Lá bài Trung Quốc của Tổng thống Trump

Chỉ còn khoảng 100 ngày nữa, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ diễn ra và nếu không có gì bất ngờ thì đó sẽ là cuộc cạnh tranh giữa đương kim Tổng thống Trump và ứng viên đảng Dân chủ - cựu Phó tổng thống Joe Biden. Kết quả các cuộc thăm dò mới nhất cho thấy ông Biden đang có lợi thế dẫn trước ông Trump tới 15%, theo tờ The Guardian. Khoảng cách này được cho là xuất phát từ mức độ tín nhiệm dành cho Tổng thống Trump giảm sút do chính sách ứng phó đại dịch Covid-19, kéo theo là tác động nghiêm trọng tới nền kinh tế Mỹ, đặc biệt là tỷ lệ thất nghiệp tăng mạnh. Theo giới phân tích, Tổng thống Trump chỉ có thể lật ngược tình thế nếu có chính sách quyết liệt và hiệu quả trong thời gian này.

Đại dịch Covid-19 có thể coi là một trong những nhân tố có tính quyết định đối với cuộc bầu cử tổng thống năm nay, khi Mỹ đang là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất với số ca nhiễm lẫn tử vong đều đứng đầu.

Chỉ mới vài tháng trước, Tổng thống Trump còn coi nhẹ việc đeo khẩu trang và cũng không tỏ ra quá lo lắng với tình hình dịch bệnh trên toàn nước Mỹ. Ông cũng là người ủng hộ việc nhanh chóng mở cửa lại nền kinh tế. Chính sách của ông Trump vấp phải sự phản ứng từ các chính trị gia đảng Dân chủ cũng như lãnh đạo các tiểu bang. Đến nay, nhiều người vẫn đổ lỗi rằng tình hình dịch bệnh phức tạp là do cách phản ứng chậm chạp và chủ quan của Nhà Trắng.

Hôm qua, an ninh được thắt chặt bên ngoài Tổng lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô. Cảnh sát được điều động, trong khi nhiều người dân Trung Quốc tập trung xem cảnh tòa lãnh sự này đóng cửa trước hạn chót 10 giờ hôm nay 27.7 theo yêu cầu của Bắc Kinh. Nhân viên lãnh sự quán Mỹ hôm qua đã hoàn tất các bước cuối cùng để rời đi, theo Reuters. Trước đó, truyền thông Mỹ tiết lộ phía Mỹ đã chuẩn bị sẵn sàng cho sự trả đũa ngoại giao này của Trung Quốc nên không cảm thấy bất ngờ.

Thế nhưng vài tuần trở lại đây, Tổng thống Trump đã có những thay đổi đáng kể trong cả phát ngôn lẫn hành động. Ông chủ động đeo khẩu trang và đề nghị người dân làm theo, nhấn mạnh lợi ích của việc đeo khẩu trang đối với phòng ngừa dịch bệnh. Mới đây nhất, chủ nhân Nhà Trắng cảnh báo cuộc khủng hoảng Covid-19 sẽ còn tồi tệ hơn trong thời gian tới. Cùng với những tuyên bố này, Tổng thống Trump và nhiều quan chức trong chính quyền của ông tiếp tục công kích Trung Quốc liên quan dịch Covid-19, đồng thời đưa ra hàng loạt cáo buộc về nguồn gốc vi rút SARS-CoV-2.

Thế nhưng theo giới quan sát, để Tổng thống Trump giành lại thế trận giữa một nước Mỹ đang ngổn ngang các vấn đề đối nội, bên cạnh dập lửa từ bên trong thì việc tăng tốc nhắm ra bên ngoài là chiến thuật được ưu tiên. Trung Quốc chính là lá bài như thế. Những tuần vừa qua, chính quyền Tổng thống Trump đã tổng lực nhắm vào Trung Quốc trong hàng loạt vấn đề và bằng nhiều hình thức khác nhau.

Tổng thống Trump đã không còn điện đàm hay dùng những lời “có cánh” để nói về mối quan hệ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kể từ tháng 3. Đến tháng 7, chính quyền ông Trump gần như đã ngừng thảo luận về thương mại với Trung Quốc. Mỹ đồng thời ra lệnh trừng phạt Trung Quốc về một loạt chính sách của Bắc Kinh liên quan đến luật an ninh dành cho Hồng Kông; người Ngô Duy Nhĩ. Mỹ công khai bày tỏ lập trường về Biển Đông, biển Hoa Đông, căng thẳng biên giới Ấn - Trung, trong đó bác bỏ các yêu sách chủ quyền phi lý của Bắc Kinh tại khu vực. Mỹ cũng tăng tốc tiến hành các cuộc tập trận quân sự, hoạt động bảo vệ tự do hàng hải nhằm gửi thông điệp mạnh mẽ tới Trung Quốc. Bên cạnh đó, chính quyền Washington đẩy mạnh gây sức ép với các tập đoàn công nghệ Trung Quốc như Huawei. Mới đây nhất, Mỹ yêu cầu đóng cửa Tổng lãnh sự quán Trung Quốc tại thành phố Houston (bang Texas). Động thái này cùng với màn ăn miếng trả miếng của Trung Quốc (đóng cửa Tổng lãnh sự quán Mỹ tại Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên) đã đẩy quan hệ Mỹ - Trung xuống mức thấp nhất trong vòng nhiều thập niên qua.

Trang Politico dẫn lời một người ủng hộ ông Trump nói rằng: “Mọi người luôn coi Trung Quốc là đối thủ về kinh tế lấy đi việc làm của chúng tôi, nhưng giờ đây họ nhìn Trung Quốc là mối đe dọa an ninh”. Cũng theo trang này, Tổng thống Trump đang nhắm vào những vấn đề về Trung Quốc mà các chính quyền trước đây của Mỹ không coi là trọng tâm. Giới quan sát cho rằng việc sử dụng lá bài Trung Quốc sẽ giúp ông Trump lấy lại sự ủng hộ. Thêm vào đó, ông có thể chứng minh với cử tri rằng chính quyền của ông sẽ quyết liệt với đối thủ chính Trung Quốc để bảo vệ lợi ích cho Mỹ và người dân Mỹ cả về kinh tế lẫn an ninh. Tuy vậy, một số đồng minh của ông Trump cảnh báo nếu không tính toán kỹ, chiến lược này có thể tác động ngược lại với Mỹ.