Thẩm phán tối cao Mỹ qua đời, người gốc Việt có thể được đề cử thay thế

Chánh án toà án tối cao Mỹ John Roberts ngày 13.2 thông báo thẩm phán Antonin Scalia đã qua đời ở tuổi 79, theo Reuters ngày 14.2. Ông Roberts mô tả thẩm phán Scalia là một luật gia phi thường.

Tờ San Antonio News-Express là báo đầu tiên thông báo cái chết của ông Scalia. Báo này cho rằng ông qua đời vì nguyên nhân tự nhiên khi đang ghé thăm một khu nghỉ mát ở tây Texas.

Ông Scalia được tổng thống Ronald Reagan bổ nhiệm vào vị trí thẩm phán toà tối cao Mỹ năm 1986. Ông được biết đến với quan điểm bảo thủ mạnh mẽ và sự tinh tế trong phòng xử án.

CNN dẫn nguồn tin cho rằng Tổng thống Obama dự định sẽ đề cử người thay thế ông Scalia. Hành động được cho sẽ vấp phải sự phản đối từ nhiều nghị sĩ Cộng hoà bao gồm lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện là ông Mitch McConnell và chủ tịch uỷ ban tư pháp Thượng viện Chuck Grassley.

Thượng nghị sĩ Mitch McConnell nói rằng các vị trí ứng viên chưa nên được bầu ra chừng nào nước Mỹ có tổng thống mới. Việc đợi đến kỳ tổng thống sau mới bổ nhiệm thẩm phán mới sẽ khiến vị trí của ông Scalia bị bỏ trống ít nhất 11 tháng, một điều chưa từng có tiền lệ trong nhiều thập niên qua tại Mỹ.

Thẩm phán Antonin Scalia - Ảnh: Reuters

Ông Obama từng bổ nhiệm 2 người vào vị trí thẩm phán toà tối cao vào năm 2009 và 2010 và cả 2 đều trải qua phiên điều trần suôn sẻ tại Thượng viện vốn do phe Dân chủ kiểm soát khi đó. Tuy nhiên lần này sẽ là thử thách khi phe Cộng hoà đang kiểm soát Thượng viện Mỹ. Ông Obama nhiều khả năng sẽ buộc phải chọn một ứng cử viên ôn hoà.

Một yếu tố khác cần được chú ý là Nhà Trắng có thể sẽ cân nhắc một người nữ hoặc một thành viên phe thiểu số, hoặc một người phù hợp với 2 điều kiện trên.

Reuters ngày 14.2 nêu lên một số ứng cử viên tiềm năng hợp với các yêu cầu này, trong đó có bà Jacqueline Nguyễn (Nguyễn Hồng Ngọc) là người gốc Việt. Bà Jacqueline là thẩm phán toà phúc thẩm khu vực 9 trụ sở tại San Francisco từ tháng 5.2012. Hệ thống Tòa phúc thẩm liên bang Mỹ được chia thành 15 khu vực. Tòa phúc thẩm khu vực 9 chịu trách nhiệm xử lý tất cả các vụ kháng án tại những bang: Alaska, Arizona, California, Hawaii, Idaho, Montana, Nevada, Oregon, Washington, lãnh thổ Guam và quần đảo Northern Mariana.

Bà Jacqueline Nguyễn là phụ nữ gốc Việt đầu tiên trở thành thẩm phán toà án liên bang tại Mỹ. Năm 1995, bà là phó Biện lý liên bang tại khu vực miền trung của bang California. Bà còn là công tố viên liên bang và là thành viên văn phòng Lực lượng triệt phá các tổ chức tội phạm từ năm 1999-2000. Bà Jacqueline được bổ nhiệm làm thẩm phán toà tối cao Los Angeles năm 2002. Năm 2009, Tổng thống Obama bổ nhiệm bà lên vị trí thẩm phán liên bang, theo Los Angeles Times.