54 bài thơ trong Gửi hoa quỳnh bao gồm nhiều đề tài, chủ đề khác nhau nhưng tất cả đều thể hiện một hồn thơ nhạy cảm, tinh tế, với nhiều suy tư và trắc ẩn. Cái hay ở Tạ Hùng Việt là từ những bài thơ viết về tình yêu, nói về tình yêu nhưng đôi khi đó chỉ là cái cớ để nhà thơ chuyển tải những vấn đề mang tính thời sự, những thứ liên quan đến cuộc sống thực tại. Trả lại thành phố cho em là một bài thơ hay và có nhiều ẩn ý như thế. Thôi/ hãy để ta về/ em nấn ná mà chi/ Ngạo nghễ mây/ trùng phùng gió/ Long chong bước đi/ chông chênh nếp nhớ/ Giữ mãi câu thề/ ta trân trối nghĩ/ - Em là loài chim di cư// Ta về/ thương vạt cỏ ven đê/ con sông quê hai bờ đều lở cả/ vắt cơm thơm lá chuối khô/ mẹ vẫn còng lưng khoai lúa// Kiếp người/ nắng-mưa/ mưa-nắng/ Ta gánh mùa chai vai/ cày cuốc quen tay/ đất chẳng sinh sôi/ làng như hẹp lại/ Nhưng thành phố có rộng hơn đâu/ và ta, ai đợi...
Thơ Tạ Hùng Việt chủ yếu là giọng trầm, hướng về nội tâm với bao suy tư, dằn vặt, trăn trở về đời, về người, về mình. Thơ anh buồn, nỗi buồn lặng lẽ đến từ nhiều khía cạnh của cuộc sống. Tuy vậy, không hề có sự gào thét, lên gân hay van vỉ, khóc than mà rất điềm tĩnh, hiền lành, trong trẻo, ý vị. Nơi hẹn cũ mong người hẹn cũ/ thương buồn trôi về phía thương buồn (Chân trời xa lắm). Mọi cảm nhận, phản ánh, lý giải trong thơ anh đều hợp lý, hợp tình. Chính điều này đã tạo nên bản sắc và nét riêng của thơ Tạ Hùng Việt.
Điểm nổi bật trong thơ Tạ Hùng Việt đó là kết cấu theo dòng cảm xúc, tâm trạng và thường được xây dựng trên cơ sở những phạm trù đối lập: ra đi - ở lại; nhớ - quên; huy hoàng - ảm đạm... Nói nhiều đến sự thay đổi của thiên thiên nhiên, con người và nhiều thứ khác để khẳng định một cách chắc chắn là anh/ tôi/ ta vẫn đối xử với em một cách chân thành, mãnh liệt, đàng hoàng, tử tế của một người “quân tử”. Dẫu cho ngoài kia có nhiều bất trắc, sóng gió, bão tố có thể ập đến bất cứ lúc nào. Bến sông - một con tàu đang đợi/ chia xa này đừng thành cuộc chia ly// Em đến, rồi ra đi, tôi vẫn biết/ như đàn chim phương Bắc trú đông thôi/ nhưng như thế, có nghĩa còn để đợi/ tiễn em đi, tôi sẽ đợi em về (Phía mùa sang).
Tạ Hùng Việt vốn là người học Toán, có một quãng thời gian đứng lớp để giảng dạy trước khi chuyển sang làm công việc khác nên anh có những bài thơ thể hiện niềm suy tư về nghề. Cái hay là anh dùng cách nói ẩn dụ gợi cho người đọc bao điều. Bởi không đơn giản chỉ nói về chuyên môn, về nghề nghiệp mà qua đó ta có thể liên tưởng đến nhiều vấn đề của đời sống."Hình như gió đã bình tâm trở lại/ phía cuối ngày nghiêng một vạt nắng trong/ Anh lên lớp chiều nay với bài toán cũ/ sau bão giông vẫn rực rỡ hoa hồng// Những đường thẳng, đường cong đưa ta vào cuộc sống/ qua những thênh thang mơ ước đời người/ Nơi đẹp nhất chắc gì yên bình nhất/ xin em đừng so sánh, người ơi!" (Phấn trắng tinh khôi).
Cuộc sống hiện đại với nhiều vấn đề phức tạp, biết bao giá trị bị chao đảo, đôi lúc cái bất hợp lý hiển nhiên tồn tại. Vì thế, thi sĩ không khỏi thấy chạnh lòng khi nghĩ về những khốn khó của một thời đã qua, nhất là nỗi nhớ da diết về gia đình. Ở đó, “Cha không còn sợi tóc xanh nào để mà bạc nữa/ mẹ mong manh mang lời nguyện lên chùa”; “Mẹ gieo mùa nhầm ngày nắng hạn/ nên một đời đi nhặt xác bão rơi”. Để rồi “những oan khiên đã vùi đáy lũ/ muôn nguyện cầu không ngăn nổi thác tuôn”. Và nhà thơ sâu sắc nghiệm ra: “Tất cả đã trôi đi, trừ số phận/ cái phận long đong lạc cõi vô thường”. Điều này cũng góp phần lý giải vì sao thơ Tạ Hùng Việt buồn, thơ anh có những khoảng im lặng của nỗi cô đơn. Đọc những dòng thơ trong bài Giao mùa, nghe có gì đó ứ nghẹn, rưng rưng: Mẹ vá lại những quần áo cũ/ mùa đông chẳng ngắn hơn/ táo trong nhà mình hoa muộn/ quả cằn chai rụng đắng cuối vườn// Những lầm lỗi đã rơi vào đất/ cỏ vô tâm xanh đến khôn cùng/ tôi đỡ tấm áo nghèo từ tay mẹ/ chợt tiếng con vạc sành thảng thốt rưng rưng.
Ngôn từ trong thơ Tạ Hùng Việt được sử dụng có sự chắt lọc, mỗi câu chữ đều dồn nén cảm xúc, cất lên từ chính trái tim. Nhà thơ rất linh hoạt trong việc sử dụng các thủ pháp nghệ thuật trong thơ của mình. Và dù viết về điều gì, thơ anh vẫn nhẹ nhàng, sâu lắng, da diết yêu thương. Mạch thơ ấy trải dài và thống nhất xuyên suốt cả tập thơ. Nhặt chiếc lá mùa thương nhớ cũ/ chạm hao gầy ngày gió heo may/ tôi ao ước một cơn mưa cứu rỗi/ trông đợi người buồn trắng bàn tay// Em xa thế, tôi biết làm sao được/ đổi thay nào cũng đau điếng, người ơi,/ sau hạnh ngộ là những điều hoang lạnh/ chân sáo say biền biệt cuối trời (Chân trời xa lắm).
Chất giọng triết luận với những câu khẳng định giàu trí tuệ được thể hiện rõ nét trong hầu khắp các bài thơ, câu thơ. Đây cũng là điều làm nên nét riêng và sự độc đáo trong thơ Tạ Hùng Việt. Với Gửi hoa quỳnh, Tạ Hùng Việt đã giãi bày, tự bạch những vui buồn của đời tư, thế sự; những hoài niệm, trăn trở, thao thức và những khao khát, chiêm cảm về tương lai. Đây không chỉ đơn thuần là tâm sự của riêng anh mà ở đó phần nào đã khắc họa tâm thế chung của con người thời hiện đại.
Bình luận (0)