật trang trí Đồng Nai - PV) nên sống với nghề họa sĩ từ trước năm 1975. Sau giải phóng, tôi cũng kiếm sống bằng nghề cầm cọ, vẽ chân dung... nên được nhiều người biết tiếng. Sau khi Công an tỉnh Đồng Nai đặt vấn đề, tôi gật đầu đồng ý, nhưng chưa biết bắt đầu từ đâu”.
Những ngày tiếp theo, họa sĩ Thành được các chiến sĩ trong ban chuyên án dẫn đến gặp một số nạn nhân. “Điều hết sức khó khăn là hung thủ gây án vào ban đêm nên hầu hết nạn nhân đều không nhận dạng được hoặc có cách tả khác nhau về hình dáng, giọng nói, tóc, tai, mắt, miệng... Sau khi ghi nhận lời mô tả của các nạn nhân, tôi bắt tay vào vẽ bằng bút chì khuôn mặt hung thủ trên giấy mất hết 10 ngày, rồi đem đến cho các nạn nhân xem thử. Xem xong, họ bảo mới đạt khoảng 60%, nên tôi cầm về chỉnh sửa thêm 10 ngày nữa thì đạt khoảng 80%”, họa sĩ Thành kể tiếp.
Bức họa chân dung và ảnh thật của Dũng “chim xanh” - Ảnh: do ông Võ Tấn Thành cung cấp
Sau khi có bức chân dung hoàn chỉnh, Ban chuyên án ĐB99 in ra rất nhiều bản đưa các trinh sát, dân quân, quần chúng... để nhận dạng, truy bắt hung thủ. Từ đó, Công an H. Tân Thành (Bà Rịa-Vũng Tàu) xác định hung thủ chính là Phó Văn Chính (ngụ tại TP.HCM). 4 giờ sáng ngày 30.9.1999, tổ công tác đã bắt Chính trên QL51 (thuộc địa bàn H.Long Thành, Đồng Nai) cùng chiếc xe đạp vừa trộm được của một gia đình ở xã Tam Phước. Sau khi bị bắt, ban chuyên án đưa bức chân dung mà ông Thành phác họa cho Chính xem thì nghi phạm đã thốt lên: “Sao cán bộ có hình của em rõ đến thế”.
Tại cơ quan điều tra, Chính đã khai gây ra 58 vụ án lớn nhỏ, trong đó có 9 vụ hiếp dâm và cướp tài sản.
Dấn thân vào “nghề”
Cũng vào thời điểm năm 2001, tại một số tỉnh, thành phía nam xảy ra hàng loạt vụ cướp táo bạo. Băng cướp này thường ra tay vào đêm khuya đến rạng sáng, dùng súng khống chế tài xế lái xe tải lưu thông qua các tuyến đường vắng để cướp tài sản, nếu ai chống cự thì sẵn sàng nổ súng bắn trả, gây hoang mang dư luận. Do băng cướp đeo khẩu trang, hoạt động vào ban đêm, gây án nhiều địa bàn khác nhau nên việc nhận dạng cũng gặp không ít khó khăn. “Lúc này, đích thân thiếu tướng Nguyễn Việt Thành, Phó tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát mời tôi tham gia cộng tác, vẽ lại chân dung của đối tượng cầm đầu. Sau đó, tôi đã đến nhiều nơi như Bà Rịa-Vũng Tàu, Bình Phước, Bình Dương... và ra tận cả Phú Yên để gặp các nạn nhân, nghe họ mô tả lại hình dáng. Chân dung tướng cướp cũng được phác thảo hoàn thành ngay sau đó và được nhiều nạn nhân xác nhận đúng là kẻ cầm đầu”, họa sĩ Thành nhớ lại.
Từ bức họa của ông Thành, qua truy tìm trong tàng thư, ban chuyên án xác định được kẻ cầm đầu băng cướp chính là Nguyễn Chí Dũng (ngụ Bình Phước, biệt danh Dũng “chim xanh”). Ngày 15.10.2001, Dũng “chim xanh” bị bắt giữ và sau đó bị tuyên án tử hình do đã gây ra trên 80 vụ án lớn nhỏ, trong đó có 25 vụ cướp táo bạo, 1 vụ hiếp dâm, 1 vụ giết người...
