Thanh tra Chính phủ chỉ ra hàng loạt vi phạm liên quan Tập đoàn DIC

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành thông báo kết luận thanh tra về việc chấp hành pháp luật trong cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng (nay là Tổng Công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng - Tập đoàn DIC).

ẢNH: DIC

Nhiều hạn chế, thiếu sót trong cổ phần hóa

Theo kết quả thanh tra, Bộ Xây dựng căn cứ pháp lý là Nghị định 187/2004 để lập phương án cổ phần hóa doanh nghiệp là không đúng quy định.

Cạnh đó, quyết định của Bộ Xây dựng phê duyệt giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa trên cơ sở kết quả thẩm tra việc xác định giá trị doanh nghiệp của Vụ Kế hoạch tài chính, không được Ban chỉ đạo cổ phần hóa thẩm tra, cũng là không đúng quy định.

Những hạn chế, thiếu sót và vi phạm trên dẫn đến một số trình tự, thủ tục không được thực hiện theo quy định.

Điển hình như: Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng không lập phương án sử dụng đất; không xác định giá trị lợi thế vị trí địa lý đối với đất thuê là loại đất đô thị để tính vào giá trị doanh nghiệp (tuy nhiên quy định về việc xác định giá trị lợi thế vị trí địa lý đối với đất thuê đã không còn áp dụng theo quy định tại Nghị định 59/2011, trường hợp đã tính vào giá trị doanh nghiệp thì được trừ lại vào tiền thuê đất hàng năm theo quy định tại Nghị định 189/2013).

Vẫn theo cơ quan thanh tra, đơn vị tư vấn là Công ty cổ phần Giám định, thẩm định Việt Nam (VIVACO) xác định không đúng suất vốn đầu tư và nguyên giá của 2 công trình xây dựng trên đất, dẫn đến giá trị tài sản được đánh giá chênh lệch giảm so với quy định là hơn 2,4 tỉ đồng.

VIVACO còn không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất 25 căn biệt thự thuộc Khu Biệt thự Phương Nam là không đúng quy định.

Tuy vậy, doanh thu từ việc chuyển nhượng 14/25 căn biệt thự sau ngày 1.1.2007 đã được hạch toán vào kết quả kinh doanh của công ty nhà nước theo quy định; 11 căn biệt thự còn lại đã được Kiểm toán Nhà nước xác định bổ sung tiền sử dụng đất.

Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng đã nộp vào Quỹ hỗ trợ sắp xếp doanh nghiệp sau khi Bộ Xây dựng có quyết định phê duyệt giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13.3.2008 để bàn giao doanh nghiệp nhà nước sang công ty cổ phần.

Kết quả thanh tra còn cho thấy, VIVACO và Bộ Xây dựng không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất dự án Khu Đô thị du lịch sinh thái Đại Phước mà sử dụng tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án để tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hoá. Điều này không đúng quy định tại Nghị định 17/2006…

Hạch toán khoản lỗ không đúng quy định

Thanh tra Chính phủ cũng xác định, trong quá trình quyết toán giá trị vốn nhà nước, Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng đã hạch toán các khoản lỗ của 3 công ty con (từ thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa công ty con đến thời điểm chuyển sang công ty cổ phần công ty con), được Bộ Xây dựng phê duyệt quyết toán vào giá trị vốn nhà nước tại thời điểm 0 giờ ngày 13.3.2008 để bàn giao sang công ty cổ phần. Điều này không đúng quy định tại khoản 4 điều 21 Nghị định 109/2007.

Bộ Xây dựng và người đại diện phần vốn nhà nước tại Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển - Xây dựng cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm đối với các khoản lỗ nêu trên.

Riêng về vấn đề phát hành cổ phiếu riêng lẻ, Thanh tra Chính phủ nhận định Bộ Xây dựng ban hành các văn bản chấp thuận chủ trương phát hành và chào bán cổ phiếu riêng lẻ để tăng vốn điều lệ, qua đó chỉ đạo giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ phải phù hợp với giá thị trường tại thời điểm phát hành.

Hội đồng quản trị đã trình Đại hội đồng cổ đông Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng quyết định giá bán tối thiểu là 100.000 đồng/CP và Hội đồng quản trị Tổng công ty đã chào bán với giá 100.000 đồng và 102.000 đồng/CP theo khoản 1 điều 87 và điều 96 luật Doanh nghiệp năm 2005.

