Ông Nguyễn Đức Chung, 4 vụ án và những bản tường trình dài trăm trang

Ông Nguyễn Đức Chung, cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội, là một trong những cựu quan chức bị truy cứu hình sự nhiều lần nhất, với cáo buộc có sai phạm ở 4 vụ án khác nhau.

Trong số này, 3 vụ đã đưa ra xét xử, với tổng hình phạt 12 năm tù; vụ còn lại liên quan đến dự án trồng cây xanh trên địa bàn thủ đô, ông Chung sẽ hầu tòa vào sáng nay 25.8.

TUYẾN PHAN

1. Chiếm đoạt tài liệu mật đại án Nhật Cường

Tháng 8.2020, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an ra quyết định khởi tố vụ án, bắt tạm giam ông Nguyễn Đức Chung về tội chiếm đoạt tài liệu bí mật Nhà nước. Đây là vụ án đầu tiên ông Chung bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Theo hồ sơ, tháng 5.2019, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an khởi tố vụ án buôn lậu, rửa tiền, vi phạm quy định về đấu thầu… xảy ra tại Công ty TNHH TM và DV Nhật Cường (Công ty Nhật Cường) cùng một số đơn vị liên quan. Vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo T.Ư về phòng, chống tham nhũng theo dõi, chỉ đạo.

Ông Chung và vợ cũ là bà Nguyễn Thị Trúc Chi Hoa được xác định là những người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Để nắm thông tin, ông Chung làm quen với ông Phạm Quang Dũng, cựu cán bộ thuộc Cục Cảnh sát kinh tế Bộ Công an.

Biết ông Dũng là người tham gia hỗ trợ điều tra vụ án Công ty Nhật Cường, ông Chung đề nghị và được ông Dũng nhận lời cung cấp tài liệu liên quan.

Kết quả điều tra xác định, ông Dũng nhiều lần chiếm đoạt tài liệu mật của vụ án Công ty Nhật Cường rồi chuyển cho ông Chung. Tham gia phạm tội còn có 2 bị cáo khác là cấp dưới của ông Chung, là người chỉnh sửa, in các tài liệu mật.

Tháng 9.2020, Thủ tướng phê chuẩn kết quả bãi nhiệm chức vụ Chủ tịch UBND TP.Hà Nội nhiệm kỳ 2016 - 2021 đối với ông Nguyễn Đức Chung, do có hành vi vi phạm pháp luật.

Tháng 11.2020, TAND TP.Hà Nội tuyên phạt ông Chung 5 năm tù về tội chiếm đoạt tài liệu bí mật nhà nước. Những người còn lại bị tuyên từ 18 tháng đến 4 năm 6 tháng tù, cùng tội danh.

TUYẾN PHAN

2. Công ty gia đình và chế phẩm xử lý ô nhiễm ao, hồ

Tháng 3.2021, ông Nguyễn Đức Chung bị khởi tố trong vụ án thứ hai, về tội lợi dụng, chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Theo cáo buộc, từ năm 2009, UBND TP.Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo khắc phục ô nhiễm nguồn nước ao, hồ. Đến năm 2016, thời điểm ông Chung giữ chức chủ tịch, UBND TP.Hà Nội quyết định lựa chọn chế phẩm Redoxy-3C làm công nghệ mới, thay thế công nghệ cũ.

UBND TP.Hà Nội còn tổ chức đoàn công tác sang Đức để tham quan, đặt hàng với Công ty Watch Water sản xuất chế phẩm Redoxy-3C dành riêng cho Hà Nội.

Tuy nhiên, ông Chung sau đó chỉ đạo Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội (doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, do UBND TP.Hà Nội thành lập) mua chế phẩm Redoxy-3C từ Công ty TNHH thương mại dịch vụ Arktic (gọi tắt là Công ty Arktic), chứ không nhập trực tiếp từ Công ty Watch Water.

Việc mua bán chế phẩm lòng vòng như trên đã giúp Công ty Arktic hưởng lợi bất chính, đồng thời khiến ngân sách thiệt hại hơn 36 tỉ đồng. Đây là số tiền do chênh lệch giá khi Hà Nội phải mua chế phẩm từ công ty trung gian thay vì mua từ nhà sản xuất.

Đáng chú ý, theo cơ quan tố tụng, Công ty Arktic thực chất là công ty của gia đình ông Nguyễn Đức Chung. Công ty này thành lập năm 2015, con trai ông Chung từng góp 60% vốn và giữ chức Chủ tịch HĐTV. Quá trình hoạt động, Công ty Artkic nhiều lần thay đổi thành viên góp vốn cũng như người đại diện theo pháp luật. Thực tế, việc chuyển nhượng qua lại vốn góp đều do vợ ông Chung chỉ đạo, nhờ người đứng tên hộ.

Tháng 12.2021, ông Chung bị TAND TP.Hà Nội tuyên phạt 8 năm tù. Cựu chủ tịch Hà Nội kháng cáo, đồng thời gửi bản giải trình dài hơn 100 trang đến tòa án phúc thẩm, cho rằng bị "tuyên án oan".

Tháng 6.2022, tại phiên phúc thẩm, ông Chung nhận trách nhiệm người đứng đầu khi để xảy ra sai phạm trong việc mua chế phẩm Redoxy-3C, đồng thời gia đình đã khắc phục tổng cộng 25 tỉ đồng, nên được giảm án còn 5 năm tù.

