Noah: Đối thoại với Cain

Theo Kinh thánh Cựu ước, Cain, Abel, Seth… là những người con trai của Adam và Eva. Sau khi tổ tông loài người bị đuổi khỏi vườn Địa đàng, con cháu họ phải làm lụng vất vả để tồn tại. Cain trồng trọt, Abel chăn nuôi. Đến ngày tạ ơn, Abel chọn tế Chúa con vật mỡ béo, còn Cain lại chọn dâng lên hoa màu kém cỏi. Chúa chỉ nhận lễ vật của Abel. Cain vì ghen tức đã rủ em trai mình ra ngoài đồng để giết. Abel chết đi, dòng dõi Cain sinh sôi lan tràn trên mặt đất.

Mới thấy, từ thuở hồng hoang, con người đã mang ác tâm tội lỗi. Ác tâm ấy lần lượt nhân lên, cho tới một ngày, Thiên Chúa nhận ra càng sinh sôi thì loài người càng phạm tội. Ngài quyết định hủy diệt thế giới mà ngài đã dồn tâm tạo dựng trong sáu ngày bằng một trận đại hồng thủy. Nhưng, Thiên Chúa biết ông Noah, hậu duệ của Seth là người công chính nhất trong thành nên ngài không muốn hủy diệt ông. Thiên Chúa phán truyền cho ông Noah rằng: "Ngươi sẽ làm tàu thế này: chiều dài một trăm năm mươi thước, chiều rộng hai mươi lăm thước, chiều cao mười lăm thước. Ngươi sẽ làm một cái mui che tàu, và đặt mui cách phía trên tàu nửa thước. Cửa tàu, ngươi sẽ đặt ở bên hông; ngươi sẽ làm tầng dưới, tầng giữa rồi tầng trên. Trong mọi sinh vật, mọi xác phàm, ngươi sẽ đưa vào tàu mỗi loại một đôi, để giữ cho chúng sống với ngươi; phải có một con đực và một con cái. Trong mỗi loại chim, mỗi loại gia súc, mỗi loại vật bò dưới đất, mỗi loại một đôi sẽ đến với ngươi, để ngươi giữ cho chúng sống. Phần ngươi, hãy lấy mọi thứ ăn được và tích trữ cho mình; đó sẽ là lương thực của ngươi và của chúng”. Cũng trong kinh thánh, Noah đã cầu xin Đấng tạo hóa cứu những người khác trong thành, và ngài đã đáp lời, song loài người ngoan cố không tin vào Noah nên phải nhận kết thúc bi đát.

Noah của đạo diễn Darren Aronofsky là một tác phẩm đồ sộ mang nhiều tình tiết khác xa nguyên tác trong Kinh thánh, đó chính là lý do bộ phim này bị cấm chiếu ở các nước Trung đông để tránh “làm tổn thương hai cộng đồng Hồi giáo và Cơ đốc giáo” khi hai đạo này cùng có chung Cựu ước.

Về sử thi, Darren Aronofsky đã từng làm một phim khá thành công là The Fountain vào năm 2006 nên với Noah lần này, không khó để nhận thấy Darren Aronofsky đang nỗ lực vượt lên bản thân. Đạo diễn của Black Swan thể hiện tham vọng lớn lao của mình khi kết hợp giữa Kinh thánh, sử thi, tâm lý và những yếu tố bom tấn, bởi phăngtadi những vấn đề nhạy cảm như tôn giáo vốn là một cuộc chơi may rủi đầy thách thức, mà thường thì rủi nhiều hơn may. Tuy nhiên, nếu bỏ qua tôn giáo, đằng sau những thước phim kỳ vĩ kia là câu chuyện đời thường xoay quanh giới hạn đạo đức mang tính triết học.

Darren Aronofsky xây dựng hình ảnh nhà tiên tri Noah là một nhân vật có số phận, dĩ nhiên số phận này cũng không hề xuất hiện trong Kinh thánh. Khi còn là cậu bé, Noah chứng kiến cha mình bị giết chết bởi những tên tham lam, nỗi ám ảnh cái ác dường như đã thấm sâu vào huyết quản của Noah. Cái cách Noah dạy dỗ con cái đừng tước đoạt đi mạng sống của loài cây cỏ vô tri đủ nói lên sự thánh thiện tuyệt đối trong ông. Sự thánh thiện ấy càng trở nên toàn mỹ và lấp lánh khi nó phải sống giữa đám bùn nhơ lầy lội, nơi đầy rẫy những kẻ xấu xa.