Tuy nhiên, Bộ Xây dựng với vai trò là chủ sở hữu chưa làm hết trách nhiệm trong việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phần riêng lẻ năm 2009, cần được kiểm điểm, xử lý theo quy định.

ẢNH: PHÚC BÌNH

Một nội dung khác là trình tự, thủ tục thoái vốn và việc xác định giá trị cổ phần để thoái vốn nhà nước. Kết quả thanh tra cho thấy, Bộ Xây dựng ban hành văn bản phê duyệt phương án thoái vốn nhà nước tại Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng nhưng không xin ý kiến của Bộ Tài chính và Bộ KH-ĐT là không đúng theo quy định tại Nghị định số 91/2015.

Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng cung cấp thông tin không đầy đủ, dẫn đến đơn vị tư vấn không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất của 3 địa chỉ đất nhằm bảo đảm sát với giá thị trường tại thời điểm thẩm định giá cổ phần.

Tổng số tiền chưa được xác định theo giá thị trường để đưa vào định giá cổ phần tạm ước tính là 1.821 đồng/CP, ước giá cổ phần sẽ là 14.251 đồng (= giá do tư vấn đã xác định là 12.430 đồng + 1.821 đồng).

Tuy nhiên, kết quả thẩm định giá của đơn vị tư vấn và lịch sử giá giao dịch trên thị trường chứng khoán của mã cổ phiếu DIG đã được Bộ Xây dựng tham khảo, trên cơ sở đó Bộ Xây dựng xác định giá bán cổ phần tối thiểu là 15.000 đồng, cao hơn giá thẩm định của đơn vị tư vấn (12.430 đồng); giá bán khớp lệnh trên Sàn Giao dịch chứng khoán đã thực hiện là 19.250 đồng/CP, cao hơn giá do Bộ Xây dựng xác định.

Trong khi đó, theo quy định của pháp luật về phương thức chuyển nhượng vốn nhà nước, giá bán cổ phần theo phương thức khớp lệnh trên sàn giao dịch chứng khoán sẽ do thị trường quyết định.

Trách nhiệm thuộc về ai?

Theo Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm đối với các vi phạm về trình tự, thủ tục trong quá trình cổ phần hóa doanh nghiệp thuộc về Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng, lãnh đạo Bộ Xây dựng giai đoạn 2007 - 2008 và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Trách nhiệm về vi phạm trong xác định giá trị tài sản khi xác định giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa chủ yếu thuộc về đơn vị tư vấn là VIVACO, đồng thời có phần trách nhiệm của Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng, lãnh đạo Bộ Xây dựng giai đoạn 2007-2008 và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Trách nhiệm trong việc không xác định lại giá trị quyền sử dụng đất mà sử dụng phương pháp tập hợp chi phí đầu tư và giá trị quyền phát triển dự án Khu đô thị du lịch sinh thái Đại Phước tính vào giá trị doanh nghiệp cổ phần hóa thuộc về Ban chỉ đạo cổ phần hóa Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng, lãnh đạo Bộ Xây dựng giai đoạn 2007-2008 và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Trách nhiệm về vi phạm trong việc hạch toán khoản lỗ của các công ty con trong quá trình quyết toán vốn nhà nước tại doanh nghiệp thuộc về Ban Chỉ đạo cổ phần hóa Công ty Đầu tư phát triển - Xây dựng, lãnh đạo Bộ Xây dựng giai đoạn năm 2008, năm 2016 và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Trách nhiệm trong việc chỉ đạo về giá chào bán cổ phiếu riêng lẻ năm 2009 thuộc lãnh đạo Bộ Xây dựng giai đoạn năm 2009.

Trách nhiệm đối với thiếu sót về trình tự, thủ tục trong phê duyệt phương án thoái vốn nhà nước tại Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng thuộc Bộ Xây dựng, lãnh đạo Bộ Xây dựng giai đoạn 2016 - 2017 và các tổ chức, cá nhân có liên quan.

Trách nhiệm về việc chưa cung cấp thông tin đầy đủ để xác định lại giá trị quyền sử dụng của 3 vị trí đất khi thẩm định giá cổ phần để thoái vốn thuộc người đại diện phần vốn Nhà nước tại Tổng công ty Cổ phần Đầu tư phát triển xây dựng.