Phát hoảng vì lộ thông tin cá nhân: Nhiều người không nhận ra cái 'bẫy'

VÔ TƯ KHOE TỪ A ĐẾN Z…

Mới đây, trào lưu "flex" (khoe bản thân - PV) rầm rộ trên Facebook. Và Huỳnh Đình Trọng (31 tuổi), làm việc ở Công ty TNHH xuất nhập khẩu thương mại dịch vụ Ipix (Q.1, TP.HCM) cũng không đứng ngoài trào lưu này.

Trọng khoe tất cả bằng cấp, giấy khen từng nhận được từ thuở còn là học sinh, sinh viên cho đến khi đi làm. Một thời gian ngắn sau đó, Trọng phát hiện nhiều thông tin cá nhân của mình bị rao bán trên trang "datakhachhang"… Trong đó có: địa chỉ công ty đang làm việc, quê quán, nơi thường trú, số điện thoại, hình ảnh cá nhân, email…

P.L

"Mình thật sự quá hồn nhiên khi khoe nhiều thông tin lên mạng xã hội. Việc bị rò rỉ dữ liệu thông tin cá nhân là "cái giá phải trả" cho sự vô tư ấy", Trọng nói.

Hà Duy Khánh (25 tuổi), làm việc ở Công ty TNHH thương mại An Bình (Q.8, TP.HCM), từng hoảng hốt không hiểu lý do vì sao ngày tháng năm sinh, số điện thoại, email cá nhân, email công việc, cân nặng, tình trạng hôn nhân… đều bị lộ, dẫn đến việc thường xuyên phải nhận các cuộc gọi "rác" làm phiền.

Và Khánh đã giải đáp được thắc mắc cho chính mình: "Là do mình tự làm lộ thông tin cá nhân". Theo đó, những thông tin bị lộ đều được Khánh đăng tải trên Facebook. "Thay vì để chế độ riêng tư, ẩn thông tin với người khác, thì mình lại đăng công khai. Mình đã sai lầm".

Khánh thú thật trong suốt quá trình tham gia mạng xã hội, rất nhiều lần thản nhiên đăng tất tần tật hình ảnh, thông tin của bản thân từ khi còn nhỏ đến thời điểm hiện tại. Không ít lần, Khánh khoe cả số tài khoản hay số dư ngân hàng. Thậm chí hình ảnh của căn nhà với bao nhiêu phòng, có mấy lối đi, vị trí đồ đạc được trưng bày như thế nào… Khánh cũng đăng lên Facebook.

Theo Đỗ Trọng Tiên (34 tuổi), làm việc ở Công ty TNHH MTV Mỹ Đức Hòa (Q.5, TP.HCM), sở dĩ việc thông tin của anh bị lộ, người lạ có thể biết tường tận tên nhiều thành viên trong gia đình vì... từng đăng tải hình ảnh và "tag" (đính kèm - PV) bố, mẹ, cô, cậu…

"Tôi đã quá lơ là và chủ quan trong việc bảo mật dữ liệu cá nhân. Để rồi mọi thông tin của tôi đã bị lộ", Tiên nói.

ĐỂ NHẬN QUÀ, THẢN NHIÊN CUNG CẤP THÔNG TIN CÁ NHÂN

Lâm Văn Trường (29 tuổi), giám đốc một công ty về dịch vụ marketing ở đường Lâm Văn Bền (Q.7, TP.HCM), cho rằng hiện nay có nhiều người trẻ không ngần ngại cung cấp thông tin cá nhân cho người khác để được nhận những lợi ích trên mạng xã hội.

"Chẳng hạn nhiều fanpage đăng bài có nội dung sẽ tặng quà cho những ai tương tác bằng cách để lại thông tin cá nhân. Và nhiều người sẵn sàng làm theo. Họ cung cấp hàng loạt thông tin như: link Facebook, hình ảnh cá nhân, số điện thoại, địa chỉ… Vì cái lợi trước mắt, nhiều người không nhận ra cái "bẫy" mà những fanpage ấy gài để thu thập thông tin", Trường nói.

Cùng quan điểm, chuyên gia an ninh mạng Ngô Minh Hiếu (còn gọi là Hiếu PC, Trung tâm giám sát an toàn không gian mạng quốc gia, Cục An toàn thông tin) cho biết hầu hết người trẻ đều hiểu thông tin cá nhân là dữ liệu vô cùng quan trọng và cần được bảo mật.