Bức họa chân dung và ảnh thật của Phó Văn Chính - Ảnh: do ông Võ Tấn Thành cung cấp
Một vụ án đình đám khác là vụ cướp tiệm vàng LA (TX.Hà Tiên, Kiên Giang) vào chiều tối 3.5.2009. Một băng cướp bịt mặt, xông vào tiệm dùng súng khống chế nhân viên cướp đi 100 lượng vàng. Nghe tiếng tri hô, người dân chạy đến thì bọn cướp nổ súng bắn trọng thương 1 người dân, trước khi rút lui. Tại tiệm vàng có gắn camera, nhưng hình ảnh rất mờ nên không phục vụ được công tác điều tra. Họa sĩ Võ Tấn Thành lập tức được mời tham gia phá án. Nhắc đến vụ án này, ông Thành trầm ngâm: “Hình ảnh từ camera không nói được điều gì về băng cướp, cả 4 tên đều đeo khẩu trang, mang kính râm, nhân viên vẫn còn hoảng loạn nên tôi gặp không ít khó khăn. Sau khi động viên tinh thần, tôi hỏi nhân chứng về ánh mắt của băng cướp khi ra tay nhìn họ ra sao? Miệng nói gì?... rồi bắt tay vào vẽ chân dung tên cướp”. Từ chân dung này, công an đã lần ra dấu vết và phối hợp với Cảnh sát hoàng gia Campuchia bắt giữ băng cướp. Đến khi các trinh sát đưa chân dung kẻ cầm đầu gây án tại tiệm vàng LA, tên Sing Hênh (quốc tịch Campuchia) phải ngạc nhiên vì không hiểu sao công an có cả chân dung của mình.
Nhận xét về họa sĩ Võ Tấn Thành, đại tá Phạm Ngọc Hiền, nguyên Phó viện trưởng Viện Khoa học hình sự (Bộ Công an), nói: “Việc phác họa chân dung tội phạm của anh Thành đã giúp phía công an phá được rất nhiều vụ án hóc búa, khi mà nạn nhân không nhận dạng được hung thủ. Theo tôi, chân dung mà anh Thành phác họa phải giống đến 95%. Ngày nay, dù khoa học tiến bộ, nhưng cũng rất cần những con người như anh Thành hay họa sĩ vẽ chân dung kẻ bắt cóc tại quận 7, TP.HCM... trong phong trào đấu tranh phòng chống tội phạm”.
|
Phác họa 20 phút, lần ra hung thủ bắt cóc trẻ em Ngày 15.1, Cơ quan CSĐT Công an Q.7 (TP.HCM) khởi tố vụ án, khởi tố bị can và bắt tạm giam Lê Thị Bích Trâm (25 tuổi, ngụ tại Q.7, TP.HCM) để điều tra về hành vi chiếm đoạt trẻ em. Đằng sau vụ án này cũng có công đóng góp rất lớn của họa sĩ Phan Vũ Linh (38 tuổi, giảng viên Trường ĐH Mỹ thuật TP.HCM). Gặp chúng tôi ở quán cà phê nằm trên đường Nam Kỳ Khởi Nghĩa (Q.1, TP.HCM), họa sĩ Linh cho biết: “Ngay sau khi xảy ra vụ bắt cóc trẻ sơ sinh tại Bệnh viện (BV) Q.7 (ngày 9.1), có một người quen liên lạc hỏi tôi có thể vẽ chân dung từ mô tả hay không, tôi trả lời được. Sau đó tôi được Công an Q.7 mời sang BV để nghe gia đình nạn nhân mô tả chân dung hung thủ. Tại BV, sau khi nghe mẹ cháu bé mô tả, tôi bắt đầu phác thảo sơ bộ chân dung hung thủ bằng bút chì. Kế đến người chồng và người dì cháu bé bổ sung một số chi tiết cũng được tôi chỉnh sửa trong bản vẽ. Khi đưa cho 3 người xem, thì họ gật đầu nói giống chân dung thủ phạm. Tổng thời gian để thực hiện cho bức phác thảo bằng bút chì khoảng 20 phút”. “Đây là lần đầu tôi làm công việc này, nhưng cũng không gặp khó khăn gì nhiều vì có thuận lợi từ lời mô tả khá cặn kẽ của nhiều nhân chứng. Khi vẽ, tôi cũng rất hy vọng qua bức họa này sẽ bắt được hung thủ, giải cứu được cháu bé”, anh Linh kể lại. Thực tế, sau khi bức họa chân dung hung thủ được lan truyền trên phương tiện thông tin đại chúng, thấy khó trốn tránh pháp luật, ngày 13.1 Trâm đã ra đầu thú. |
Hoàng Tuấn
>> Đồ nghề' phác họa chân dung nghi phạm
>> Phác họa chân dung nghi phạm bắt cóc trẻ sơ sinh
>> Tranh cãi về phác họa chân dung nghi phạm ở Mỹ
>> Ly kỳ vụ trẻ sơ sinh bị bắt cóc: Họa sĩ tham gia phá án
Bình luận (0)