Từ ngồi tù đến trở thành tỉ phú
Ông Yevgeny Prigozhin được cho là có xuất thân khiêm tốn ở thành phố Saint Petersburg của Nga, nhưng sau đó trở thành một phần của nhóm thân cận với Tổng thống Vladimir Putin, theo AFP. Ông đã ngồi tù 9 năm trong thời kỳ cuối cùng của Liên Xô sau khi bị kết tội lừa đảo và trộm cắp, nhưng trong thời kỳ hỗn loạn của thập niên 1990, ông đã thành lập một công ty thức ăn nhanh khá thành công.
Ông Yevgeny Prigozhin hướng dẫn Tổng thống Nga Vladimir Putin đi tham quan nhà máy của ông ở ngoại ô thành phố Saint Petersburg vào ngày 20.9.2010
Chụp màn hình Mmsnbc.com/
Sau đó, ông lấn sân sang lĩnh vực nhà hàng và mở một địa điểm sang trọng ở Saint Petersburg. Công ty do ông thành lập có thời điểm làm việc cho Điện Kremlin, khiến ông Prigozhin được mệnh danh là "đầu bếp của Putin". Ông Prigozhin còn được mô tả là một tỉ phú với khối tài sản khổng lồ được xây dựng từ các hợp đồng nhà nước, mặc dù mức độ giàu có của ông vẫn chưa được biết rõ.
Tuy nhiên, ông Prigozhin đã bị Mỹ cấm vận với cáo buộc đóng vai trò can thiệp vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016. Ông cũng bị Liên minh châu Âu (EU) và Anh cấm vận vào năm 2020 vì có liên quan đến các hoạt động của công ty lính đánh thuê Wagner ở Libya, theo báo Meduza.
Vụ rơi máy bay có trùm Wagner: Những gì đã được xác nhận?
Công khai xác nhận lập Wagner
Lực lượng lính đánh thuê Wagner trở nên nổi bật trong cuộc xung đột ở vùng Donbass thuộc miền đông Ukraine trong giai đoạn 2014-2015. Tuy nhiên, đến tháng 9.2022, ông Prigozhin mới xác nhận việc thành lập Wagner. Ông Prigozhin nói rằng ông có ý tưởng thành lập Wagner khi Moscow tìm cách ngăn chặn binh sĩ Ukraine tiến vào Crimea sau khi bán đảo này được sáp nhập vào Nga trong năm 2014. "Chính vào thời điểm đó, vào ngày 1.5.2014, một nhóm những người yêu nước đã thành hình, sau này có tên là nhóm chiến thuật cấp tiểu đoàn Wagner", Hãng tin TASS dẫn lời ông Prigozhin.
Thủ lĩnh nhóm Wagner Yevgeny Prigozhin
TASS
Số lượng lính đánh thuê được tuyển chọn cho Wagner ngày càng tăng. Vào đầu năm 2016, Wagner có 1.000 thành viên, sau đó tăng lên 5.000 vào tháng 8.2017 và 6.000 vào tháng 12.2017, theo một số nguồn tin. Tạp chí New Lines (Mỹ) vào tháng 12.2021 đã phân tích dữ liệu về 4.184 thành viên Wagner mà đã được các nhà nghiên cứu tại Trung tâm Phân tích và Bảo mật Ukraine xác định, nhận thấy rằng độ tuổi trung bình của một thành viên Wagner là 40 tuổi và họ đến từ 15 quốc gia khác nhau.
Đến tháng 12.2022, điều phối viên truyền thông chiến lược của Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ John Kirby cho rằng Wagner có 50.000 chiến binh ở Ukraine, trong đó có 40.000 tù nhân, theo trang Defense One. Trong khi đó, một số nguồn tin khác đưa ra con số hơn 20.000 tù nhân được tuyển dụng, với tổng số lính đánh thuê Wagner có mặt ở Ukraine ước tính là 20.000, theo BBC.
Tiến hành cuộc nổi loạn
Lực lượng Wagner đã đóng một vai trò quan trọng trong chiến dịch quân sự hiện nay của Nga ở Ukraine, hỗ trợ quân đội chính quy trong việc giành quyền kiểm soát thành phố Bakhmut thuộc tỉnh Donetsk ở miền đông Ukraine. Dù vậy, ông Prigozhin thường xuyên chỉ trích giới quân sự Nga, cáo buộc họ kém cỏi và "bỏ đói" quân đội của ông về vũ khí và đạn dược.
