Sách thắng giải Booker 2023 - ‘Prophet Song’: Nỗ lực khơi lên những sự đồng cảm

Thế nhưng, Prophet Song cũng là một câu chuyện ấm áp, gần gũi về tình yêu của một người phụ nữ dành cho gia đình và những nỗ lực tuyệt vọng của bản thân cô để níu giữ thế giới xung quanh trước sự hỗn loạn ngày càng gia tăng.

NPR

Trong Prophet Song (tạm dịch: Khúc hát tiên tri), Lynch đã tạo ra một Ireland hoàn toàn hư cấu nằm dưới sự kiểm soát của phát xít và chủ nghĩa toàn trị. Nhân vật chính Eilish Stack - một khoa học gia sống ở Dublin và là mẹ của 4 đứa con, bận rộn với công việc, gia đình và người cha già. Bỗng dưng một ngày thực tế nghiệt ngã gõ cửa nhà cô: cảnh sát mật mới được thành lập đến để thẩm vấn người chồng Larry bởi anh là một thành viên của công đoàn.

Cùng với nhiều người khác nữa, Larry bỗng dưng biến mất bất ngờ. Những đứa trẻ tuổi teen của hai vợ chồng muốn đi tuần hành, biểu tình và chống trả lại, nhưng tất cả những gì Eilish muốn là giữ chúng ẩn náu và an toàn. Khi cuộc nội chiến nổ ra, đường phố Dublin tràn ngập rào chắn và súng bắn tỉa, thì cô vẫn còn đông cứng trong sự hoang mang. Em gái cô ở Canada, đã cầu xin cô qua điện thoại rằng hãy cố gắng trốn thoát.

Prophet Song là một tác phẩm viễn tưởng, cũng giống như Chuyện người tùy nữ của Margaret Atwood, được lấy cảm hứng từ những sự kiện đã xảy ra trên khắp thế giới. Những gia đình như của Eilish đang đau khổ ở Ukraine, Syria, Palestine và những nơi khác, những người tị nạn chạy trốn bạo lực chính trị, quyền phụ nữ bị vi phạm trên toàn cầu và phe cực hữu đang trỗi dậy ở châu Âu…

Lynch đã mô tả cuốn sách của mình là “một nỗ lực nhằm đạt được sự đồng cảm triệt để”, sử dụng tiểu thuyết để vượt qua sự tự mãn đã được bình thường hóa và xuất hiện nhan nhản trong xã hội phương Tây vốn đã bão hòa với tin tức toàn cầu. Nó được viết ở thì hiện tại, bằng những “mảng” văn xuôi ngột ngạt, với những câu văn dài làm tăng cảm giác đè nén. Nó cũng không có dấu ngoặc kép hay ngắt đoạn, như thể không có sự tạm dừng hay nghỉ ngơi trong cơn ác mộng đen tối nói trên.

The Booker Prize

Các nhà phê bình cũng nhận định có sự ảnh hưởng từ cố nhà văn Cormac McCarthy đến tác phẩm này. Đây là một cuốn tiểu thuyết được viết để khiến người đọc tỉnh ngộ trước những sự thật mà hầu như chúng ta không thể thừa nhận. Cả đời chúng ta đã ngủ quên, tất cả chúng ta đều bị mê dụ và giờ thì chính là lúc cuộc thức tỉnh vĩ đại bắt đầu.

Chiến thắng của cách kể chuyện đầy cảm xúc, dũng cảm

Chủ tịch ban giám khảo năm nay, tiểu thuyết gia Esi Edugyan nhận định: “Ngay từ trang sách đầu tiên, Prophet Song đã buộc chúng ta phải thoát khỏi sự tự mãn khi theo dõi câu chuyện kinh hoàng của một phụ nữ đang tìm cách bảo vệ gia đình của bản thân mình ở một Ireland hư cấu rơi vào chế độ toàn trị. Chúng tôi cảm thấy bất an, chìm đắm và bị ám ảnh bởi nỗi sợ hãi ngột ngạt kéo dài. Tác giả không hề nao núng, miêu tả thực tế về bạo lực và không đưa ra những lời an ủi dễ chịu”.

Về nghệ thuật viết, vị này cho biết: “Các câu đã được kéo dài hết mức giới hạn, và Lynch đã tạo ra những kỳ công về mặt ngôn ngữ khiến người ta phải kinh ngạc. Anh có trái tim của một nhà thơ, sử dụng các motif lặp đi lặp lại để tạo ra trải nghiệm đọc ấn tượng. Đây là chiến thắng của cách kể chuyện đầy cảm xúc, dũng cảm và không khoan nhượng, để qua đó, cuốn sách nắm bắt được những lo lắng về xã hội và chính trị trong thời hiện tại”.

Trước khi tin tức chiến thắng này được ấn định, thì tỷ lệ cược của Prophet Song cũng là cao nhất. Các nhà phê bình cho biết: “Một thập kỷ trước thì cuốn sách này có thể giống như một kịch bản đen tối xa xôi, nhưng với những xung đột toàn cầu gần đây, những câu chuyện như vậy đã trở nên quá đỗi quen thuộc trong bối cảnh tin tức đương thời. Vì vậy, Prophet Song của Lynch tương đối thức thời và là tác phẩm xứng đáng chiến thắng”.

Chia sẻ về cuốn sách này, Lynch nói: “Tôi đang cố gắng nhìn vào sự hỗn loạn hiện tại. Tình trạng bất ổn ở các nền dân chủ phương Tây, vấn đề của Syria – sự sụp đổ của một quốc gia, quy mô của cuộc khủng hoảng người tị nạn và sự thờ ơ của phương Tây… Prophet Song một phần là nỗ lực nhằm đạt được sự đồng cảm triệt để. Để hiểu rõ hơn, trước tiên chúng ta phải tự mình trải nghiệm vấn đề. Vì vậy, tôi đã tìm cách đào sâu vào chủ nghĩa đen tối bằng cách mang đến cho nó mức hiện thực cao”.