Thảo luận về dự luật Nhà ở sáng 19.6, đại biểu Nguyễn Văn Hiển cho rằng chính sách về phát triển, quản lý nhà ở xã hội để bán, cho thuê, cho thuê - mua là một nhóm chính sách quan trọng trong sửa đổi luật.
Đại biểu Nguyễn Văn Hiển
GIA HÂN
Tuy nhiên, qua nghiên cứu cho thấy chính sách này được thể hiện trong dự thảo luật chưa thể hiện trúng, xử lý đúng vướng mắc trong thực tiễn. Theo đó có 2 vấn đề vướng mắc chính: dự thảo đang đi theo hướng cố gắng bảo đảm cho người có thu nhập thấp và đối tượng chính sách được hưởng sở hữu nhà ở xã hội thay vì bảo đảm cho người dân có quyền có chỗ ở hợp pháp.
“Chính sách và điều khoản trong dự thảo luật Nhà ở dường như đang hướng tới mục tiêu cho người dân có quyền sở hữu nhà ở xã hội. Nhưng thực tế người có thu nhập thấp, nhất là tại các đô thị chủ yếu là công nhân, người mới đi làm có thu nhập thấp hơn mức trung bình. Trong khi nhà ở là tài sản quá lớn, quá sức với đại bộ phận người có thu nhập thấp, vì vậy việc mua, sở hữu một căn hộ, dù là nhà ở trả góp cũng là gánh nặng tài chính quá lớn”, ông Hiển nói.
Do vậy, nếu cứ gắn mục tiêu này sẽ dẫn đến hệ quả người dân khai man các điều kiện như thu nhập, diện tích để hưởng lợi mua nhà ở xã hội giá thấp hoặc người có tiền mượn tên công nhân mua đăng ký dẫn tới đầu cơ, làm cho nhà ở xã hội không phục vụ đúng đối tượng, mất ý nghĩa.
Bất cập thứ hai, theo ông Hiển là không tách bạch phát triển nhà ở xã hội với quản lý, vận hành nhà ở xã hội; quá chú trọng đến các ưu đãi cho bên cung tức là nhà đầu tư hơn là các ưu đãi cho bên cầu, tức là người có thu nhập thấp.
Nhiều nội dung của dự thảo có liên quan đến nhà ở xã hội đều tập trung giải quyết vướng mắc, tăng ưu tiên cho chủ đầu tư. Cho dù các chủ đầu tư vẫn còn gặp nhiều khó khăn nhưng nhìn vào "bức tranh" chung vẫn thấy sự chênh lệch giữa ưu đãi bên cung và bên cầu.
Ông Hiển cũng dẫn chứng, theo dự luật, các chủ đầu tư được ưu đãi vốn, lãi suất thấp, thời gian vay dài, được miễn, giảm thuế đất đai còn người mua nhà được nhận ưu đãi lớn nhất là mức giá nhà thấp. Giá thấp thì dẫn đến các hệ quả.
Hệ quả của chính sách trên dẫn đến chủ đầu tư thường lựa chọn phân khúc dễ làm hơn là đầu tư nhà ở xã hội để bán, thu hồi vốn nhanh hơn mà ít chủ đầu tư quan tâm đến quản lý, vận hành nhà ở xã hội, cho thuê nhà ở xã hội vì phân khúc này khó làm, thu hồi vốn chậm.
Vì vậy, đại biểu này đề nghị chính sách về nhà ở xã hội cần hướng tới các mục tiêu rõ ràng và khả thi hơn, cụ thể cần tập trung vào mục tiêu cốt yếu của phát triển nhà ở xã hội đáp ứng nhu cầu có nơi ở phù hợp cho người dân, không phải là đáp ứng nhu cầu sở hữu nhà ở.
Theo đó, nhà ở xã hội phải được điều chỉnh theo hướng tăng nhà ở cho thuê, nguồn hỗ trợ của ngân sách nhà nước được phân chia phù hợp cho cả ba bên chủ đầu tư, cơ quan quản lý vận hành và người dân.
