'Nếu có ai đó nói báo chí không cần đầu tư cho AI thì rất tụt hậu'

Sáng 18.3, trong khuôn khổ Hội Báo toàn quốc 2023, Hội Nhà báo Việt Nam, Đài Truyền hình Việt Nam tổ chức Hội thảo trí tuệ nhân tạo (AI) và quản trị sáng tạo nội dung trong tòa soạn.

AI đang đe dọa nguồn thu của báo chí

Trong bài thuyết trình đề dẫn hội thảo, Ủy viên T.Ư Đảng, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tổng biên tập Báo Nhân dân Lê Quốc Minh, cho rằng sự phát triển rất nhanh của AI đang đặt ra hàng loạt câu hỏi về cơ hội, thách thức đối với báo chí và cả vị trí việc làm của các nhà báo.

PHẠM HẢI

Không chỉ nguy cơ AI tạo ra các thông tin sai lệch, ai sở hữu các bài viết do AI tạo ra, ai chịu trách nhiệm với việc xuất bản các nội dung là sản phẩm của AI, việc đối phó nội dung độc hại với báo chí sử dụng AI sẽ như thế nào..., theo ông Minh đều là những câu hỏi phải tính tới.

Cũng theo Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, AI còn đe dọa nguồn thu của báo chí. Ông Minh phân tích: lâu nay, nguồn thu của các cơ quan báo chí cũng như các máy tìm kiếm, dựa vào sự chú ý của người dùng đối với quảng cáo.

"Tuy nhiên, giờ đây khi ChatGPT lướt toàn cõi mạng, đọc những đường link có nội dung liên quan rồi đóng gói câu trả lời trong một đoạn văn bản ngắn gọn, thử hỏi người dùng có lướt web nữa hay không?", ông Minh nêu, và cho rằng điều này có thể dẫn đến một sự thay đổi lớn trong mối quan hệ giữa các cơ quan báo chí, doanh nghiệp muốn quảng cáo và các máy tìm kiếm như Google.

Trả lời câu hỏi có nên đầu tư vào AI trong báo chí không, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam khẳng định: "Xin thưa là cần! Nếu có ai đó nói không cần đầu tư cho AI thì rất là tụt hậu".

PHẠM HẢI

Theo ông Minh, cách đây khoảng 4 năm, khi còn là Phó tổng giám đốc Thông tấn xã Việt Nam, ông đã áp dụng AI trong hoạt động của Thông tấn xã Việt Nam.

"Khi đưa ra hội nghị báo chí có người nói anh Minh nói chuyện xa xôi, còn lâu AI mới vào Việt Nam. Nhưng giờ các bạn thấy, như ChatGPT, trên thế giới xảy ra thế nào thì Việt Nam có ngay chứ không phải đợi 5 - 7 năm như người ta nghĩ trước kia", ông Minh phân tích.

Đầu tư AI không phải mua ChatGPT để viết bài

Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam nhấn mạnh đầu tư cho AI trong báo chí không phải là mua một chatbot như ChatGPT để viết bài thay phóng viên. AI có nhiều ứng dụng khác nhằm hỗ trợ cho hoạt động của báo chí như việc nắm bắt hành vi người đọc, từ đó khuyến nghị nội dung theo hướng cá nhân hóa để lôi kéo, giữ chân độc giả.

"Hiện nay, đo đạc đánh giá các trang báo không chỉ là lượng truy cập mà đo bằng độ sâu của người đọc trên trang. Tức là người đọc ngồi trên trang càng nhiều thì càng tốt", ông Minh nói, cho biết Báo Nhân dân tự hào là trang có người đọc dùng nhiều thời gian trên trang nhất hiện nay.

PHẠM HẢI

Thứ trưởng Bộ TT-TT Nguyễn Thanh Lâm thì nêu quan điểm sự xuất hiện của AI như ChatGPT cho báo chí cơ hội để loại dần đi các loại lao động, kỹ năng mà máy móc có thể làm như con người, thậm chí làm tốt hơn.

Ông Lâm khuyến nghị các tòa soạn báo nên suy nghĩ về những thứ không làm nữa thay vì làm gì. "Chúng ta nên dùng công nghệ để có lợi cho chúng ta, phục vụ chúng ta chứ không nên hùa theo xu hướng công nghệ mà có khi ta lại trở thành phụ thuộc, thậm chí bị kiểm soát", ông Lâm nói.

Từ những nghiên cứu trực tiếp, bà Trần Lệ Thùy, học giả nghiên cứu báo chí, ĐH Oxford (Vương quốc Anh), Giám đốc Công ty Sáng kiến truyền thông và phát triển MDI, cho rằng AI như ChatGPT có thể giúp nhà báo các ý tưởng viết bài, thậm chí viết những tin đơn giản.

Tuy nhiên, bà Thùy nói các thông tin, bằng chứng mà ChatGPT đưa ra cần phải được kiểm chứng, các chất liệu thực tế vẫn cần tới nhà báo.

Cạnh đó, bà Thùy cho biết, với những bài viết sâu như viết tường thuật hay viết bài theo cấu trúc kim cương vốn giúp tờ New York Times của Mỹ thu được phí người dùng trên nền tảng điện tử thì ChatGPT cũng chưa thể viết được.