Kiểm soát nhịp tim trên người bệnh tăng huyết áp

Việc chưa nhận thức đầy đủ về ảnh hưởng của tần số tim, tự ý ngưng thuốc, tăng giảm liều lượng thuốc khiến người bệnh tăng huyết áp dễ xảy ra các biến cố nguy hiểm.

Bệnh viện đại học Y dược TP.HCM (BV ĐHYD TP.HCM) vừa tiếp nhận cấp cứu cho người bệnh Hoàng Văn D. (37 tuổi, ngụ tại TP.HCM). Anh D. nhập viện trong tình trạng khó thở nặng, đau ngực, tim đập nhanh tới 105 lần/phút. Cách đây 2 tháng, anh D. được chẩn đoán tăng huyết áp. Một tuần nay, anh thấy sức khỏe dần ổn định nên uống thuốc không đều, có khi bỏ thuốc 2 - 3 ngày liên tục. Sau đó anh thấy tim đập nhanh, ngày càng mệt mỏi, khó thở. Sau khi thực hiện đo điện tâm đồ, các bác sĩ đánh giá, việc ngưng sử dụng thuốc khiến tần số tim của anh D. tăng cao quá mức. Nếu tình trạng này kéo dài, anh D. có nguy cơ dẫn đến tình trạng suy tim, nhồi máu cơ tim.

Tần số tim ảnh hưởng như thế nào đến người bệnh tăng huyết áp?

GS TS BS. Trương Quang Bình - Giám đốc Trung tâm Tim mạch, Phó giám đốc BV ĐHYD TP.HCM, cho biết tần số tim tức số lần tim đập, co bóp trên mỗi phút. Tần số tim của một người khỏe mạnh rơi vào khoảng 60 - 100 nhịp/phút. Trường hợp tim đập trên 100 lần/phút được gọi là tim đập nhanh và dưới 60 lần mỗi phút được gọi là tim đập chậm. Khi tim đập quá nhanh, tim phải hoạt động nhiều trong một thời gian dài sẽ dẫn đến việc tim không còn hoạt động khỏe mạnh như trước và dẫn đến tình trạng suy tim. Nếu tim đập quá chậm với chỉ số dưới 30 - 40 lần/phút sẽ dẫn đến tình trạng thiếu máu ở các cơ quan. Nếu thiếu máu não, người bệnh sẽ cảm thấy choáng váng, thậm chí có thể ngất đi.

“Người có tần số tim cao thì nguy cơ tử vong do các biến cố về tim mạch sẽ cao hơn người có tần số tim bình thường. Do đó, nếu người bệnh vừa tăng huyết áp, vừa có tần số tim cao thì tỷ ệ xảy ra những biến cố tim mạch và tử vong càng cao gấp nhiều lần. Người bệnh tăng huyết áp nên duy trì huyết áp ở mức dưới 130/80 mmHg, tần số tim ở khoảng 60 - 70 lần/phút”, GS.TS BS. Trương Quang Bình cho biết.

Theo GS.TS BS. Trương Quang Bình, tần số tim bị ảnh hưởng bởi rất nhiều yếu tố. Trong đó tình trạng huyết áp cao, lo lắng, căng thẳng, ít vận động, thể lực kém, thiếu máu, thể trạng nhợt nhạt, người có thai, có bệnh tuyến giáp - cường giáp… đều có thể gây tăng tần số tim.

Đối với người bệnh tăng huyết áp có tần số tim cao, bác sĩ cần xem xét toàn bộ các yếu tố nói trên và kiểm soát ngay. Nếu sau khi đã kiểm soát được các yếu tố này mà nhịp tim vẫn còn nhanh, bác sĩ sẽ cân nhắc sử dụng thuốc điều trị phù hợp nhằm giảm tần số nhịp tim, giảm huyết áp cho người bệnh về mức mục tiêu mong muốn.

Tuy nhiên, thuốc chỉ có tác dụng trong vòng 1 - 2 ngày. Việc ngưng thuốc đột ngột hoặc tự ý giảm liều lượng có thể khiến tần số nhịp tim sẽ tăng trở lại, thậm chí có thể gặp phản ứng dội làm tăng tần số tim cao hơn rất nhiều. Chính vì vậy, khi người bệnh tăng huyết áp có chỉ định sử dụng thuốc giảm tần số nhịp tim hoặc các thuốc điều trị ổn định tần số tim, việc ngưng hoặc giảm liều phải từ từ và được quyết định bởi bác sĩ chuyên khoa tim mạch. Người bệnh không được tự ý ngưng hoặc giảm liều thuốc đột ngột. Điều này có thể làm tăng huyết áp và tăng tần số nhịp tim cùng lúc, gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.

Th.S BS. Nguyễn Đình Sơn Ngọc - Khoa Nội tim mạch BV ĐHYD TP.HCM - cho biết trong thời điểm dịch bệnh như hiện nay, người mắc các bệnh lý về tim mạch nói chung và tăng huyết áp nói riêng là một trong những đối tượng có nguy cơ diễn tiến nặng nếu nhiễm COVID-19.

Một nghiên cứu trên người nhiễm COVID-19 cho thấy, tỷ lệ tử vong ở người có bệnh nền tim mạch cao gấp 5 lần so với người bình thường. Do vậy, bên cạnh việc tuân thủ các nguyên tắc phòng chống dịch của Bộ Y tế, người bệnh cần kiểm tra lại ngay cơ số thuốc mà mình hiện có. Nếu còn ít thì cần gọi điện thoại cho bác sĩ điều trị hoặc phòng khám chuyên khoa mà mình đang được theo dõi để bổ sung kịp thời, uống thuốc đầy đủ theo chỉ định. Cần kiểm tra và chắc chắn rằng đã có các trang thiết bị y tế cơ bản như nhiệt kế, máy đo huyết áp… Trong trường hợp có chỉ định tái khám, phải đeo khẩu trang và thực hiện đúng quy định, hướng dẫn của cơ sở y tế.

Nếu có các triệu chứng khó thở, nặng ngực, mệt mỏi ngày càng tăng dần hoặc huyết áp, tần số tim không ổn định, người bệnh cần thông báo cho bác sĩ điều trị để nhận được hướng dẫn xử trí phù hợp. Nếu bị các triệu chứng nặng như khó thở, đau ngực nhiều, tím tái, lú lẫn… thì cần gọi ngay đơn vị cấp cứu để được chuyển đến bệnh viện gần nhất.

Về chế độ sinh hoạt, người bệnh cần duy trì lối sống lành mạnh, sinh hoạt điều độ. Nên vận động vừa sức, đảm bảo hạn chế tiếp xúc theo các quy định phòng chống dịch và có chế độ ăn uống khoa học, đủ dưỡng chất. Bên cạnh đó người bệnh nên ngủ đủ giấc, không căng thẳng quá mức và không lạm dụng bia rượu, các chất kích thích.

Nhằm nâng cao kiến thức của cộng đồng về những ảnh hưởng của tần số tim (hay thường gọi là nhịp tim) lên người bệnh tăng huyết áp, BV ĐHYD TP.HCM thực hiện chương trình Sống khoẻ - Sẻ chia với chủ đề “Ảnh hưởng của nhịp tim lên người bệnh tăng huyết áp”, theo dõi tại kênh YouTube của bệnh viện: http://bit.ly/anhhuongnhiptimtrenbenhtanghuyetap