TUYẾN PHAN

3. Can thiệp gói thầu số hóa doanh nghiệp

Tháng 7.2021, cựu Chủ tịch UBND TP.Hà Nội Nguyễn Đức Chung bị khởi tố trong vụ án thứ ba, cũng về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Theo hồ sơ vụ án, năm 2016, Sở KH-ĐT Hà Nội làm chủ đầu tư gói thầu số hóa dữ liệu đăng ký doanh nghiệp. Quá trình thực hiện, ông Chung được Bùi Quang Huy (Tổng giám đốc Công ty Nhật Cường, đang bỏ trốn) nhờ vả nên đã chỉ đạo cấp dưới tại Sở KH-ĐT dừng thầu trái quy định.

Tiếp đó, trong thời gian sửa đổi gói thầu, ông Chung yêu cầu Sở KH-ĐT lựa chọn công nghệ số hóa cơ sở dữ liệu doanh nghiệp để đảm bảo tích hợp với hệ thống dùng chung của thành phố, trong khi đến thời điểm điều tra vụ án thì Hà Nội chưa có hệ thống cơ sở dữ liệu dùng chung.

Các bị cáo tại Sở KH-ĐT Hà Nội tiếp nhận chỉ đạo của ông Chung và thực hiện can thiệp bất hợp pháp vào hoạt động đấu thầu , thông qua việc sửa đổi hồ sơ mời thầu, tạo lợi thế cho liên danh Đông Kinh - Nhật Cường trúng thầu.

Về phía mình, các bị cáo tại Công ty Đông Kinh cùng với Công ty Nhật Cường thiết lập "quân xanh" để thông thầu. Sau khi trúng thầu, các công ty chuyển nhượng trái phép cho nhau để hưởng lợi.

Cơ quan tố tụng xác định hành vi của các bị cáo đã làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, dẫn đến hiệu quả, mục đích, yêu cầu gói thầu số hóa không đạt được (chỉ có 45% tài liệu hồ sơ được đẩy lên hệ thống thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp), gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 26 tỉ đồng.

Cuối tháng 12.2021, ông Chung bị TAND TP.Hà Nội tuyên phạt 3 năm tù. Bị cáo kháng cáo, tiếp tục có bản giải trình viết tay, dài gần 60 trang, cho rằng bản án sơ thẩm đã "tuyên án oan" đối với mình.

Tháng 7.2022, tại phiên phúc thẩm, ông Chung nhận trách nhiệm cá nhân, đồng thời xuất trình nhiều giấy khen, bằng khen, bản thân cũng đang mắc bệnh hiểm nghèo phải chữa trị…, nên được TAND cấp cao tại Hà Nội giảm án xuống còn 2 năm tù.

4. Phi vụ nâng khống giá cây xanh

Tháng 3.2023, ông Nguyễn Đức Chung bị khởi tố trong vụ án thứ tư, tiếp tục về tội lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ.

Cáo trạng của Viện KSND tối cao xác định, công tác trồng mới, thay thế, bổ sung cây xanh là dịch vụ công ích; việc lựa chọn nhà thầu thực hiện trồng mới, chăm sóc, cắt tỉa cây xanh tại Hà Nội phải áp dụng theo hình thức đấu thầu.

Tuy nhiên, sau khi được bổ nhiệm làm Chủ tịch UBND TP.Hà Nội, với động cơ cá nhân, ông Nguyễn Đức Chung đã chỉ đạo tạm dừng toàn bộ việc đấu thầu, chuyển sang đặt hàng theo từng quý.

Tiếp đó, ông Chung bị cho là đã chỉ đạo miệng Giám đốc Sở Xây dựng triển khai cho cấp dưới đặt hàng dịch vụ cây xanh từ Công ty TNHH Phát triển Sinh Thái Xanh (Công ty Sinh Thái Xanh) và Công ty TNHH MTV Công viên cây xanh Hà Nội (Công ty Cây xanh).

Quá trình thực hiện, với mục đích "rút ruột" ngân sách, các bị can tại Công ty Cây xanh câu kết với các bị can tại Công ty Sinh Thái Xanh và đơn vị cung cấp cây để nâng khống giá đầu vào, gây thiệt hại hơn 34 tỉ đồng.

Đáng chú ý, bị cáo Bùi Văn Mận (cựu Giám đốc Công ty Sinh Thái Xanh) khai đã chi hơn 1,5 tỉ đồng mua cây tặng ông Chung, trồng tại nhà thờ chú ruột, nhà ở và nhà thờ của cha mẹ, trường học cạnh nhà cha mẹ đẻ ông Chung ở Phú Thọ.

Tương tự, bị cáo Vũ Kiên Trung (cựu Chủ tịch Công ty Cây xanh) khai vào các dịp lễ, tết từ năm 2016 - 2018 đã nhiều lần đưa tổng cộng 2,6 tỉ đồng cho ông Chung để cảm ơn đã tạo điều kiện, chỉ đạo các sở, ngành đặt hàng cây xanh.

Tuy nhiên, ông Chung chỉ nhận trách nhiệm của người đứng đầu UBND TP.Hà Nội, không thừa nhận việc nhận tiền.