Hiệu quả của các thuốc glucocorticoid (GC) mang lại thường thấy rất rõ vì nó làm giảm nhanh các triệu chứng lâm sàng. Tuy nhiên, hậu quả khi sử dụng GC cũng rất nghiêm trọng nếu sử dụng liều cao, kéo dài. Vì vậy, cần hết sức tránh lạm dụng các thuốc có chứa GC, tôn trọng các chỉ định và phải đảm bảo đúng nguyên tắc khi sử dụng nhóm thuốc này nhằm hạn chế tối đa tác dụng có hại do nhóm thuốc này gây ra.
Các tác dụng không mong muốn do nhóm thuốc này gây ra bao gồm:
- Trên hệ cơ xương khớp: loãng xương, bệnh cơ, hoại tử vô khuẩn đầu xương.
- Trên hệ tim - mạch: tăng huyết áp, huyết khối, nặng thêm bệnh tim, rối loạn lipid máu, gia tăng xơ vữa động mạch.
- Trên hệ nội tiết: đái tháo đường, hội chứng Cushing, ức chế trục dưới đồi - tuyến yên - tuyến thượng thận gây suy thượng thận cấp hay mạn.
- Ức chế phát triển ở trẻ em.
- Gia tăng tình trạng nhiễm trùng: lao, pneumocystose carinii, herpes hoặc zona, nhiễm nấm...
- Mắt: tăng nhãn áp, đục thủy tinh thể.
- Trên hệ tiêu hóa: loét dạ dày - thực quản, viêm tụy, thủng túi thừa đại tràng...
- Trên da: rối loạn tạo sẹo, mỏng da và giảm sức bền của da, xuất huyết dưới da, rạn da.
- Trên hệ thần kinh - tâm thần: kích thích thần kinh, co giật, nhức đầu, rối loạn tâm thần.
- Phù, rối loạn điện giải.
- Hội chứng ngưng corticoid: suy tuyến thượng thận, hội chứng cai corticoid, hiện tượng nảy bật (bệnh tái phát như lúc đầu khi ngưng hoặc giảm liều GC).
- Tác dụng phụ do dùng GC tại chỗ: nhiễm trùng, rối loạn sắc tố da vùng tiêm, đứt gân nếu tiêm vào gân nhiều lần...
* Theo dõi khi sử dụng GC:
Để đảm bảo an toàn và hiệu quả khi sử dụng GC đường toàn thân, trong thực hành lâm sàng khi sử dụng liệu pháp corticosteroid kéo dài cần phải thực hiện các bước như sau:
- Bilan trước khi điều trị bao gồm:
+ Lâm sàng: cân nặng, mạch, huyết áp, nhiệt độ, khám mắt.
+ Xét nghiệm: công thức máu, đường máu, chức năng gan - thận, điện giải đồ, IDR, X-quang phổi, điện tâm đồ, đo mật độ xương.
- Kiểm tra lại: lâm sàng và xét nghiệm: công thức máu, điện giải đồ, chức năng thận, đường máu mỗi tháng, X-quang phổi và đo mật độ xương mỗi 6 tháng.
- Chế độ ăn nhạt và hạn chế đường hấp thu nhanh.
- Bổ sung:
+ Kali 1 -2 gr/ngày nếu dùng GC liều cao.
+ Vitamin D 800 UI/ngày - Calcium 1 gr/ngày
+ Biphosphonate ngừa loãng xương cho các đối tượng có nguy cơ loãng xương và cần sử dụng GC tương đương prenisolone 5 mg/ngày kéo dài > 3 tháng.
+ Thuốc bảo vệ dạ dày: có thể dùng trong một số trường hợp có tiền căn bệnh lý viêm - loét dạ dày hoặc cho một số đối tượng có nguy cơ cao hoặc đang dùng liều cao GC.
Chuyên mục do Y - Nha khoa Vạn Phước
(số 307F Nguyễn Văn Linh, P.An Khánh, Q.Ninh Kiều, TP.Cần Thơ) tài trợ.
Mọi thắc mắc về sức khỏe, bạn đọc có thể gửi email, thư tín về chuyên mục theo địa chỉ: vanphuocclinic@gmail.com, bacsicuaban.tn@gmail.com hoặc Y - Nha khoa Vạn Phước để được giải đáp và tư vấn.
(số 307F Nguyễn Văn Linh, P.An Khánh, Q.Ninh Kiều, TP.Cần Thơ) tài trợ.
Mọi thắc mắc về sức khỏe, bạn đọc có thể gửi email, thư tín về chuyên mục theo địa chỉ: vanphuocclinic@gmail.com, bacsicuaban.tn@gmail.com hoặc Y - Nha khoa Vạn Phước để được giải đáp và tư vấn.
Bình luận (0)