Trong ngành công nghiệp cà phê toàn cầu có giá trị gần 100 tỉ USD mỗi năm, có vô số tay chơi tham gia vào sân chơi này.
Trong hằng hà sa số các tay chơi đó, có 2 nhóm được phân định rất rõ ràng. Đó là nhóm có quyền lực chi phối và nhóm không có quyền lực chi phối. Hãy tưởng tượng chuỗi những hình ảnh rất đối lập giữa một bên là hệ thống máy móc tự động, công nghệ tối tân, những chiếc áo cổ cồn trắng đang ngồi trong các cao ốc máy lạnh cao ngút. Một bên là những gương mặt nông dân cháy nắng, những bàn tay chai sần và những công cụ thu hái cà phê thô sơ trên những rẫy cà phê nóng như rang. Đó là hình ảnh đại diện cho các quốc gia phát triển và quốc gia đang hoặc kém phát triển. Ngành cà phê đã và đang chứng kiến nghịch lý về sự phân chia giá trị không công bằng. Và sự không công bằng này dường như chưa có điểm kết thúc, nhóm nắm giữ quyền lực càng có quyền lực hơn và ngược lại, nhóm thiếu quyền lực có nguy cơ bị tước quyền lực dần dần.
 |
Tận dụng các lợi thế sẵn có của một quốc gia đi trước, các công ty đa quốc gia này có khả năng “điểm huyệt” mọi điểm trong chuỗi giá trị của ngành cà phê. Cụ thể, nhóm các tập đoàn đa quốc gia hàng đầu thế giới trong ngành cà phê có khả năng tác động bằng nhiều phương cách để gây ảnh hưởng và điều chỉnh được giá thị trường, giá trị kỳ vọng, bản quyền sáng chế và tiêu chuẩn của ngành cà phê.
Do thiếu thốn thông tin, các doanh nghiệp của ta luôn rơi vào thế bị động. Trong khi đó, nhờ hệ thống thông tin và phân tích, dự báo hiện đại, các nhóm mua hàng dù ở châu u hay châu Mỹ đều có khả năng biết được tổng mức bán ra của Việt Nam, ước đoán được tồn kho bao nhiêu, đặt giá thế nào để họ được hưởng lợi cao nhất. Cụ thể, đối với các giao dịch kỳ hạn trừ lùi, một hình thức giao dịch phổ biến hiện nay, thì mức giá trừ lùi của ta hầu như bị người mua ở phương Tây áp đặt vì họ có khả năng đưa ra một mức giá trừ lùi thống nhất tại một thời điểm mua hàng nào đó. Còn với ta thì không làm được do hệ thống tương tác thông tin không thông suốt dẫn đến không thể đồng lòng, tạo ra một tiếng nói chung, thống nhất, đủ mạnh để gây ảnh hưởng ngược lại với người mua.
Ngoài ra, do các đơn vị thu mua nước ngoài nắm rất rõ đến sức khỏe tài chính của bà con nông dân và các đơn vị thu mua nội địa. Do vậy, các đơn vị thu mua nước ngoài biết dùng thông tin này để ép giá mà nếu ta không bán thì sẽ không thể có tiền để thanh toán các khoản chi tiêu cho thu hoạch và đầu tư cho vụ mùa sắp tới. Chúng ta hiện cũng chưa có kỹ năng tốt để dựa vào biểu đồ giá trên sàn giao dịch hàng hóa London để đưa ra các quyết định chốt giá đúng thời điểm có lợi. Nguyên nhân một phần vì trình độ của ta còn khá hạn chế.
Mặt khác, giá trên sàn giao dịch này cũng không phải hoàn toàn do thị trường quyết định. Thực tế là các đơn vị thu mua lớn có khả năng tạo ra các luồng thông tin, tiến hành thu mua thực hoặc thu mua trên giấy, kết hợp với các biện pháp nghiệp vụ khác để khuynh đảo giá thị trường quốc tế. Tất cả những thứ mà các quốc gia trồng cà phê như Việt Nam dựa vào để ra quyết định đều dựa vào “thông tin có định hướng” của các nước thu mua.
Do thiếu thốn thông tin về các thị trường khác, bị động trong dự báo, yếu về nguồn vốn… đã khiến nông dân của Việt Nam rơi vào thế bị động, sản phẩm làm ra nhưng giá cả gần như nằm trong tay định đoạt của các tay chơi nước ngoài. Các đơn vị thu mua nắm “đằng cán”, còn nông dân của ta đang nắm “đằng lưỡi” nên rất dễ bị tổn thương. Nông dân của ta đang lệ thuộc ngày càng tăng vào hệ thống thông tin, giá thu mua, các dự báo, tiêu chuẩn ngành… mà các đơn vị thu mua này đặt ra. Thế lực của người mua mỗi ngày một tăng và trở thành một quyền lực tập trung khuynh đảo hàng trăm triệu nông dân nghèo trên mọi quốc gia gieo trồng cà phê. (Còn tiếp)
Bình Nguyên
>> Bạn hiểu gì về cà phê ? Những thế lực chi phối cà phê toàn cầu
>> Bạn hiểu gì về cà phê ? - Các xu hướng quán mới ở Việt Nam
>> Bạn hiểu gì về cà phê ? - Cà phê và làm đẹp
>> Bạn hiểu gì về cà phê?: Sự dịch chuyển từ trà qua cà phê
>> Bạn hiểu gì về cà phê? - Tiêu thụ càng nhiều, càng sáng tạo, giàu có
>> Bạn hiểu gì về cà phê ? - Hơn 500 tỉ ly cà phê được tiêu thụ mỗi năm
>> Bạn hiểu gì về cà phê? - Cà phê Việt Nam và triết lý khoảng lùi
>> Bạn hiểu gì về cà phê? - Ý: định danh với Espresso và Cappuccino
>> Bạn hiểu gì về cà phê? - Nguồn gốc cà phê Việt Nam
Bình luận (0)