Người đánh máy chữ cuối cùng ở Nha Trang

Theo thời gian tưởng chừng những chiếc máy đánh chữ đã lùi xa vào dĩ vãng, thế nhưng giữa phố biển Nha Trang nhộn nhịp, hiện đại, vẫn còn một người phụ nữ vẫn theo nghề đánh máy chữ.

Bà Phạm Thị Anh Thư (53 tuổi, trú P.Xương Huân, TP.Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa) hơn 35 năm qua, dù nắng hay mưa người ta vẫn thấy bà ngồi nép mình tại một góc vỉa hè đường Phan Bội Châu giao với đường Hàn Thuyên để gõ chữ mưu sinh. Bên chiếc máy đánh chữ cũ kỹ, rỉ sét, từng tiếng lách cách từ tiếng đánh máy lại vang lên gợi lại cho người ta hoài niệm về những ngày xưa cũ của những năm thập niên 70, 80 về trước.

Bà Thư là thế hệ thứ ba trong gia đình theo nghề này, những năm 60 ông ngoại bà đã làm nghề đánh máy chữ, sau đó mẹ bà kế nghiệp rồi truyền nghề cho bà. Chiếc máy chữ theo thời gian cũng đã không còn được trơn tru, chữ trên phím cũng đã phai mờ, gõ nặng và rất đau tay nên bà Thư phải dùng một que gỗ để hỗ trợ. Dù vậy khách hàng của bà cũng khá đông, đa số là những lao động nghèo, họ đến thuê bà đánh chữ không chỉ là giá bình dân mà bà còn rất am hiểu về cách sắp xếp câu chữ, đơn từ rành mạch, nhiều người còn đến nhờ bà tư vấn cách viết một lá đơn sao cho chuẩn.

Thế Quang

Trong ký ức của bà Thư, thập niên 80 và 90 là thời kỳ nghề đánh máy chữ ăn nên làm ra nhất. Thời đó, đường Thống Nhất và khu vực quanh Tòa án nhân dân tỉnh là những nơi có rất nhiều người làm nghề đánh máy chữ thuê. Nghề đánh máy chữ còn có cả một hợp tác xã gọi là Tiên Phong.

Bà Thư rất am hiểu cách viết các loại đơn từ, văn bản hành chính, như: đơn thư đề nghị giải quyết vụ việc, biên bản, đơn khiếu nại, đơn ly hôn, đơn xin nghỉ việc... Bà chia sẻ, cái khó của đánh máy chữ là chỉ cần sai một câu, sai một ý hoặc sai chính tả thì phải làm lại từ đầu vì không thể xóa đi sửa lại như máy vi tính.

Dù làm nghề gõ chữ thuê, nhưng không phải đơn thư nào bà cũng nhận làm, nhất là các đơn thư ly hôn bà phải cân nhắc rất kỹ vì bà nghĩ rằng, từ lá đơn do mình gõ có thể đằng sau đấy là một gia đình tan vỡ, cho nên bà luôn đưa ra lời khuyên đối với những khách hàng như vậy. Hoặc những lá đơn tranh chấp, kiện tụng liên quan đến đất đai, nhất là anh em trong gia đình bà cũng từ chối nhận làm, vì như vậy bà cảm thấy lương tâm mình rất áy náy và không còn tâm trí để tiếp tục làm nghề.