Sinh vật ngoại lai tôm hùm đất bán đầy chợ online dù cấm nhập

Mua lúc nào cũng có

Từ khoảng đầu tháng 6 đến nay, lướt nhanh các chợ mạng chuyên bán sỉ, lẻ hải sản chủ yếu phục vụ thị trường Hà Nội, không khó để tìm thấy những bài đăng rao bán công khai mặt hàng tôm hùm đất, cả hàng tươi, đông lạnh cũng như hàng đã chế biến chín, đóng hộp sẵn.

CHỤP MÀN HÌNH

Trên group Facebook "Chợ hải sản Hà Nội uy tín" hay group Facebook "Chợ đầu mối hải sản Hà Nội", tôm hùm đất được nhiều người bán quảng cáo "hàng cháy khét lẹt, mong mãi mới có hàng".

Tôm hùm đất nấu chín, đóng hộp sẵn có các vị khác nhau như tôm sốt bơ tỏi, tôm sốt cay Tứ Xuyên. Khách mua về chỉ cần đun nóng lên ăn luôn hoặc chế biến thêm rau củ. Mức giá khoảng 130.000 - 170.000 đồng/hộp (700 gram).

Trên group Facebook "Chợ hải sản khu vực miền Bắc", tôm hùm đất còn được chào mời bán sỉ không bán lẻ, bán sỉ mỗi thùng khoảng 10 kg, size tôm 25 - 35 con/kg.

Khoảng 2 tháng qua, tôm hùm đất sống cũng được rao bán trên nhiều chợ mạng với mức giá khoảng 340.000 - 360.000 đồng/kg. Người bán luôn khẳng định "tôm hùm đất vào mùa vừa rẻ vừa ngon, siêu béo mà nhiều gạch. Tôm bao chắc, bao ngọt". So với mức giá khoảng 460.000 - 500.000 đồng/kg cùng kỳ năm ngoái, giá tôm hùm đất sống năm nay được đánh giá là khá "mềm".

Tháng 5 - tháng 7 là mùa của tôm hùm đất ở Trung Quốc. Năm nay, nguồn cung dồi dào, hàng đổ về với số lượng lớn là nguyên nhân chính được các tiểu thương lý giải cho tình trạng giá tôm giảm mạnh kể trên.

Trao đổi với một vài tiểu thương bán hải sản online phục vụ thị trường Hà Nội trong những ngày cuối tháng 7, bày tỏ muốn mua số lượng lớn tôm hùm đất cả tươi sống lẫn hàng đã chế biến để phục vụ bữa tiệc của gia đình, câu trả lời Thanh Niên nhận được đều là hàng sống thì dạo này hơi "kẹt", song hàng chín đóng hộp thì luôn sẵn, mua lúc nào cũng có. Nếu khách mua số lượng lớn chỉ cần báo trước một chút để người bán chuẩn bị loại hàng cho đúng khẩu vị. Khách mua khoảng 5 - 10 hộp trở lên đã có thể xem xét giảm giá.

Tò mò nên mới đây chị Nguyễn Thị Hoa (trú Q.Cầu Giấy, Hà Nội) mua thử 1 hộp tôm hùm đất vị bơ tỏi về nhâm nhi. "Trông hình ảnh quảng cáo khá bắt mắt, nhưng khi ăn cảm thấy vị tôm không có gì quá đặc biệt. Tôm này vỏ nhiều, thịt ít chứ không phải thịt chắc như quảng cáo của người bán. Tính ra không ăn được bao nhiêu, đắt hơn mua tôm thẻ thông thường nên chắc tôi sẽ không mua lần thứ hai", chị Hoa phàn nàn.

Cần ngăn chặn ngay từ biên giới

Khoảng cuối và giữa năm ngoái, mặt hàng tôm hùm đất cũng được bán rầm rộ trên các chợ mạng, bất chấp đây là loài sinh vật ngoại lai bị cấm nhập khẩu từ lâu.

