Bí mật chiến thắng Điện Biên Phủ - Kỳ 2: ‘Tai, mắt’ tướng Giáp phủ trận địa

Đại tá Đặng Đình Vinh khi tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ - Ảnh chụp lại tư liệu gia đình đại tá Vinh

>> Bí mật chiến thắng Điện Biên Phủ - Kỳ 1: Chuyện ‘bếp núc’ tiếp sức chiến thắng

“Trong chiến đấu, ai nắm được chính xác thông tin coi như giành được 50% chiến thắng”, đại tá Đặng Đình Vinh, nguyên cán bộ phụ trách thông tin của Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ nói.

Rải 1.500 km dây cáp thông tin

Năm 1950, ông Vinh học khóa 6 Trường sĩ quan lục quân Trần Quốc Tuấn ở Thanh Hóa. Sau đó ông được điều động đi học về thông tin, rồi trở làm cán bộ phụ trách thông tin của Bộ Tổng tham mưu, tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ.

Ông Vinh nhớ lại bộ phận thông tin của ta lúc đó chỉ có hình thức là hữu tuyến, vô tuyến và chuyển đạt (con người chuyển thông tin).

Về thông tin hữu tuyến, khác với các đường dây bắt trên cột cố định như bây giờ, ở thời kháng chiến chống Pháp và chiến dịch Điện Biên Phủ, mỗi chiến dịch, bộ phận thông tin phải có nhiệm vụ rải dây cáp để kết nối thông tin giữa Bộ Tổng tham mưu với các đơn vị bên dưới.

Một lần không liên lạc với cơ sở vì đường dây cáp bị đứt, Đại tướng gọi anh Hoàng Đạo Thúy lúc đó là trưởng ban 3 tới nói: Các anh có định cho tôi làm chỉ huy chiến dịch nữa không. Đại tướng nói nhẹ nhàng nhưng anh em thấm thía vì thấy được tầm quan trọng của bộ phận thông tin, nhất là trong thời chiến Đại tá Đặng Đình Vinh

“Trong chiến dịch, bộ phận thông tin phải có nhiệm vụ rải trung bình 1.500 km dây cáp. Việc vận chuyển số dây cáp này chủ yếu bằng các phương tiện thô sơ như xe thồ, mang vác theo người, vất vả gian nan vô cùng. Tuy nhiên ưu điểm của liên lạc hữu tuyến là gần như bảo đảm bí mật nên thường được sử dụng”, ông Vinh nói.

Về thông tin vô tuyến, lúc này quân ta cũng đã có một số máy thu phát tin như R109 của Liên Xô. Tuy nhiên hình thức thông tin này dễ bị địch bắt sóng lộ bí mật nên ít khi sử dụng. Hình thức truyền tin vô tuyến thường được sử dụng khi trận chiến đã xảy ra. Lúc này nếu địch có bắt được sóng cũng đối phó không kịp

Hình thức truyền tin cuối cùng là chuyển đạt, thường được sử dụng trong trường hợp đường dây điện thoại chưa rải tới hoặc khi thông tin hữu tuyến, vô tuyến không thể kết nối được. Lúc đó, người có nhiệm vụ đưa tin sẽ đưa thông tin hay chỉ thị tới cho bên cần nhận tin.

Trong chiến dịch Điện Biên Phủ, có ba ban trực thuộc Bộ Tổng tham mưu là ban tác chiến (ban 1), quân báo (ban 2) và thông tin (ban 3). Đại tướng Võ Nguyên Giáp coi ban 3 như tai mắt Sở Chỉ huy chiến dịch, đi đâu làm gì cũng yêu cầu phải có ban 3 bên cạnh mình.

“Một lần không liên lạc với cơ sở vì đường dây cáp bị đứt, Đại tướng gọi anh Hoàng Đạo Thúy lúc đó là trưởng ban 3 tới nói: Các anh có định cho tôi làm chỉ huy chiến dịch nữa không. Đại tướng nói nhẹ nhàng nhưng anh em thấm thía vì thấy được tầm quan trọng của bộ phận thông tin, nhất là trong thời chiến”, ông Vinh nói.

Các cán bộ thông tin từng tham gia chiến dịch Điện Biên Phủ trong lần về thăm lại địa danh huyền thoại này - Ảnh chụp lại tư liệu gia đình đại tá Vinh

Nghi ngờ tướng De Castries trá hàng

Đại tá Lê Huyến, nguyên trung đội trưởng thuộc ban 3 của chiến dịch Điện Biên Phủ nhớ lại: 15 giờ ngày 7.5.1954, lệnh tổng công kích vào Mường Thanh được phát đi từ Sở chỉ huy mặt trận.

17 giờ 30 phút, tin báo về là toàn bộ địch ở Mường Thanh đã đầu hàng. Đáng chú ý là tin tướng De Castries đầu hàng được Sư đoàn 312 báo về.

Lúc này thông tin trên các đài quan sát của ta cũng báo ở trung tâm Mường Thanh có tiếng nổ và khói, xuất hiện nhiều cờ trắng và tốp người từ Mường Thanh đi ra.

Nghe tin, Tướng Giáp yêu cầu bộ phận thông tin nối máy gặp ông Lê Trọng Tấn (lúc này đang là Sư trưởng 312). Ban 3 yêu cầu tất cả các máy điện thoại có khả năng gây nhiễu phải ngừng hoạt động tránh làm gián đoạn cuộc gọi quan trọng của Đại tướng.

Tướng Giáp hỏi ngắn gọn: “Có chính xác là De Castries bị bắt không?”.

Sư đoàn trưởng Lê Trọng Tấn im lặng một lúc rồi báo cáo: “Thưa anh, anh em báo cáo lên là đã bắt được De Castries”.

Đại tướng nhắc cần đối chiếu nhân dạng với thẻ sĩ quan của De Castries, kiểm tra cả chữ ký, đảm bảo chính xác.

“Anh phải hoàn toàn chịu trách nhiệm về việc này. Tôi sẽ cho ngay người mang ảnh và chữ ký De Castries xuống để đề phòng chúng đánh tráo tên chỉ huy. Thi hành rồi báo cáo gấp”, Đại tướng lệnh.

Ngay sau đó, ban 3 đã cử một người chạy bộ xuống Sư đoàn 312, trực tiếp đưa ảnh và chữ ký De Castries để đối chiếu.

Một lát sau, ông Tấn phấn khởi báo với Đại tướng: “Chính xác đã bắt được De Castries và toàn bộ bộ tham mưu.  Hiện chúng đang xếp hàng trước mặt tôi. De Castries vẫn đội mũ đỏ, tay cầm cả can”.

Lời ông Tấn vừa dứt, cả Sở Chỉ huy chiến dịch như vỡ òa.

Trung Hiếu

>> 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ - Bác bảo: 'Phải đánh cho thắng!
>> Điện Biên Phủ trong mắt nhiếp ảnh gia người Pháp
>> Điện Biên trời mát trong dịp kỷ niệm chiến thắng Điện Biên Phủ
>> Điện Biên Phủ trên tranh
>> 60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ: Đại tướng và nhà văn
>> Triển lãm '60 năm chiến thắng Điện Biên Phủ