Bên cạnh đó, cần tách bạch giữa chính sách phát triển nhà ở xã hội với chính sách quản lý, vận hành nhà ở xã hội; tách bạch giữa đầu tư nhà giá rẻ để bán, để thuê mua với đầu tư nhà ở xã hội để cho thuê.
Đồng thời, tách bạch giữa đầu tư và vận hành nhà ở xã hội, trong đó Nhà nước sớm hoàn thiện các quy định liên quan đến nhà ở xã hội cho thuê, tạo cơ sở pháp lý cho việc bố trí các nguồn vốn hỗ trợ phù hợp, đặc biệt là nguồn vốn ngân sách; cũng như thiết lập các tổ chức chuyên biệt quản lý và vận hành nhà ở xã hội.
Cùng với đó, chính sách của Nhà nước cần đặt mục tiêu, lộ trình rất cụ thể để có một số lượng nhà ở xã hội đủ lớn để đáp ứng nhu cầu của người dân. Đồng thời, nên sửa đổi lại khái niệm về nhà ở xã hội trong dự thảo luật. Nhà ở xã hội chỉ áp dụng hình thức cho thuê, không phải quy định là hình thức mua, cho thuê mua.
Dẫn ra kinh nghiệm cho thuê nhà ở xã hội tại nhiều nước, đại biểu Nguyễn Văn Hiển cho rằng, nếu quy định nhà ở xã hội chỉ dành cho thuê sẽ không xảy ra tình trạng người có thu nhập cao tranh mua, thuê nhà ở xã hội với người có thu nhập thấp, không tạo ra sự bất bình đẳng xã hội.
Tránh quan niệm "nhà ở xã hội giá rẻ chất lượng kém"
Đồng tình với ông Hiển, đại biểu Nguyễn Lâm Thành (đoàn Thái Nguyên), Phó chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, cho rằng trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 2021 - 2030 và Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 2021 - 2025 đã ghi rõ phát triển và mở rộng các loại hình nhà ở, đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội, nhà ở cho thuê, nhà ở giá rẻ, nhà ở cho công nhân các khu công nghiệp, tạo điều kiện khuyến khích các thành phần kinh tế tham gia phát triển nhà ở theo cơ chế thị trường cho các đối tượng chính sách xã hội.
Do đó, dự thảo luật cần làm rõ sâu sắc hơn về nội dung chính sách cho từng loại hình đối tượng, đáp ứng yêu cầu chung phát triển kinh tế - xã hội. Trong đó, cần xác định rõ, đúng, thống nhất nội hàm nhà ở xã hội. “Tôi đề nghị mở rộng hơn khái niệm nhà ở xã hội”, ông Thành nêu.
Quốc hội nghe thảo luận luật Nhà ở sáng 19.6
GIA HÂN
“Cần tránh quan niệm bất thành văn là nhà ở xã hội là nhà ở cho đối tượng loại 2, giá rẻ đi cùng chất lượng kém, không đảm bảo các điều kiện sử dụng cho người dân đã tồn tại ở một số dự án thời gian qua và nhất là với vấn đề nhà ở tái định cư gây bức xúc trong dư luận”, ông Thành phân tích.
Theo đại biểu Thái Nguyên, quyền có chỗ ở an toàn, tốt hơn luôn là nhu cầu chính đáng của mọi tầng lớp trong xã hội, nên chăng đưa khái niệm nhà giá thấp thay cho nhà giá rẻ trong tiếp cận, xây dựng chính sách để thúc đẩy phát triển thị trường nhà ở, cả nhà ở xã hội và nhà ở thương mại.
Trong đó, Nhà nước sử dụng các công cụ thuế, tín dụng, hỗ trợ đầu tư từ ngân sách, chính sách đất đai để bù vào giá trị cần đầu tư tăng thêm trên nguyên tắc kinh tế thị trường để giảm giá bán, giá thuê nhà cho các đối tượng chính sách và coi đây là nguồn vốn đầu tư cho an sinh xã hội.
“Dự thảo luật cũng đề cập đến vấn đề này nhưng tôi cho rằng cần làm sâu sắc thêm”, ông Thành nêu.
Bình luận (0)