Tan nát rừng vì khai thác gỗ tận thu

Ngày 22.4, PV Thanh Niên ghi nhận, đơn vị khai thác gỗ vẫn chưa vận chuyển hết số gỗ đã bị đốn hạ và còn để ngổn ngang trong rừng. Tại hiện trường, ngay từ ngoài cổng vào khu nhà trung tâm, các loại cây gỗ, cành lá, củi khô được để vương vãi chắn cả đường đi vào khu di tích. Đi sâu vào bên trong, từng khoảnh rừng bị xé nát bởi các vệt bánh xe kéo gỗ ra khỏi rừng. Hàng ngàn cây gỗ đã bị cưa cắt và cành, lá, củi khô chất đống, tạo ra một cảnh tan hoang...

Theo một người dân ở xã Đất Cuốc, tình trạng khai thác gỗ tận thu kéo dài từ khoảng 10.2019 đến nay và chưa có dấu hiệu dừng lại. Trả lời câu hỏi của PV Thanh Niên, đại diện Sở VH-TT-DL Bình Dương (chủ quản của Bảo tàng Bình Dương - đơn vị được giao quản lý rừng và khu di tích) cho biết 8.2019, đơn vị này đã đề xuất và được UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt phương án khai thác tận thu keo tai tượng trong khu rừng. Theo đại diện Sở VH-TT-DL Bình Dương, do phần lớn các cây keo tai tượng trong rừng bị chết do tuổi đời cao (gần 30 năm) nên đơn vị này đề xuất cho khai thác tận thu, sau đó sẽ trồng mới bằng các loại cây có giá trị kinh tế cao hơn như: giáng hương, cẩm lai…

Thời điểm 2019, UBND tỉnh Bình Dương thành lập đoàn kiểm kê, xác định trong 27 ha rừng còn 8.734 cây keo tai tượng. Trong đó có 3.658 cây keo còn sống với trữ lượng lâm sản tương đương 769,4 m³. Số còn lại là cây keo chết với trữ lượng khoảng 961,8 m³. Theo đánh giá của đoàn kiểm kê, với trữ lượng cây keo tai tượng như trên có thể cho sản lượng gỗ thương phẩm khoảng 1.299 m³. Sau đó, một công ty đã trúng thầu, khai thác và thu mua toàn bộ lâm sản từ cây keo tai tượng với tổng giá trị trên 980 triệu đồng.

Hàng ngàn cây gỗ đã bị cưa cắt và cành, lá, củi khô chất đống Ảnh: Đỗ Trường

Sáng 22.4, PV Thanh Niên làm việc với đại diện Bảo tàng Bình Dương (đơn vị được giao quản lý rừng và khu di tích) về vấn đề khai thác gỗ và phá nát khu rừng này, đại diện Bảo tàng Bình Dương cho biết “đây là lỗi của công ty khai thác”.

Đại diện Bảo tàng Bình Dương giải thích, sau khi trúng thầu, công ty khai thác đã chặt hạ, thu gom được gần 2/3 diện tích. “Tuy nhiên, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên công ty này đang tạm ngừng khai thác do đầu ra bị ảnh hưởng bởi các công ty chế biến gỗ cắt giảm sản xuất”.

Liên quan đến việc khu rừng bị phá nát bởi các vết cắt vệt bánh xe, đường mòn và các tầng cây bụi bị chết..., đại diện Bảo tàng Bình Dương thừa nhận trong quá trình khai thác, vận chuyển gỗ ra ngoài, công ty khai thác đã làm ảnh hưởng đến hiện trạng của khu rừng và làm chết nhiều tầng cây bụi. “Đoàn kiểm tra của Bảo tàng Bình Dương cũng đã lập biên bản đối với công ty khai thác với các lỗi như: không khai thác cuốn chiếu, không thu dọn vệ sinh, để chất đống các loại cành cây, củi khô ảnh hưởng đến công tác phòng chống cháy rừng… Tuy nhiên, đến nay công ty vẫn chưa ký biên bản vi phạm bởi nhiều lý do”, đại diện Bảo tàng Bình Dương cho hay.

Theo tìm hiểu của PV Thanh Niên, trên 27 ha rừng nằm trong diện tích gần 40 ha thuộc Khu di tích lịch sử chiến khu Đ (xã Đất Cuốc, H.Bắc Tân Uyên, Bình Dương) có nguồn gốc từ rừng trồng bằng nguồn vốn tài trợ của tổ chức phi chính phủ Oxfarm (Liên minh Quốc tế về giảm nghèo - PV). Rừng được trồng từ năm 1990 do Sở NN-PTNT Bình Dương quản lý với các loại cây chủ yếu là: keo tai tượng, cây sao, cây dầu... Năm 2011, UBND tỉnh Bình Dương phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng dự án Khu tưởng niệm chiến khu Đ trên diện tích khoảng 13 ha (trong tổng diện tích gần 40 ha, còn lại là đất rừng) với nhiều hạng mục công trình, vốn đầu tư trên 123,7 tỉ đồng. Chủ đầu tư và quản lý là Ban Quản lý dự án đầu tư, xây dựng trực thuộc UBND tỉnh Bình Dương. Trong thời gian hơn 7 năm, Ban Quản lý dự án Bình Dương mới chỉ đầu tư xây dựng được một số công trình như các tuyến đường trong dự án, khu nhà trung tâm... thì đến năm 2017, dự án này được chuyển cho Sở VH-TT-DL Bình Dương quản lý. Sau đó, Sở VH-TT-DL giao lại cho Bảo tàng Bình Dương quản lý, trong đó có trên 27 ha rừng nói trên.

Di tích được xếp hạng quốc gia Di tích lịch sử chiến khu Đ hình thành vào năm 1946, ban đầu gồm 5 xã: Tân Hòa, Mỹ Lộc, Tân Tịch, Thường Tân, Lạc An (Q.Tân Uyên, tỉnh Biên Hòa, nay là H.Bắc Tân Uyên, Bình Dương). Chiến khu Đ từng là trung tâm kháng chiến có vị trí chiến lược cho việc xây dựng căn cứ địa cách mạng. Đây cũng là nơi hình thành và phát triển lực lượng vũ trang miền Đông Nam bộ. Tháng 5.2010, Khu di tích lịch sử chiến khu Đ được Bộ VH-TT-DL quyết định xếp hạng di tích quốc gia.