Siết thuế chợ online

Bán hàng hàng trăm tỉ, khai thuế vài tỉ

Mới đây, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Ninh Thuận đã quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can về tội "Trốn thuế" khi bán hàng thương mại điện tử (TMĐT) trốn thuế. Qua công tác nắm tình hình, Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh đã phát hiện một chủ tài khoản TikTok thường phát trực tiếp (livestream) trên các nền tảng mạng xã hội để bán các sản phẩm may mặc. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh đã tiếp nhận nguồn tin, tiến hành xác minh, xác định từ tháng 5.2023 đến tháng 9.2024, chủ tài khoản TikTok đã bán hàng đạt tổng doanh thu hơn 18 tỉ đồng nhưng chỉ kê khai nộp thuế 2 tỉ đồng, số tiền doanh thu chênh lệch hơn 16 tỉ đồng không kê, không nộp hồ sơ khai thuế để trốn thuế số tiền hơn 241 triệu đồng.

ẢNH: NGỌC THẠCH

Căn cứ tài liệu, chứng cứ Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh đã ra quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can về tội "trốn thuế" theo khoản 1 Điều 200 Bộ luật Hình sự để điều tra xử lý theo quy định. Theo Phòng Cảnh sát kinh tế Công an tỉnh, trong thời gian tới sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan, sở, ngành có liên quan để tập trung xác minh làm rõ các tổ chức, cá nhân khác có dấu hiệu lợi dụng hoạt động thương mại điện tử để kinh doanh hàng hóa vi phạm và trốn thuế.

Đây chỉ là một trong số những vụ bán hàng trên các sàn thương mại điện tử (các nền tảng như Shopee, Tik Tok, Lazada, Sen đỏ, Tiki và mạng xã hội Facebook, Zalo) trốn thuế. Vào cuối năm 2024, Công an TP.Hà Nội đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Đ.M.C (sinh năm 1986) điều tra về hành vi trốn thuế. Đ.M.C đăng ký, sử dụng nhiều tài khoản bán hàng trên các sàn thương mại điện tử khác nhau (Shopee, Tiki, Lazada…) để kinh doanh điện thoại, phụ kiện với tư cách cá nhân. Từ năm 2019 đến cuối năm 2024, hoạt động kinh doanh của Đ.M.C đã phát sinh doanh thu rất lớn. Căn cứ tài liệu thu thập được, bước đầu cơ quan điều tra xác định hơn 160 tỉ đồng nhưng C. đã sử dụng nhiều tài khoản cá nhân khác nhau để nhận tiền thanh toán và không kê khai, nộp thuế theo quy định, trốn thuế với số tiền khoảng 2,5 tỉ đồng, gây thất thu cho ngân sách Nhà nước. Dù Đ.M.C đã được cơ quan thuế làm việc, tuyên truyền, nhắc nhở nhưng Đ.M.C vẫn cố tình không chấp hành việc kê khai nộp thuế theo quy định, thực hiện nhiều hành vi đối phó nhằm che giấu doanh thu, trốn tránh nghĩa vụ thuế.

Theo thống kê của Cục Thuế - Bộ Tài chính, năm 2024, cơ quan này đã phát hiện và xử lý 33.003 trường hợp vi phạm về thuế trong lĩnh vực TMĐT, trong đó có 736 doanh nghiệp và 32.267 cá nhân, với tổng số tiền truy thu và phạt gần 1.400 tỉ đồng.

Sàn TMĐT sẽ khấu trừ thuế

Theo Bộ Tài chính, quy mô thị trường TMĐT của Việt Nam các năm gần đây tăng trưởng mạnh, từ 16,4 tỉ USD năm 2022 lên đến 20,5 tỉ USD năm 2023 và đạt khoảng 25 tỉ USD trong năm 2024. Tuy nhiên, tổng số thu từ hoạt động kinh doanh TMĐT của doanh nghiệp, hộ kinh doanh trong nước và nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam chỉ chiếm khoảng 20% quy mô doanh thu thị trường TMĐT. Đáng chú ý, tỷ trọng này đang có xu hướng giảm từ 20,1% năm 2022 xuống 17,4% năm 2024. Điều đó cho thấy nhiều đối tượng kinh doanh chưa thực hiện việc kê khai, nộp thuế theo quy định của pháp luật thuế đối với doanh thu từ hoạt động TMĐT.

Mặc dù số thu thuế TMĐT năm 2024 tăng 20% nhưng số thu cũng vẫn còn khá khiêm tốn, đạt 116.000 tỉ đồng. Đã có 120 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, khai thuế và nộp thuế qua Cổng thông tin điện tử với số thuế đã nộp là 8.687 tỉ đồng, tăng 26% cùng kỳ năm 2023; đẩy mạnh kết nối, chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành và xây dựng được cơ sở dữ liệu lớn về TMĐT.

Theo quy định tại luật Quản lý thuế (sửa đổi) đã mới được Quốc hội thông qua, các sàn TMĐT, nền tảng số có chức năng thanh toán sẽ phải khấu trừ, nộp thuế thay cho hộ, cá nhân kinh doanh trên sàn. Bộ Tài chính cũng đang xây dựng dự thảo Nghị định hướng dẫn thi hành một số điều của luật Thuế giá trị gia tăng (dự thảo lần 2), trong đó có nội dung quy định về nghĩa vụ thuế của các sàn TMĐT. Theo đó các sàn TMĐT có chức năng thanh toán sẽ phải khấu trừ thuế giá trị gia tăng (GTGT) và thuế thu nhập cá nhân (TNCN) trước khi trả tiền cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Quy định này áp dụng cho các giao dịch phát sinh doanh thu từ hoạt động bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ trên nền tảng số từ ngày 1.4.