"Tuy nhiên khi thấy những bài viết ưu đãi, khuyến mãi, trúng thưởng trên các fanpage, nhiều người lại tự nguyện cung cấp thông tin cá nhân lẫn những thói quen riêng tư để được nhận quà tặng miễn phí. Qua đó, họ đã vô tình tạo cơ hội cho các doanh nghiệp thu thập dữ liệu thông tin cá nhân", Hiếu PC chia sẻ.

Cũng theo Hiếu PC, không ít người rất hớ hênh với vấn đề bảo mật. Họ chẳng tìm hiểu về những rủi ro, không cân nhắc và lường trước được hậu quả mà vô tư hưởng ứng và tham gia các trào lưu trên mạng xã hội, nhất là Facebook như: đăng ảnh chân dung 10 năm, bạn giống ngôi sao nào… để rồi tự bản thân sa vào "bẫy" thu thập thông tin cá nhân.

Trần Anh Phú (32 tuổi), giám đốc một công ty chuyên cung cấp các dịch vụ liên quan đến Facebook ở Q.4, TP.HCM, thì cho rằng: "Sai lầm mà nhiều người mắc phải trong việc để lộ thông tin cá nhân đó là "có gì cũng đăng lên Facebook". Đi đâu cũng check-in, chụp hình, chia sẻ những món ăn, hàng quán đã ghé đến hay hành trình di chuyển. Có người mỗi ngày đi làm đều chụp bàn làm việc, khoe ảnh với đồng nghiệp… Thậm chí có trường hợp khoe luôn bảng lương hằng tháng, số tài khoản, mã số thuế, địa chỉ trường học của con…".

Phú cũng nói thêm: "Một nguyên nhân khác khiến rò rỉ thông tin cá nhân đó là thường chủ quan cài đặt những phần mềm "bẻ khóa" trên máy tính hay các ứng dụng trên điện thoại thông minh. Nếu cài đặt phần mềm, ứng dụng từ nguồn không xác định thì có khả năng cao sẽ bị lộ thông tin, trao hết toàn bộ dữ liệu cho kẻ xấu. Bởi không loại trừ những ứng dụng ấy có tính năng theo dõi hành vi người dùng, đánh cắp thông tin", đồng thời cho rằng: "Hiện nay chúng ta đang sống trong xu hướng chuyển đổi số. Thế nhưng nhận thức của nhiều người về bảo mật an toàn thông tin chưa theo kịp xu hướng ấy. Hầu hết các thông tin cá nhân của người sử dụng mạng xã hội hiện nay ở VN đều do chính họ tự đưa lên. Rất nhiều người quá bất cẩn dẫn đến việc lộ, lọt thông tin cá nhân".

Theo Hiếu PC, hầu hết các dịch vụ hiện nay trong nhiều lĩnh vực đều có điều khoản cho phép khai thác dữ liệu cá nhân được lồng ghép trong chính sách chung khi người dùng đăng ký. Điều khoản này được thể hiện qua một dòng chữ nhỏ "Khi bấm đăng ký, người dùng đã đồng ý với chính sách". Và đa số mọi người chấp nhận điều khoản mà không đọc vì lười hay cảm thấy quá dài...

"Thế nên ngoài nguyên nhân chủ quan, mọi người có thể lộ thông tin cá nhân theo kiểu bị động mà bản thân không thể kiểm soát được. Đó là vì tin tặc tấn công những lỗ hổng bảo mật của đơn vị, doanh nghiệp đang nắm giữ thông tin. Ngoài ra, còn có nguyên nhân khác là nhân viên các đơn vị như: ngân hàng, nhà mạng viễn thông, bệnh viện, điện lực… tiếp cận hệ thống công nghệ thông tin, sau đó bán dữ liệu thông tin ra ngoài cho bên khác. Bên cạnh đó, cũng có thể do dữ liệu người dùng của các nền tảng mạng xã hội bị rò rỉ. Chẳng hạn cách đây vài năm, dữ liệu 267 triệu người dùng Facebook, trong đó có VN bị rò rỉ trên một website dành cho hacker. Dữ liệu rò rỉ bao gồm mã định danh, số điện thoại và tên đầy đủ của người dùng Facebook…", Hiếu PC nói. (còn tiếp)