Thực tế, từ luật Đất đai 2013 đã quy định hộ gia đình, cá nhân, cộng đồng dân cư đang sử dụng đất không có giấy tờ từ năm 2004 về trước được cấp chứng nhận quyền sử dụng đất trong 2 trường hợp. Thứ nhất là có hộ khẩu thường trú tại địa phương và trực tiếp làm việc tại vùng có điều kiện kinh tế khó khăn. Thứ hai là các đối tượng đang sử dụng đất ổn định và không vi phạm pháp luật về đất đai. Tới luật Đất đai 2024 cũng cho phép đất không giấy tờ trước 1.7.2014 không có tranh chấp, được cấp sổ đỏ. Như vậy về cơ bản luật Đất đai 2024 đã mở rộng mốc thời gian sử dụng đất không có giấy tờ được cấp sổ đỏ thêm 10 năm (từ 1.7.2004 thành 1.7.2014). Đồng nghĩa với cơ hội được cấp sổ đỏ đối với đất không có giấy tờ của người dân tăng thêm.
Việc cấp sổ đỏ cho đất không giấy tờ với các tiêu chí mà luật Đất đai 2024 quy định nhận được sự ủng hộ của đa số vì có lợi cho cả người dân và cơ quan quản lý. Thực tế tình trạng nhà, đất sở hữu lâu dài, ổn định của cá nhân, hộ gia đình nhưng chưa, không được cấp sổ đỏ ở các địa phương rất nhiều. Với người dân, không có giấy chủ quyền dẫn tới nhiều thiệt thòi như không thể thế chấp ngân hàng khi cần vốn làm ăn, giá trị tài sản cũng bị định giá thấp hơn thực tế... Về mặt quản lý nhà nước cũng tương tự. Ở thời điểm hiện tại, khi mà các bộ ngành liên quan đang rà soát, thu thập, làm sạch dữ liệu bất động sản để gắn mã định danh tới từng thửa đất thì việc không có giấy chủ quyền gây nhiều khó khăn.
Nói lại để thấy, việc cấp sổ cho đất không có giấy tờ theo quy định của luật Đất đai là hợp lý và cần thiết. Tuy nhiên, đề xuất mới của Bộ NN-MT lại gây ít nhiều băn khoăn, có lẽ vì cụm từ "cấp sổ đỏ cho đất vi phạm". Cụ thể, tại dự thảo Nghị định quy định chi tiết và hướng dẫn một số điều của Nghị quyết Quốc hội về các cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn trong thi hành luật Đất đai, Bộ NN-MT đề xuất sửa đổi, bổ sung quy định về cấp sổ đỏ đối với đất có vi phạm pháp luật trước ngày 1.7.2014. Thanh Niên đã tiến hành một cuộc khảo sát nhanh với một số người và nhận lại ngay các câu hỏi, ý kiến như "đã vi phạm sao lại còn hợp pháp hóa?", "không nên hợp pháp hóa sai phạm...".
Tuy nhiên không hẳn như vậy. Để cấp sổ đỏ cho đất vi phạm như đề xuất thì hộ gia đình, cá nhân phải sử dụng đất ổn định và thuộc các trường hợp đáp ứng các điều kiện được xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất theo quy định của luật Đất đai 2024. Chỉ có điểm khác là đề xuất mới bổ sung thêm một nội dung "trừ điều kiện phù hợp với quy hoạch để thu hồi đất". Bộ lý giải rằng luật Đất đai yêu cầu trường hợp đất do hộ gia đình đang sử dụng mà phù hợp với quy định thì được cấp giấy chứng nhận. Nhưng khi thu hồi đất để thực hiện dự án đầu tư thì đất đó lại không được xem xét cấp giấy chứng nhận do không phù hợp với quy định đã được phê duyệt cho dự án. Điều này dẫn đến nhiều địa phương lúng túng trong việc xác định sự phù hợp với quy hoạch nào để thực hiện bồi thường cho người sử dụng đất. Việc bỏ điều kiện này nhằm bảo đảm công bằng đối với trường hợp được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Trước đó, chủ trì phiên họp mới đây của Ban Chỉ đạo T.Ư về chính sách nhà ở và thị trường bất động sản, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu khẩn trương xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về thị trường bất động sản và nhà ở trên phạm vi toàn quốc, hoàn thành trong quý 1/2026, nhằm tăng cường tính minh bạch và hiệu quả quản lý thị trường. Đề xuất của Bộ NN-MT cũng là để thực hiện yêu cầu này. Thiết nghĩ cũng là cần thiết và hợp lý.
Bình luận (0)