Đằng sau sự thật khiến Vũ Hán thất thủ trước vi rút Corona mới

Cảm giác bình yên ban đầu đó nhanh chóng bốc hơi vào buổi chiều cùng ngày khi Zhang xem bản tin phỏng vấn nhà dịch tễ học nổi tiếng của Trung Quốc Zhong Nanshan. Chuyên gia này cảnh báo một dạng vi rút mới gây viêm phổi đang có dấu hiệu lây lan trong thành phố Vũ Hán và có nhiều nhân viên y tế đã ngã bệnh.

“Tôi cảm thấy có điều gì đó bất ổn”, Zhang nhớ lại.

Kế hoạch du lịch của anh nhanh chóng thay đổi vào rạng sáng ngày 23.1. Điện thoại của Zhang liên tục nhảy lên các dòng tin tức đáng quan ngại, theo đó chính quyền Vũ Hán sẽ phong tỏa toàn thành phố trong vòng vài giờ nữa. Zhang lập tức thu dọn hành lý và chạy thẳng đến ga xe lửa ở trung tâm đô thị.

“Tôi chỉ là một du khách”, Zhang chia sẻ với Tạp chí Tài Kinh trước khi lên tàu hỏa quay về Bắc Kinh. “Tôi không muốn bị mắc kẹt trong thành phố nguy hiểm này”.

Một chốt chặn trên đường cao tốc nối Vũ Hán với ngoại tỉnh AFP

Đối với đa số người dân Vũ Hán, dường như chẳng có gì bất thường xảy ra, dù cũng có lời đồn thổi râm ran về một căn bệnh bí ẩn. Đột nhiên, chỉ trong một ngày họ phát hiện mình đang nằm trong tâm dịch viêm phổi mới, do vi rút Corona mới gây ra.

Mọi thứ diễn biến nhanh chóng sau lệnh phong tỏa. Ba ngày sau khi Vũ Hán cô lập với thế giới bên ngoài kể từ 10 giờ sáng ngày 23.1, mọi tuyến giao thông đường bộ nội đô bị ngưng trệ. Trong 6 ngày, hầu như toàn bộ các thành phố khác của tỉnh Hồ Bắc rơi vào tình trạng tương tự. Đến ngày 29.1, toàn bộ 31 khu vực cấp tỉnh ở Trung Quốc đại lục đã kích hoạt cơ chế phản ứng khẩn cấp chống vi rút. Hơn 6.000 nhân viên y tế trên toàn Trung Quốc đổ về Vũ Hán.

Thế nhưng, những biện pháp trên vẫn chưa thể ngăn chặn đà lây lan của vi rút. Số người chết vào hôm nay cao hơn hôm trước. Tính đến sáng 3.2, con số tử vong vì dịch bệnh viêm phổi Vũ Hán tại Trung Quốc đã tăng lên 361 và 17.205 ca lây nhiễm, theo Tân Hoa xã.

Nhiều người tự hỏi chuyện gì đã xảy ra ở Vũ Hán?

Từ cuối tháng 12.2019, một số thông tin lan truyền trên mạng về căn bệnh viêm phổi bí ẩn ở Vũ Hán, khiến người Trung Quốc nhớ lại ký ức đau thương của dịch SARS vào năm 2003, cướp đi gần 800 mạng sống.

Khu bán thịt rừng, trong đó có koala (khoanh tròn đỏ) ở góc chợ Hoa Nam Twitter

“Không có chợ Hoa Nam, toàn bộ ngành ăn uống của Vũ Hán sẽ bị ngưng trệ”, một người bán chia sẻ với tờ Tài Kinh.

Vào ngày 31.12.2019, đoàn kiểm tra dịch tễ đã đến chợ Hoa Nam, cũng là nơi nổi tiếng cung cấp thịt rừng với điều kiện vệ sinh không bảo đảm. Cùng ngày, đoàn chuyên gia của Ủy ban Y tế Quốc gia cũng đến nơi điều tra bệnh lạ.

