Sáng tạo hiệu quả

Máy dán đóng hộp tự động trị giá 200 triệu đồng được sản xuất tại VN, rẻ hơn 10 lần so với nhập khẩu; Dây chuyền chế biến sữa gạo tự phát triển có chi phí vận hành thấp hơn 1/4 dây chuyền tương tự nhập khẩu từ châu Âu; Máy trồng mì có giá bằng 1/3 giá máy nhập khẩu từ nước ngoài; Cậu học sinh 18 tuổi phát triển các ứng dụng trên thiết bị di động thu hút hàng trăm ngàn lượt tải thu về số tiền “khủng”…

tin liên quan

Sáng tạo Việt: Triệu phú 18 tuổi nhờ viết ứng dụng trên Google Play

Đó là những sáng kiến đem lại hiệu quả thực tế được vinh danh trong Sách vàng sáng tạo VN 2018. Trong khi đó, nhìn lại một thực tế khác là dư luận nhiều lần lên tiếng về những đề án nghiên cứu khoa học nhận tiền từ ngân sách nhưng không chỉ thiếu hiệu quả hay bị “đắp chiếu”, mà thậm chí còn có nhiều sai phạm.

Điển hình như Thanh Niên đã thông tin vào cuối tháng 8 vừa qua, Thanh tra Nhà nước tỉnh Kiên Giang (gọi tắt là thanh tra) có kết luận về phòng chống tham nhũng gắn với tài chính ngân sách và kinh phí thực hiện các đề tài, dự án nghiên cứu khoa học từ năm 2015 - 2017 tại Sở KH-CN tỉnh Kiên Giang. Cụ thể, qua kiểm tra 30/53 đề tài, dự án cấp tỉnh, lực lượng chức năng phát hiện 24 đề tài, dự án có sai phạm và số tiền cần xử lý làm rõ lên đến đơn vị tỉ đồng.

Tất nhiên, chẳng phải sáng kiến nào ở khu vực tư nhân và doanh nghiệp đều được áp dụng hiệu quả trong thực tế, và cũng có nhiều sáng kiến thất bại. Nhưng thực tế đã chỉ ra rằng các sáng kiến “ngoài quốc doanh” dù không sử dụng ngân sách nhà nước vẫn đang đóng góp rất nhiều vào sự phát triển chung. Chính vì vậy, có lẽ đã đến lúc cần có những chính sách xóa bỏ dần sự “độc quyền” của các cơ quan nghiên cứu nhà nước trong việc nhận tài trợ từ ngân sách nhà nước. Các cơ quan đánh giá đề án nghiên cứu khoa học cần mở rộng xem xét, đánh giá hỗ trợ tài chính cho những sáng kiến đến từ khu vực phi quốc doanh.

Bên cạnh đó, việc xóa bỏ cũng không nhất thiết chỉ bằng hình thức tài trợ vốn từ khi thực hiện đề án nghiên cứu, mà còn có thể thực hiện bằng nhiều cách sau khi đề án nghiên cứu hoàn thiện, sáng kiến chứng minh được hiệu quả. Đó có thể là miễn, giảm thuế thu nhập cho những người có sáng kiến giá trị. Hay với miễn, giảm thuế và tài trợ vốn cho những doanh nghiệp mua, sử dụng các máy dán đóng hộp tự động, dây chuyền chế biến sữa gạo… được đề cập ở trên. Thay vì tốn quá nhiều cho những đề án bị “đắp chiếu”, thì tại sao không giảm thu ngân sách từ các đơn vị có đóng góp hiệu quả chung cho nền kinh tế. Phải như thế, những sáng kiến bắt nguồn từ thực tế, phục vụ cho thực tế sẽ ngày càng phát triển.