Nỗi ám ảnh tại biên giới Trung - Triều

Theo tờ South China Morning Post (Hồng Kông), các vụ án mạng gần đây do binh sĩ Triều Tiên vượt biên gây ra đang khiến nhiều gia đình Trung Quốc phải rời bỏ nhà cửa tháo chạy. Thống kê từ giới chức và truyền thông Trung Quốc cho hay trong năm qua có ít nhất 10 người bị sát hại và nhiều người bị thương bởi những người Triều Tiên, hầu hết là binh sĩ, vượt biên để cướp bóc. Các vụ án chủ yếu xảy ra tại làng Nam Bình thuộc xã Hòa Long, tỉnh Cát Lâm nằm cạnh sông Đồ Môn, biên giới tự nhiên giữa 2 nước.

Mới đây nhất, Reuters dẫn lời phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hồng Lỗi xác nhận ít nhất 1 người bị thương trong vụ nổ súng vào một chiếc xe trên phần lãnh thổ của nước này. Ông Hồng không cho biết chi tiết nhưng theo truyền thông Hàn Quốc, thủ phạm là lính Triều Tiên và có đến 2 người bị thương. Trước đó, 3 binh sĩ Triều Tiên hồi tháng 4 đã xâm nhập Nam Bình để cướp lương thực và hạ sát 3 người. Tờ Beijing News dẫn lời giới chức địa phương cho hay nạn nhân gồm một người đàn ông 67 tuổi, một người đàn ông 55 tuổi và con gái 26 tuổi của ông.

Chưa hết, vào đêm 28.12.2014, một lính biên phòng Triều Tiên lẻn vào Nam Bình bắn chết 4 người Trung Quốc, làm bị thương 1 người khác để cướp 100 nhân dân tệ (hơn 350.000 đồng) và thực phẩm trước khi bỏ trốn sâu vào nội địa. Ngay sau đó, lực lượng an ninh Trung Quốc đã mở cuộc truy lùng gắt gao và cuối cùng đã tiêu diệt thủ phạm, theo AFP. Liên quan vụ việc này, phát ngôn viên Hồng Lỗi loan báo Bắc Kinh đã gửi công hàm phản đối Bình Nhưỡng.

Hiện cư dân Nam Bình và các khu vực lân cận luôn nơm nớp lo sợ không biết tai họa có thể ập xuống bất cứ lúc nào. Sau vụ hồi tháng 4, một người dân địa phương cho Beijing News hay: “Tất cả chúng tôi đều rất hoảng loạn”. Không chấp nhận phải sống trong sợ hãi, ngày càng có nhiều người bỏ đến nơi khác sinh sống.

Dân số chính thức của Nam Bình là hơn 6.000 người, chủ yếu thuộc dân tộc Triều Tiên, nhưng nơi này đang dần trở thành một ngôi làng ma. Gần đây, phóng viên AFP đã đến tận nơi để thực hiện phóng sự và chứng kiến những ngôi nhà bỏ hoang, cỏ mọc um tùm. Bí thư Ngô Thời Căn, 30 tuổi, cho biết trong làng hiện chỉ còn chủ yếu là người cao tuổi và một nhóm binh sĩ đồn trú. Ông Ngô cũng khẳng định mình là người trẻ nhất tại Nam Bình lẫn các làng xung quanh.

Bí thư Ngô cho AFP hay phương án bảo đảm an ninh trật tự địa phương của ông là đề nghị người dân thực hiện giới nghiêm tự nguyện và không thông báo chi tiết các vụ tấn công. “Tôi kêu gọi người dân không ra ngoài vào ban đêm và đề cao cảnh giác. Chúng tôi cũng không thông báo về mấy vụ án vì biết càng ít thì người dân càng bớt hoang mang”, ông Ngô nói. Thực tế, phần lớn các vụ giết người ở Nam Bình đều xảy ra ngay trong nhà của nạn nhân.

Nhà chức trách tỉnh Cát Lâm đã cho lắp đặt nhiều máy quay an ninh dọc 2 con đường dẫn tới giới tuyến với Triều Tiên đồng thời thông báo lập một “hệ thống phòng thủ quân - dân sự”, tuyển dụng và huấn luyện một đội ngũ dân phòng bán quân sự tuần tra liên tục. Tuy nhiên, nhiều người dân địa phương khẳng định với AFP rằng lực lượng dân quân “chưa bao giờ được thành lập”.

Theo giới quan sát, lính Triều Tiên vượt biên sang cướp phá ở Trung Quốc có 2 dạng. Một là sẽ quay về căn cứ sau khi đạt mục đích và hai là sẽ tìm đường đào tẩu luôn. Các chuyên gia cho rằng tình trạng mất an ninh ở khu vực biên giới Trung - Triều có thể là bằng chứng cho thấy tâm lý bất ổn và đời sống khó khăn của các đơn vị biên phòng miền Bắc.

“Trong hệ thống phân phối của Triều Tiên, những người ở xa Bình Nhưỡng hoặc những khu tập trung dân cư khác coi như là đã ở bước đường cùng”, chuyên gia Scott Snyder tại Tổ chức Council on foreign relations (Mỹ) nhận định với AFP.

Ngoài ra, bên cạnh bất đồng về vấn đề hạt nhân và một số chính sách của nhà lãnh đạo Kim Jong-un, những sự cố tại khu vực biên giới hiện là một trong những tác nhân ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ Trung - Triều cũng như tạo ra sức ép lớn đối với nhà chức trách Trung Quốc trong việc quản lý đường biên giới dài 1.400 km với láng giềng.

AFP dẫn lời giới phân tích cho rằng trước đây cũng đã xảy ra nhiều vụ giết người cướp bóc nhưng hai bên thường xử lý âm thầm và không công bố. Vì thế, việc Bộ Ngoại giao Trung Quốc công khai thông tin về các vụ việc gần đây cho thấy Bắc Kinh đang ngày càng giận dữ. Sau vụ 4 người bị giết cuối năm ngoái, chuyên gia Trương Liên Quế thuộc Trường Đảng trung ương Trung Quốc nhận định với Reuters: “Tình hình biên giới đang rất nghiêm trọng”. Theo ông, còn quá sớm để đánh giá tình trạng hiện nay có gây căng thẳng ngoại giao lâu dài hay không nhưng “nếu nói không ảnh hưởng gì đến quan hệ song phương thì quá xa rời thực tế”.

Sông Đồ Môn là một trong hai biên giới tự nhiên giữa Trung Quốc và Triều Tiên bên cạnh sông Áp Lục. Tuy nhiên, người Triều Tiên thường vượt biên sang Trung Quốc qua sông Đồ Môn vì con sông này nông và hẹp trong khi sông Áp Lục sâu và chảy xiết. Người đào tẩu cũng ít trốn sang Nga, một láng giềng khác của Triều Tiên, do phần biên giới này được canh phòng nghiêm ngặt hơn và cộng đồng người Triều Tiên ở Nga không đông, theo tờ The New York Times.