Nhiều sai sót trong khám chữa bệnh, đấu thầu thuốc ở TP.HCM

Thanh tra TP.HCM vừa công bố kết luận về việc quản lý, sử dụng quỹ bảo hiểm y tế (BHYT), mua sắm trang thiết bị y tế, vật tư y tế và đấu thầu thuốc chữa bệnh tại Sở Y tế và một số bệnh viện (BV) từ năm 2014 đến tháng 9.2019, trong đó chỉ ra nhiều sai sót trong công tác quản lý bảo hiểm xã hội (BHXH), chi phí khám chữa bệnh (KCB).

Theo thông báo kết luận thanh tra (KLTT), từ năm 2014 - 2018, BHXH TP.HCM thu hơn 44.191 tỉ đồng, đạt tỷ lệ 102,24% dự toán được giao. Tuy nhiên, vẫn còn phát sinh nợ đọng tiền BHYT tính đến tháng 12.2019 hơn 218 tỉ đồng. BHXH TP.HCM đã đôn đốc, nhắc nhở các đơn vị chậm đóng, nợ đọng tiền BHYT, tổ chức thanh tra, kiểm tra chuyên ngành với các công ty không khắc phục số tiền nợ quỹ.

Đáng chú ý, theo KLTT, tính đến tháng 9.2019, chi phí KCB BHYT vượt quỹ, vượt trần năm 2017 của 151 cơ sở KCB với hơn 258 tỉ đồng; chi phí KCB vượt dự toán và vượt trần năm 2018 hơn 186 tỉ đồng. Các khoản chi vượt này chưa được BHXH VN xem xét và chấp nhận thanh toán.

Để xảy ra tình trạng vượt quỹ, vượt trần và vượt dự toán nêu trên, Thanh tra TP.HCM xác định ngoài nguyên nhân chủ quan của các đơn vị còn do nguyên nhân khách quan như: đối tượng tham gia BHYT ngày càng tăng, thay đổi chính sách thông tuyến KCB các BV quận, huyện. Bên cạnh đó, đa số các BV tại TP.HCM là tuyến cuối nên số lượt khám bệnh tăng dần mỗi năm; số bệnh nhân (BN) các tỉnh đến KCB chiếm bình quân 50% và đa số là bệnh nặng, cần can thiệp điều trị đặc hiệu, chi phí cao. Dù số BN tăng hằng năm nhưng dự toán chi BHYT không tăng nên dẫn đến vượt dự toán chi BHYT.

Về thực hiện thanh toán chi phí KCB tại một số BV, Thanh tra TP.HCM xác định việc sử dụng thuốc trong hoạt động KCB đề nghị thanh toán BHYT từ năm 2014 đến quý 2/2019 tại 5 đơn vị (BV Ung bướu, BV Nhân dân Gia Định, BV Nhi đồng 1, BV đa khoa Hoàn Mỹ Sài Gòn và Trung tâm y khoa Phước An) có sai sót về giá thuốc đề nghị thanh toán với tổng số tiền hơn 2,6 tỉ đồng, trong đó nhiều nhất là BV Ung bướu hơn 1,1 tỉ đồng. Để xảy ra các sai sót nêu trên, trách nhiệm thuộc về giám đốc các BV và trưởng phòng, trưởng khoa liên quan.

Riêng BV Ung bướu, đơn vị này không xây dựng danh mục vật tư y tế đối với 23 mặt hàng gửi BHXH TP.HCM để làm cơ sở thanh toán chi phí vật tư y tế từ nguồn quỹ BHYT cho các BN là chưa thực hiện đúng quy định. Đồng thời, một số thuốc thanh toán BHYT được mua sắm theo giá thuốc của BV Chợ Rẫy với giá trị hơn 28 tỉ đồng cũng chưa đúng quy định của luật Đấu thầu. Đến ngày 4.8.2020, BHXH TP.HCM có văn bản báo cáo Thanh tra TP.HCM, trong đó cho biết đã xử lý, thu hồi chi phí ngoài phạm vi BHYT trong quyết toán quý 2/2020 đối với 5 cơ sở nêu trên với số tiền hơn 2,6 tỉ đồng và rà soát sau kết luận kiểm tra của BV Ung bướu hơn 3,2 tỉ đồng.

Về việc mua sắm trang thiết bị và vật tư y tế, Thanh tra TP.HCM cho biết BV Ung bướu có sai sót về trình tự thủ tục khi không ban hành quyết định thành lập bên mời thầu, thực hiện 32 gói thầu mua sắm vật tư và hóa chất không thông qua đấu thầu rộng rãi mà mua sắm trực tiếp. Tương tự, BV Nhân dân Gia Định cũng mua sắm trực tiếp 15 gói trang thiết bị y tế mà không bằng hình thức đấu thầu. Dù từ cuối năm 2018 đến nay, BV này đã chấn chỉnh, thực hiện đấu thầu rộng rãi nhưng theo Thanh tra TP.HCM, vẫn cần phải kiểm điểm rút kinh nghiệm.

Về thực hiện đấu thầu thuốc chữa bệnh, Sở Y tế đã chậm trễ trong việc phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu năm 2018 - 2019 tại BV Ung bướu. Về phía BV Ung bướu, đơn vị này cũng không phạt vi phạm hợp đồng đối với các công ty không cung cấp thuốc theo kết quả lựa chọn nhà thầu; không thông báo kết quả đánh giá hồ sơ đề xuất kỹ thuật năm 2016; không đăng tải thông tin mua sắm trực tiếp trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Riêng BV Nhi đồng 1 chưa chủ động trong công tác trình duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu.

Ngoài ra, việc 3 BV: Ung bướu, Nhân dân Gia Định và Nhi đồng 1 không hủy thầu đối với các mặt hàng thuốc không lựa chọn được nhà thầu cũng được xác định là chưa thực hiện đúng quy định. Các sai sót nêu trên có trách nhiệm của giám đốc Sở Y tế, giám đốc BV và trưởng khoa liên quan.

Từ kết quả thanh tra, Chủ tịch UBND TP.HCM yêu cầu Giám đốc Sở Y tế phối hợp với BHXH TP.HCM tham mưu UBND TP.HCM văn bản đề nghị BHXH VN sớm xem xét, thanh quyết toán đối với kinh phí KCB BHYT phát sinh vượt quỹ, vượt trần và vượt dự toán trong 3 năm: 2017, 2018, 2019; đồng thời, tổ chức kiểm điểm các cá nhân tại 3 BV: Ung bướu, Nhân dân Gia Định và Nhi đồng 1 mắc sai sót trong việc sử dụng thuốc thanh toán chi phí KCB BHYT và đấu thầu, mua sắm thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế. Lãnh đạo TP.HCM cũng đề nghị BHXH TP.HCM xử lý, thu hồi các khoản chi thanh toán KCB BHYT của các đơn vị có sai sót. Đối với các BV mắc sai sót, UBND TP.HCM yêu cầu khắc phục các sai sót, tồn tại của hồ sơ bệnh án và tổ chức đấu thầu mua sắm thuốc, thanh toán chi phí đúng quy định.