Phút cuối kịch tính trong đại án Việt Á: Cựu Giám đốc CDC Bình Dương được miễn tội

Chiều 12.1.2024, Tòa án nhân dân thành phố Hà Nội tuyên án vụ kit test Việt Á, liên quan đến Công ty cổ phần Công nghệ Việt Á (gọi tắt là Công ty Việt Á), Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Y tế và một số địa phương.

Đáng chú ý, trong số 38 bị cáo, ông Nguyễn Thành Danh, cựu Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Bình Dương, là người duy nhất được tòa sơ thẩm quyết định miễn trách nhiệm hình sự về tội vi phạm đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.

Theo cáo buộc, ông Nguyễn Thành Danh thống nhất và chỉ đạo nhân viên CDC Bình Dương ứng trước kit test của Công ty Việt Á và Công ty VNDAT, sau đó hợp thức để Công ty Việt Á trúng thầu. Hậu quả, ngân sách bị thiệt hại hơn 55 tỉ đồng.

Dù có sai phạm, nhưng khác với nhiều cựu quan chức, ông Nguyễn Thành Danh được xác định đã từ chối nhận lợi ích từ Công ty Việt Á. Hồ sơ vụ án cho thấy nhân viên Công ty Việt Á từng nhiều lần trực tiếp đến gặp ông Nguyễn Thành Danh tại CDC Bình Dương và đưa tiền cảm ơn, nhưng ông Danh đều không nhận với lý do sắp về hưu nên "không muốn liên quan đến tiền bạc, hoa hồng".

Quá trình xét xử, ông Nguyễn Thành Danh thừa nhận sai phạm, nhưng cho rằng mình vô tình vi phạm pháp luật về đấu thầu nên mong hội đồng xét xử xem xét. Bị cáo khẳng định rằng bản thân không có yếu tố vụ lợi khi ký các hợp đồng với Công ty Việt Á, không nhận được lợi ích vật chất gì từ Việt Á cũng như từ cả cấp trên.

Theo hội đồng xét xử, căn cứ quá trình giải quyết vụ án, tòa án quyết định áp dụng chính sách khoan hồng đặc biệt với ông Nguyễn Thành Danh.

Lý do là mặc dù đã có thể nghỉ hưu trước thời hạn, nhưng khi được đề nghị, ông Nguyễn Thành Danh vẫn chấp nhận ở lại để sát cánh cùng đồng nghiệp trong "cuộc chiến" với đại dịch Covid-19.

Mặc dù quá trình thực hiện có xảy ra vi phạm, nhưng tòa xác định ông Nguyễn Thành Danh đã "dám nghĩ, dám làm", vì sức khỏe của nhân dân. Đặc biệt, cựu Giám đốc CDC Bình Dương nhiều lần từ chối nhận tiền của Công ty Việt Á, đồng thời cảnh báo nhân viên dưới quyền khi tiếp xúc với công ty này.

Trước đó, khi bào chữa cho bị cáo Nguyễn Thành Danh, luật sư cho rằng việc ứng kit test của Việt Á là thực hiện theo chủ trương của Sở Y tế tỉnh và Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch tỉnh Bình Dương. Nghĩa là, CDC Bình Dương chấp hành chỉ đạo của cấp trên, chứ bản thân CDC Bình Dương hay bị cáo Nguyễn Thành Danh không tự ý hoặc đề xuất chủ trương này.

Theo luật sư, cái sai của ông Nguyễn Thành Danh là thay vì phản đối chủ trương, chỉ đạo của cấp trên để thực hiện cho đúng pháp luật về đấu thầu thì lại hợp thức hóa hồ sơ để rồi dẫn tới sai phạm.

Trước đó, vào năm 2021, CDC Bình Dương sử dụng tổng số hơn 600.000 kit test, trong đó kit test của Việt Á là hơn 105.000, chiếm 17,5%. Điều này cho thấy CDC Bình Dương đã chủ động mua các loại kit khác có giá thành thấp hơn để giảm chi phí, việc chọn kit test của Việt Á là do tình thế ép buộc phải làm.

Luật sư bào chữa cho ông Nguyễn Thành Danh, lập luận rằng do cơ chế độc quyền phân phối trên thị trường, CDC Bình Dương không thể biết được giá kit test của Công ty Việt Á đưa ra là giá bị nâng khống. Bởi lẽ, ngay chính các văn bản của Bộ Y tế đều xác định và giới thiệu mức giá cho các địa phương. CDC Bình Dương cũng thể nào biết được việc hiệp thương giá có sai phạm.

Một nội dung khác được luật sư nhắc tới, đó là cựu Giám đốc CDC Bình Dương không vụ lợi hay nhận bất cứ lợi ích gì, luật sư cho rằng đây là điểm khiến bị cáo Nguyễn Thành Danh rất khác biệt trong vụ án này.

Ông Nguyễn Thành Danh từng xin nghỉ hưu trước hạn nhưng vì Covid-19 nên tiếp tục ở lại chống dịch, đăng ký tham gia vào tuyến đầu.

Về phía cơ quan buộc tội, viện kiểm sát ban đầu đề nghị tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thành Danh 4 tháng 10 ngày tù, bằng thời gian tạm giam; tuy nhiên sau đó bất ngờ thay đổi bằng việc đề nghị miễn trách nhiệm hình sự cho bị cáo. Và quan điểm này đã được hội đồng xét xử chấp nhận.