Các ngân hàng lẽ ra phải cho doanh nghiệp vay, tạo ra hàng hóa, của cải, lợi nhuận... thì nay lại mang tiền đó đi gửi lại ở nước ngoài, TS Ngô Trí Long nói.
 Điều hành chính sách ngoại tệ cần những bước đi linh hoạt - Ảnh: Đào Ngọc Thạch |
Dù Ngân hàng Nhà nước phản biện rằng việc các ngân hàng thương mại gửi ngoại tệ ra nước ngoài là bình thường, nhưng theo các chuyên gia, trong bối cảnh các doanh nghiệp khát vốn rẻ thì con số gửi tiền tỉ USD ra nước ngoài lại không hề bình thường.
Gửi hàng tỉ USD ra nước ngoài hưởng lãi
| |
|
|||||||||||||||
Theo giả thuyết của VEPR, diễn biến bất thường này, một phần có thể xem như tình trạng “bẫy thanh khoản” ngoại tệ. Lãi suất huy động và cho vay USD vốn ở mức thấp, cộng với kỳ vọng tỷ giá USD/VND tăng lên sau sự kiện Trung Quốc phá giá nhân dân tệ khiến thị trường không tìm được mức lãi suất cho vay ngoại tệ cân bằng. Nên giải pháp sinh lời tốt nhất là các ngân hàng thương mại (NHTM) gửi tiền không kỳ hạn/kỳ hạn ngắn ở NH nước ngoài. VEPR đặt vấn đề: “Nếu giả thiết là đúng, dòng tiền gửi ở nước ngoài có thể tiếp tục gia tăng trong các giai đoạn sau do chính sách hạ lãi suất huy động USD về mức 0%/năm và hạn chế đối tượng vay ngoại tệ. Việc đưa lãi suất huy động về 0% đã triệt tiêu động lực tiết kiệm ngoại tệ có kỳ hạn, do đó phần lớn các khoản tiền gửi ngoại tệ sẽ ở dạng không kỳ hạn. Các NHTM sẽ gặp khó khăn trong việc cân đối thanh khoản ngoại tệ và cung ứng các khoản vay ngoại tệ cho doanh nghiệp (DN) và do đó tiếp tục lựa chọn giải pháp gửi tiền ở nước ngoài”.
Phản biện lại thông tin trên, Vụ trưởng Vụ Dự báo thống kê (NH Nhà nước) Tô Huy Vũ cho rằng: “Khi tiền gửi ngoại tệ của khu vực tổ chức kinh tế và dân cư tăng mạnh thì việc các NHTM mang ngoại tệ ra gửi ở nước ngoài trong bối cảnh tín dụng ngoại tệ giảm là diễn biến hết sức bình thường trong hoạt động NH. Các NH chỉ để một phần ngoại tệ tiền mặt để phục vụ các nhu cầu của dân cư, còn lại đầu tư dưới hình thức nào phải phù hợp với quy định của pháp luật về quản lý ngoại hối. Việc gửi tiền ở nước ngoài là để đảm bảo tính thanh khoản cao, có thể sử dụng bất cứ khi nào nhằm đáp ứng nhu cầu thanh toán của DN và người dân”.
Về vấn đề này, TS Nguyễn Trí Hiếu nhận xét việc một lượng ngoại tệ lớn chảy ra NH nước ngoài có tác động từ chính sách giảm lãi suất tiền gửi USD về 0%/năm. Bởi ở đầu vào, dù lãi USD về 0%/năm nhưng người dân vẫn gửi tiền vào NH vì họ muốn đảm bảo ngoại tệ được bảo quản, cất giữ an toàn. Ngoài ra còn kỳ vọng tỷ giá ngoại tệ tăng trong tương lai sẽ sinh sôi thêm lợi nhuận. Ở phía đầu ra, NH Nhà nước ban hành Thông tư số 24 siết cho vay ngoại tệ đối với các DN sản xuất kinh doanh trong nước để xuất khẩu hàng hóa ra nước ngoài nên nhu cầu vay vốn ngoại tệ giảm. Tiền gửi vẫn chảy vào trong khi đầu ra siết lại buộc các NH phải mang đi gửi ở nước ngoài. Đó là nguyên nhân khiến lượng tiền gửi ngoại tệ tăng mạnh.
| |
|
Vốn rẻ không được đưa vào nền kinh tế
Nghe con số tiền gửi ở NH nước ngoài 7,3 tỉ USD, bà Nguyễn Ngọc Thúy, Giám đốc kinh doanh Hợp tác xã mây tre lá Ba Nhất, bức xúc khi cách đây 2 tuần, phía NH ngưng không cho DN vay ngoại tệ theo Thông tư 24. Bà Thúy cho hay: Trước đây đơn vị ký kết hợp đồng xuất khẩu với phía nước ngoài, theo như hợp đồng thì đối tác được trả chậm từ 30 - 90 ngày sau khi nhận hàng. Đơn vị dùng chứng từ này để vay ngoại tệ tại NH với lãi suất 3 - 3,5%/năm mua nguyên vật liệu để sản xuất hàng xuất khẩu. Khi ngoại tệ được đối tác thanh toán, DN cũng bán lại cho phía NH.
“Bây giờ quy định nhà nước không cho DN xuất khẩu như chúng tôi vay ngoại tệ mà chuyển sang vay tiền đồng lãi suất 7%/năm - chi phí lãi vay tăng gấp đôi. Vậy làm sao có thể cạnh tranh với DN nước ngoài có mức lãi suất vay USD 1 - 2%/năm”, bà Thúy nói.
7,3 tỉ USD gửi ở nước ngoài là 'bình thường'
Xung quanh thông tin lượng tiền gửi ra nước ngoài tăng lên 7,3 tỉ USD trong quý 3/2015, ông Tô Huy Vũ, Vụ trưởng Vụ Dự báo thống kê - Ngân hàng Nhà nước đã thông tin chi tiết thêm.
Ủng hộ chủ trương chống đô la hóa nhưng chuyên gia tài chính TS Ngô Trí Long nhận xét cách mà NH Nhà nước làm là quá vội vàng và chưa nhìn tổng thể bài toán. “Mỗi năm VN đón hơn chục tỉ USD kiều hối, trừ đi một phần để thanh toán, chi trả cho nhu cầu của người dân, phần còn lại có thể chảy vào hệ thống NH với lãi suất 0%/năm. Các NH lẽ ra phải cho DN vay, tạo ra hàng hóa, của cải, lợi nhuận... thì nay lại mang tiền đó đi gửi lại ở nước ngoài. Như vậy, tiền chạy vòng từ nước ngoài qua VN rồi lại chạy ra nước ngoài. Chúng ta chống đô la hóa, điều đó rất đúng, nhưng khi quyết định loại trừ USD ra khỏi hệ thống thì thời cơ đó phải chín muồi”, TS Long kiến nghị.
Bình luận (0)