Tại sao đảng Cộng hòa 'vỡ mộng' trong bầu cử giữa kỳ tại Mỹ

Trước lúc cuộc bầu cử giữa kỳ ở Mỹ được tổ chức vào ngày 8.11, nhiều nhà phân tích phi đảng phái dự đoán đảng Cộng hòa sẽ giành chiến thắng áp đảo trước đảng Dân chủ trong cuộc đua ở Hạ viện và thậm chí có thể giành thế đa số ở Thượng viện, theo Reuters. Tuy nhiên, kết quả kiểm phiếu tại các bang cho đến nay cho ra kết quả không giống với những dự đoán ban đầu, không như kỳ vọng của ông Trump và đảng Cộng hòa.

Theo CNN, kết quả kiểm phiếu cho đến ngày 12.11 (theo giờ Việt Nam) cho thấy đảng Cộng hòa đã giành được 211 ghế ở Hạ viện, cần 7 ghế nữa sẽ giành được thế đa số ở viện này, trong khi đảng Dân chủ đã có được 203 ghế. Trong cuộc đua ở Thượng viện, đảng Dân chủ chỉ cần đạt được một ghế là tiếp tục kiểm soát viện này, trong khi đảng Cộng hòa cần phải đạt thêm hai ghế. Giờ đây, cục diện thượng viện Mỹ sẽ phụ thuộc vào một trong hai bang: Nevada hoặc Georgia.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu với báo chí tại khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago của ông ở bang Florida tối 8.11.2022

Reuters

Một số nhà phân tích cho rằng nỗ lực của đảng Dân chủ bảo vệ quyền phá thai và việc đảng Cộng hòa tiến sang cực hữu với sự đề cử một số người theo thuyết âm mưu được cựu Tổng thống Trump hậu thuẫn và những người không chấp nhận kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 đã mang lại kết quả không như kỳ vọng cho đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ nói trên.

“Vấn đề mang lại chiến thắng”

Khi bức tranh về kết quả bầu cử giữa kỳ ngày càng rõ hơn, những người ủng hộ, đảng viên đảng Dân chủ và thậm chí một số đảng viên đảng Cộng hòa nói một điều rõ ràng: phá thai chứng tỏ một vấn đề xác định. Sự giận dữ vì mất các biện pháp bảo vệ phá thai cấp liên bang đã kích động phụ nữ và người trẻ, nên mang lại một chuỗi chiến thắng bất ngờ cho đảng Dân chủ, theo tờ The Guardian.

Các cuộc thăm dò dư luận do công ty Edison Research thực hiện cho các mạng tin tức cho thấy phá thai là vấn đề hàng đầu của nhiều người Mỹ, đặc biệt là những người dưới 30 tuổi. Và khoảng 60% cử tri cho biết họ không hài lòng hoặc tức giận với việc Tòa án Tối cao Mỹ ngày 24.6 lật ngược phán quyết mang tính bước ngoặt năm 1973 Roe kiện Wade mà đã công nhận quyền phá thai theo hiến pháp của phụ nữ và hợp pháp hóa việc này trên toàn quốc.

Sau phán quyết trên của Tòa án Tối cao, đảng Dân chủ đã tận dụng mọi cơ hội để nêu bật sự ủng hộ của họ đối với quyền phá thai và đối chiếu với quan điểm của đối thủ. Họ đã chi gần nửa tỉ USD cho các quảng cáo liên quan đến phá thai.

Phá thai là tâm điểm của nhiều chiến dịch của đảng Dân chủ, với các ứng viên tự do hứa sẽ bảo vệ quyền đó và coi các đối thủ thuộc đảng Cộng hòa là “những người cực đoan” muốn chính phủ ra lệnh cho phụ nữ phải làm gì với cơ thể của họ.

Nhiều người tham gia cuộc tuần hành của phụ nữ thường niên nhằm ủng hộ các quyền của phụ nữ ở Washington D.C ngày 8.10.2022

AFP

Đa số thẩm phán bảo thủ trong Tòa án Tối cao Mỹ, bao gồm ba người được ông Trump bổ nhiệm khi ông còn là tổng thống, đã thu hồi quyền phá thai theo hiến pháp hồi tháng 6, gây ra sự phẫn nộ trong các nhóm bảo vệ quyền phụ nữ. Trong khi đó, Tổng thống Biden hứa sẽ thông qua một đạo luật liên bang để hệ thống hóa quyền phá thai.

Ngoài ra, đảng Cộng hòa, trong thế phòng thủ, đã tìm cách né tránh vấn đề nói trên. Trong một số trường hợp, các ứng cử viên đảng Cộng hòa đã xóa những điều liên quan đến việc phá thai khỏi các trang web tranh cử của họ.

Giáo sư khoa học chính trị David Cohen tại Đại học Akron ở bang Ohio cho rằng phán quyết của Tòa án Tối cao hồi tháng 6 chấm dứt quyền phá thai theo hiến pháp ở Mỹ là một "khoảnh khắc mang lại năng lượng" cho các đảng viên Dân chủ, theo mạng truyền hình Al Jazeera.

“Phá thai là một vấn đề mang lại chiến thắng và sẽ tiếp tục diễn ra trong các cuộc bầu cử sắp tới. Điều đó có nghĩa là đảng Dân chủ cần giữ tự do sinh sản ở vị trí hàng đầu trong chương trình nghị sự chính sách của họ và đấu tranh... nhằm mở rộng khả năng tiếp cận việc phá thai và kiểm soát sinh sản”, bà Mini Timmaraju, chủ tịch của NARAL, một tổ chức phi lợi nhuận ở Mỹ ủng hộ nỗ lực phản đối những hạn chế về phá thai, mở rộng việc phá thai và kiểm soát sinh sản, nhấn mạnh.

Lo ngại về cực đoan và chất lượng ứng viên

Theo các nhà phân tích, đảng Cộng hòa cũng đã tự mang lại tác động xấu bằng cách đề cử các ứng viên cực hữu cho cuộc đua quan trọng, kể cả ở các bang chiến trường. Tại Pennsylvania, ứng cử viên cực hữu của Đảng Cộng hòa cho chức thống đốc Doug Mastriano đã thua trước ứng viên đảng Dân chủ Josh Shapiro hơn 13 điểm phần trăm. “Các cử tri đã gửi một thông điệp vào hôm thứ ba (8.11) rằng “người Mỹ thực sự không nhiệt tình với những người cực đoan của một trong hai bên”.

Ngoài ra, ông Cohen cho rằng “chất lượng ứng cử viên”" đã làm suy yếu cơ hội giành chiến thắng của đảng Cộng hòa trên toàn bản đồ, viện dẫn một số cuộc đua mà những ứng viên của đảng này không đạt được kết quả tốt như mong đợi.

Trong khi đó, ngoài cảnh báo về những gì đảng Dân chủ gọi là chủ nghĩa cực đoan của đảng Cộng hòa, đảng Dân chủ còn cố gắng quảng cáo thành tích của chính họ. Tổng thống Biden đã nói về các chính sách kinh tế của mình, bao gồm dự luật cơ sở hạ tầng lưỡng đảng mà ông đã ký thành luật vào năm ngoái. Hơn nữa, quyết định của Tổng thống Biden về việc xóa khoản nợ sinh viên lên tới 20.000 USD có thể đã giúp huy động các cử tri trẻ tuổi, những người dường như đã đóng một vai trò quan trọng trong thành tích tốt hơn mong đợi của đảng Dân chủ, theo Al Jazeera.