Đến tối 23.6.2023, ông Prigozhin ra cáo buộc Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergey Shoigu và Tổng tham mưu trưởng quân đội Nga Valery Gerasimov đã âm mưu tiêu diệt Wagner bằng các cuộc không kích vào cứ điểm của nhóm. Sau khi đưa ra cáo buộc, ông kêu gọi một cuộc nổi loạn để "trả thù". Đến ngày 24.6, ông Prigozhin nói lực lượng của ông đã đến được tỉnh Rostov, nơi đặt trụ sở quân đội Nga ở khu vực phía nam, có nhiệm vụ giám sát xung đột ở Ukraine, mà không gặp phải sự kháng cự nào từ các binh sĩ Nga.
Các thành viên Wagner cùng xe quân sự ở thành phố Rostov-on-Don thuộc Nga ngày 24.6
AFP
Sau đó, trong bài phát biểu trước toàn dân ngày 24.6, Tổng thống Nga Vladimir Putin gọi các hành động của ông Prigozhin là một sự phản bội đối với nước Nga và người dân nước này. Ông cũng lên án hành động phản quốc của trùm Wagner và tuyên bố cứng rắn rằng các cơ quan thực thi pháp luật của đất nước sẽ có những hành động kiên quyết để lập lại trật tự.
Sau bài phát biểu của Tổng thống Putin, ông Prigozhin từ chối đầu hàng và tiếp tục viết trên Telegram rằng "không gì có thể ngăn cản một đội quân đã có thể xông vào Bakhmut và giành chiến thắng từ cỗ máy xay thịt lớn nhất của cuộc xung đột Ukraine" và rằng "kháng cự là vô ích".
Tại châu Phi, trùm Wagner tuyên bố sẽ "làm nước Nga vĩ đại hơn"
Tương lai bất định sau cuộc nổi loạn
Cuộc nổi loạn ngắn nói trên kết thúc vào ngày 24.6 bằng các cuộc đàm phán và thỏa thuận. Theo thỏa thuận, ông Prigozhin và các thành viên Wagner tham gia nổi loạn được miễn truy cứu trách nhiệm hình sự nhưng phải sang Belarus.
Tuy nhiên, tương lai của ông Prigozhin và Wagner được cho là trở nên bất định từ sau cuộc nổi loạn. Trong tháng 7, ông Prigozhin được nhìn thấy tại hội nghị thượng đỉnh Nga-châu Phi tại thành phố Saint Petersburg (Nga) và gặp các quan chức châu Phi bên lề hội nghị, theo CNN.
Trong một bình luận đăng hồi cuối tháng 7, ông Prigozhin nói Wagner sẵn sàng tăng cường hiện diện tại châu Phi, nơi lực lượng này hoạt động tại nhiều nước.
Đến ngày 21.8, các kênh Telegram liên kết với lực lượng Wagner đăng tải đoạn video mới quay cảnh phát biểu của ông Prigozhin. Đây là lần xuất hiện chính thức đầu tiên của nhân vật này từ sau cuộc nổi loạn.
Thủ lĩnh Yevgeny Prigozhin của Wagner trong đoạn video mới đăng
Chụp từ clip mới nhất
Trong đoạn video, được cho là quay tại châu Phi, ông Prigozhin mặc bộ trang phục rằn ri và cầm súng, đứng ở một vùng hoang mạc và ở đằng sau có xe bán tải chở các tay súng, theo Reuters.
"Nhiệt độ là hơn 50 [độ C]. Wagner PMC đang thực hiện các hoạt động trinh sát và tìm kiếm, giúp nước Nga vĩ đại hơn trên tất cả các châu lục và châu Phi trở nên tự do hơn. Công lý và hạnh phúc cho người dân châu Phi. Chúng tôi đang biến cuộc sống trở thành cơn ác mộng cho [tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng] IS, al-Qaeda và các nhóm cướp bóc khác", ông Prigozhin nói.
Ông Prigozhin còn cho biết Wagner đang tuyển thêm thành viên và sẽ hoàn thành những nhiệm vụ đã đặt ra.
Đến ngày 23.8, truyền thông Nga đưa tin một máy bay tư nhân đã rơi ở tỉnh Tver phía bắc Moscow khiến 10 người thiệt mạng, với nghi vấn rằng ông Prigozhin có mặt trên máy bay.
Theo một nguồn tin của kênh Telegram thân Nga Readovka, chiếc máy bay rơi ở Tver ngày 23.8 từng được ông Prigozhin sử dụng vài lần trước vụ nổi loạn hồi cuối tháng 6, cũng như sử dụng để bay đến Belarus sau đó. Tuy nhiên, việc ông Prigozhin có mặt trên máy bay này hay không vào thời điểm máy bay rơi vẫn chưa được xác minh.
Bình luận (0)