Siết khí thải xe máy như thế nào?

Gần 3.000 cơ sở đăng kiểm đã sẵn sàng

Theo Thông tư 47/2024 của Bộ GTVT có hiệu lực từ 1.1.2025, xe mô tô, xe gắn máy có tuổi đời dưới 5 năm được miễn kiểm định khí thải. Xe từ 5 - 12 năm tuổi phải kiểm định hai năm một lần, xe trên 12 năm tuổi phải kiểm định hằng năm. Giấy chứng nhận kiểm định khí thải sẽ được Cục Đăng kiểm VN cấp.

Trả lời Thanh Niên, ông Nguyễn Tô An, Phó cục trưởng Cục Đăng kiểm VN, cho biết việc Bộ GTVT ban hành các văn bản Thông tư quy định về trình tự thủ tục kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy; Thông tư quy định về trình tự thủ tục cấp giấy chứng nhận đủ điều kiện hoạt động kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy là thực hiện theo quy định của luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ có hiệu lực từ 1.1.2025. Tuy nhiên, thời gian, lộ trình thực hiện kiểm định khí thải mô tô, xe gắn máy sẽ thực hiện theo luật Bảo vệ môi trường. Luật này do Bộ TN-MT là cơ quan chủ trì, phối hợp cùng Bộ GTVT xây dựng, trình Chính phủ ban hành quyết định. Hiện nay, Bộ TN-MT chưa trình dự thảo luật Bảo vệ môi trường (sửa đổi) lên Chính phủ do còn chờ quyết định về lộ trình thực hiện nên việc kiểm định khí thải mô tô, xe gắn máy chưa thực hiện ngay từ 1.1.2025.

"Trường hợp Bộ TN-MT trình lộ trình áp dụng từ 1.1.2026 hoặc 1.1.2027 mà được Chính phủ thông qua thì khi đó các phương tiện nằm trong đối tượng quy định mới chính thức phải đi đăng kiểm. Bộ GTVT cũng xác định khi thực hiện lộ trình sẽ phát sinh nhu cầu rất lớn, có thể dẫn đến ùn tắc phương tiện đến kiểm định khí thải, do số lượng cơ sở kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy không đáp ứng được nhu cầu. Vì thế, những văn bản hướng dẫn, quy định đối tượng mà Bộ GTVT vừa ban hành nhằm khởi động những bước chuẩn bị kỹ lưỡng, sẵn sàng cho việc thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy thuận tiện nhất cho người dân trong thời gian tới", lãnh đạo Cục Đăng kiểm VN thông tin.

ẢNH: NGỌC THẮNG

Về lo ngại số lượng xe máy chạy xăng đang lưu hành gấp nhiều lần số lượng ô tô, có thể dẫn tới quá tải các trạm đăng kiểm, ông Nguyễn Tô An nêu rõ: Bên cạnh sử dụng các cơ sở đăng kiểm xe cơ giới đang sẵn có; Vụ Khoa học, công nghệ và môi trường và Cục Đăng kiểm đang nghiên cứu rà soát kỹ từ kinh nghiệm một số nước trong khu vực, phối hợp cùng Hiệp hội Các nhà sản xuất, nhập khẩu xe máy VN (VAMM) đề xuất sử dụng các cơ sở bảo hành, bảo dưỡng xe mô tô, xe gắn máy của các đại lý bán xe thuộc Hiệp hội VAMM và các cơ sở xã hội hóa để tham gia thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy.

Theo tính toán, đến thời điểm hiện tại, trên cả nước sẽ có khoảng gần 3.000 cơ sở đảm bảo cho việc triển khai thực hiện kiểm định khí thải xe mô tô, xe gắn máy. Ngoài ra, Thông tư 47 quy định, đối với xe mô tô, xe gắn máy có thời gian sử dụng đến 5 năm, Cục Đăng kiểm thực hiện cấp giấy chứng nhận kiểm định khí thải trên phần mềm quản lý kiểm định, chủ xe không phải nộp hồ sơ kiểm định khí thải và không phải mang xe đến cơ sở đăng kiểm để kiểm định khí thải. Điều này góp phần giảm số lượng, giảm ùn tắc tại các cơ sở kiểm định khí thải trong giai đoạn đầu thực hiện việc kiểm định khí thải.

Chi phí và thời gian sẽ đảm bảo ở mức thấp nhất

Thực tế, theo đơn vị xây dựng đề án "Thí điểm kiểm soát khí thải xe mô tô, xe gắn máy đang lưu hành trên địa bàn TP.HCM", với chi phí đầu tư một trạm kiểm định (1 thiết bị đo khí thải) được tính toán khoảng 354,4 triệu đồng cho một năm, giá dịch vụ kiểm định khí thải được tính toán để thu hồi vốn khi cộng thêm 10% thuế VAT là 32.500 đồng. Chi phí cấp giấy chứng nhận, dán tem là 1.000 đồng/xe (bao gồm việc tạo phôi, in ấn, quản lý...). Như vậy, với các giả thiết có lợi nhất thì giá dịch vụ kiểm định khí thải cho một xe máy là 33.500 đồng. Thực tế, quá trình kiểm định khí thải tại các trạm sẽ không diễn ra liên tục, do đó năng suất kiểm định chỉ dự kiến bằng 70% năng suất tối đa, khi đó giá kiểm định tính toán là 50.000 đồng/xe/lần kiểm định. Tính ra, người dân chỉ phải trả khoảng 1.000 đồng/tuần để chung tay bảo vệ môi trường.

Mức giá 50.000 đồng/năm/xe được đánh giá không ảnh hưởng nhiều đến đời sống của dân. Qua khảo sát, lấy ý kiến của người dân TP.HCM về vấn đề này cho thấy có tới 93% người được phỏng vấn đồng ý với mức thu 50.000 đồng.

Mặt khác, Bộ GTVT cho biết chi phí này sẽ được bù đắp bằng việc giảm chi phí sửa chữa phương tiện cho những hư hỏng phát sinh do thiếu sự kiểm tra thường xuyên, bảo dưỡng định kỳ, tăng hiệu quả khai thác phương tiện. Nếu người sử dụng xe thực hiện chế độ bảo dưỡng định kỳ theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất thì có thể kiểm soát tốt lượng khí thải, giảm mức tiêu hao nhiên liệu của xe 7%, tương đương với lượng nhiên liệu tiết kiệm được là hơn 170.000 đồng/năm. Theo tính toán, nếu thực hiện kiểm soát khí thải thì người dân không những không bị tăng chi phí mà còn tiết kiệm trung bình được 25.632 đồng/xe/năm trong trường hợp nhà nước tiến hành thu phí kiểm định khí thải.

Th.S Đinh Trọng Khang, Phó giám đốc Viện Chuyên ngành môi trường, Viện Khoa học công nghệ GTVT, nhận định khi thực hiện kiểm soát khí thải, áp dụng các quy định pháp lý thì chắc chắn sẽ gây ảnh hưởng. Việc xây dựng lộ trình với chu kỳ kiểm định như vậy là hợp lý, song, chắc chắn không thể tránh khỏi việc người dân phải mất thêm thời gian, thêm thủ tục, chi phí. Ở các quốc gia khác, thời gian đầu khi thực thi chính sách này cũng vấp phải phản ứng của dư luận. Tuy nhiên, lợi ích về mặt môi trường và đặc biệt là sức khỏe của người dân mà chính sách này mang lại là quan trọng nhất. Ngoài ra, thực hiện kiểm soát khí thải xe máy còn giúp giảm tiêu thụ nhiên liệu, giảm phát thải khí nhà kính theo cam kết của Chính phủ với các tổ chức quốc tế.