Nhưng rồi một ngày, bùn nhơ sắp sửa phủ kín mặt đất. Trong giấc mơ của Noah, Đấng tạo hóa ban cho ông các dấu hiệu về trận đại hồng thủy sẽ rửa sạch thế giới, và Noah chính là người nhận lãnh trách nhiệm duy trì sự sống của muôn loài trên chiếc tàu vĩ đại của mình. Darren Aronofsky thể hiện sự tính toán khi mời gọi khán giả đến với con tàu Noah bằng những yếu tố bom tấn, như đã nói ở trên khiến người xem liên tưởng tới thể loại phim về các thảm họa rất ăn khách trong nhiều năm qua, song thực tế câu chuyện đã hoàn toàn rẽ sang hướng khác từ lúc Darren Aronofsky đẩy vào bên trong Noah một thứ nội tâm phức tạp.

Chúng ta thấy Noah là người vâng phục Đấng tạo hóa đến cực đoan. Bằng lối diễn xuất quá tuyệt vời của nam diễn viên Russell Crowe, Noah trở nên rất đời vừa quyết liệt lại vừa vật lộn với hàng tá giá trị đạo đức. Có hai con người đang cùng sống bên trong Noah, một của sự vâng phục và một của nỗi ám ảnh. Đâu đó trong sự vâng phục cực đoạn kia là một phần của nỗi ám ảnh cái ác mà ông đã chứng kiến suốt cuộc đời mình. Trận đại hồng thủy có lẽ là cơ hội để ông thoát khỏi nỗi ám ảnh ấy.

Câu hỏi lớn được đặt ra: Con người ta sẽ đối thoại cái ác như thế nào khi mà dòng dõi Cain có mặt khắp nơi và họ không được phép chọn cách im lặng? Noah muốn tận diệt nó. Một con người không nỡ cướp đi sinh mạng cỏ cây đã chọn cách tận diệt. Nhưng làm sao tận diệt khi mà cái ác là một vòng luẩn quẩn chưa bao giờ trật ra khỏi đường ray sự sống, thậm chí ngay trong chính thiện tâm vẫn có mầm mống của ác tâm, hay trong ba anh em: Shem, Ham, Japheth vẫn có kẻ đi về phía bóng tối Cain để bắt đầu một vòng tuần hoàn nữa của cái ác. Có người kinh bỉ nó, có người sợ hãi nó, có người say mê nó… Thời khắc tận thế, bức chân dung khổng lồ về loài người hiện ra, và suy cho cùng, mọi tội lỗi cũng chỉ khởi nguồn từ việc, như Noah nói: “Con người quá yếu đuối và ích kỷ để tách mình ra”.

Cho đến cuối phim, đạo diễn Darren Aronofsky vẫn buộc chúng ta phải suy nghĩ về việc đối thoại với Cain trong thế giới mà bóng tối và ánh sáng buộc phải cùng tồn tại cùng nhau. Cộng hưởng lối diễn xuất sắc của dàn diễn viên đình đám: Russell Crowe, Jennifer Connelly, Anthony Hopkins, Emma Waston, chính triết lý cuộc sống mà Darren Aronofsky đặt ra đã làm Noah nổi bật hơn hẳn so với các phim bom tấn khác. Kinh phí 160 triệu USD đã đưa Noah đi đến vùng thiên nhiên hoang dã của Iceland để làm nên những thước phim thực sự choáng ngợp.

Noah có lẽ là một bài ca khải hoàn, nhưng nó không phải cuộc khải hoàn vượt qua tai ương mà chính là cuộc khải hoàn vượt qua ác tâm diễn ra mạnh mẽ bên trong mỗi con người. Loài người là sinh vật mưu mô ác độc nhất, song đồng thời, đấy cũng là chủng loài duy nhất cảm thụ được tình yêu. Tình yêu tựa một lời lý giải tại sao Đấng tạo hóa lại ban cho con người hình hài giống ngài, câu hỏi mà “hậu duệ Cain” suốt cuộc đời không tìm được đáp án.

Phim đang chiếu tại các rạp trên toàn quốc.

Ngân Vi
Ảnh trong phim Noah, do CGV cung cấp

>> Phim ‘Noah’ bị cấm chiếu ở Indonesia
>> Giả thuyết mới về thuyền của Noah
>> Thuyền Noah thời hiện đại
>> Đã phát hiện được thuyền Noah?
>> Tàu Noah hay trò bịp?
>> Tái hiện thuyền của Noah