Khu bán thịt “cấm” tập trung ở phía tây của chợ, và kết quả kiểm tra của Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống Dịch bệnh Trung Quốc (CDC) phát hiện 33 trong tổng số 585 mẫu lấy từ chợ dương tính với vi rút. Trong số các mẫu dương tính, đến 93,9% đến từ khu tây.

Trong khi mọi sự chú ý tập trung vào chợ Hoa Nam, nơi được cho là bắt nguồn của dịch bệnh, báo cáo trên chuyên san The Lancet nêu ra một thực tế: chỉ có 27 trong số 41 bệnh nhân bị viêm phổi có tiếp xúc với chợ Hoa Nam.

“Có vẻ như chợ hải sản không phải là nguồn duy nhất gây bùng phát dịch bệnh”, một trong các tác giả tên Cao Bin phát biểu trên ấn bản ScienceInsider của Mỹ. “Thế nhưng, thật tình mà nói chúng tôi cũng không biết vi rút xuất phát từ đâu”, chuyên gia thú nhận.

Các bác sĩ ở tuyến đầu của dịch bệnh luôn rất nhạy cảm trước những mối nguy hiểm.

Bác sĩ Zhao của Bệnh viện Liên minh Vũ Hán cho hay ông tiếp nhận bệnh nhân viêm phổi đầu tiên vào tháng 12.2019. Không lâu sau đó, có thời điểm số người bệnh đổ đến bệnh viện lên đến 800 - 900 người/ngày.

Đội ngũ y tế vội vã đưa một bệnh nhân nghi nhiễm vi rút gây viêm phổi vào một bệnh viện ở Vũ Hán

Một số bác sĩ lên tiếng quan ngại về dòng vi rút mới được tìm thấy bên trong các mẫu xét nghiệm, với năng lực lây lan mạnh và nguy hiểm hơn nhiều so với các tình trạng viêm đường hô hấp thông thường. Thế nhưng, họ bị hoang mang trước các thông tin chính thức của chính quyền, rằng dịch bệnh đã được kiểm soát, và phủ nhận khả năng lây lan từ người sang người.

Trong khi đó, cảnh sát Vũ Hán tuyên bố đã trừng phạt 8 người được cho là tung tin vịt trên mạng, đa số là bác sĩ. Động thái này đã khiến nhiều bác sĩ quyết định khóa chặt miệng, dù họ ngửi thấy mùi nguy hiểm từ chủng vi rút mới.

Một bác sĩ chụp X-quang họ Li cũng tỏ ra nghi ngờ về các số liệu được công bố chính thức. “Vào ngày 15.1, tôi phát hiện 50 ca, nhưng ủy ban y tế vẫn thông báo 41 trường hợp, không thay đổi so với ngày 11.1”, theo bác sĩ Li.

Tốc độ lây lan của vi rút Corona chủng mới được đánh giá quá nhanh AFP

Bác sĩ này cũng bị sốc khi phải chứng kiến tốc độ lây lan quá nhanh của vi rút. Kể từ ngày 3.1, khoảng 2-3 người đến bệnh viện mỗi ngày, sau đó tăng 4-5 người/ngày, và cứ thế con số cứ nhân đôi sau mỗi 3 đến 4 ngày. “Tôi chưa bao giờ thấy vi rút nào tăng trưởng với tốc độ khủng khiếp như thế”, theo bác sĩ Li.

Phải đợi đến ngày 29.1, CDC và Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh tỉnh Hồ Bắc công bố báo cáo xác nhận vi rút Corona mới bắt đầu lây lan từ bệnh nhân cho những người họ có tiếp xúc gần gũi vào giữa tháng 12.2019.

“Các bác sĩ và quan chức phòng chống dịch bệnh đều biết vấn đề nghiêm trọng đến thế nào, nhưng không ai dám nói ra”, bác sĩ Li cho biết. “Chúng tôi chạy đua quần quật ngày lẫn đêm để giành giật từng người bệnh khỏi tay thần chết… Lẽ ra họ có thể tránh được sự đau đớn đó”.