Trao đổi với Thanh Niên, Cục trưởng Cục Thú y (Bộ NN-PTNT) Nguyễn Văn Long cho biết: "Tôm hùm đất là loài ngoại lai không có trong danh mục được phép đưa vào lãnh thổ Việt Nam. Đây là quan điểm xuyên suốt nhiều năm nay. Để được nhập khẩu tôm hùm đất sống, người nhập khẩu phải được cấp phép nhập khẩu. Đến thời điểm này, Cục Thú y chưa hướng dẫn bất kỳ tổ chức, cá nhân nào kiểm dịch nhập khẩu tôm hùm đất sống".

Với tôm hùm đất đã nấu chín, ông Long thông tin: "Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ về cải cách, cắt giảm thủ tục hành chính, cùng với kiến nghị, đề xuất của các hiệp hội, doanh nghiệp thủy sản, xét mức độ nguy cơ thấp nên Ban Cán sự Bộ NN-PTNT có chủ trương khi xây dựng thông tư không có nội dung quy định kiểm dịch nhập khẩu sản phẩm thủy sản đã qua chế biến như hàng khô, đồ hộp nấu chín ăn liền, ngâm muối, xông khói. Sản phẩm không phải kiểm dịch nhưng vẫn phải tuân thủ các quy định khác của pháp luật".

Đề cập mặt hàng tôm hùm đất đông lạnh, lãnh đạo Cục Thú y nói thêm: "Theo quy định, sản phẩm thủy sản đông lạnh nhập khẩu vào Việt Nam làm thực phẩm phải bảo đảm điều kiện có nguồn gốc từ các cơ sở có trong Danh mục cơ sở sản xuất được phép xuất khẩu thực phẩm có nguồn gốc thủy sản vào Việt Nam theo quy định tại Nghị định số 15/2018/NĐ-CP ngày 2.2.2018 của Chính phủ; đồng thời phải có giấy chứng nhận kiểm dịch của cơ quan có thẩm quyền nước xuất khẩu cấp cho lô hàng.

Hiện nay, Cục Thú y không nhận được đề nghị kiểm dịch nhập khẩu tôm hùm đất đông lạnh để làm thực phẩm. Các mặt hàng tôm hùm đất buôn bán tại Việt Nam đều là hàng nhập lậu".

Chuyên gia thủy sản Bùi Quang Tề cho biết, trước đây, Việt Nam cũng từng nuôi thử loại tôm hùm đất nhưng hiệu quả không cao nên đã dừng lại. Nhìn từ góc độ các nhà khoa học nông nghiệp thấy rằng, nếu để tôm hùm đất xâm nhập vào trong nước có thể gây lấn át các loài có nguồn gốc của Việt Nam. Đáng chú ý, tôm hùm đất đào hang rất khỏe, có thể gây nguy hiểm cho hệ thống đê điều của Việt Nam. Về luật, đây là loài ngoại lai bị cấm thì phải chấp hành, cố tình nhập là sai luật. Để lọt vào nội địa là có lỗi, trách nhiệm chính ở khâu gác cổng biên giới".

Một số chuyên gia nông nghiệp khác cũng phân tích, sản xuất nông nghiệp là thế mạnh của Việt Nam, liên quan sinh kế hàng chục triệu hộ nông dân nên cần cẩn trọng. Bài học về ốc bươu vàng vẫn còn nguyên giá trị khi sau nhiều năm đến nay vẫn không thể tiêu diệt loại ốc này.

Tôm hùm đất có thể gây ra thảm họa tàn phá không khác gì ốc bươu vàng. Khi tôm hùm đất có cơ hội sinh sôi nảy nở với số lượng lớn, thi nhau đào hang, ăn sạch các loại thủy sinh... sẽ gây ra hệ lụy khó lường. Vì vậy, cần kiểm soát, ngăn chặn tình trạng buôn bán loài sinh vật ngoại lai này ngay từ biên giới.