Hãy cho trẻ nhỏ uống vắc-xin ngừa tiêu chảy cấp do vi-rút rota ngay từ 6 tuần tuổi

Mức độ phổ biến:

• 114 triệu trẻ em bị nhiễm vi-rút Rota mỗi năm trên toàn thế giới ².
• Ước tính, mỗi năm trên thế giới có khoảng 2 triệu trẻ em phải nhập viện điều trị do các triệu chứng của nhiễm vi-rút Rota ³.
• Bệnh phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt là nhóm trẻ dưới 2 tuổi. Trẻ càng nhỏ, nguy cơ lây nhiễm và triệu chứng bệnh càng nặng ³.
• Tiêu chảy cấp do vi-rút Rota cướp đi sinh mạng của hơn 453.000 trẻ em trên thế giới mỗi năm ⁴.
• Tại Việt Nam, cứ 2 trẻ nhập viện do tiêu chảy cấp thì có một trẻ là do nhiễm vi-rút Rota ⁵ và lứa tuổi thường gặp nhất là 3 đến 24 tháng tuổi ³.

Biểu hiện của bệnh:

• Khi bị nhiễm vi-rút Rota, trẻ sẽ bị sốt, buồn nôn và ói mửa dữ dội. Sau 24 đến 48 giờ, sẽ xuất hiện triệu chứng tiêu chảy. Trẻ tiêu chảy phân lỏng, toàn nước, không có máu. Tiêu chảy và nôn ói có thể lên đến hơn 20 lần/ngày⁶.
• Vì vừa bị ói và tiêu chảy nhiều, trẻ bị nhiễm vi-rút Rota rất dễ bị mất nước phải nhập viện để truyền dịch. Trẻ sẽ nhanh chóng khô kiệt nếu không được chăm sóc thích hợp trong giai đoạn này và có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị thích hợp. Thông thường bệnh kéo dài từ 5 đến 8 ngày⁷.
• Sốt: Chủ yếu sốt nhẹ và vừa, kéo dài 1-3 ngày. Cá biệt có trường hợp trên 40 độ C gây co giật.

Mức độ lây lan:

Mỗi 1ml phân của một trẻ bị tiêu chảy cấp do vi-rút Rota có thể chứa hơn 1.000 tỷ phân tử vi-rút trong khi chỉ cần chưa đến 10 vi-rút này là đủ để lây bệnh cho con người. Khi thải ra ngoài, vi-rút này bám trên tay đến 4 giờ và trên các bề mặt cứng đến vài tuần³. Khi trẻ lành tiếp xúc với nguồn vi-rút này đưa vào miệng sẽ dẫn đến nhiễm bệnh.

Điều đáng lo ngại là vi-rút Rota gần như không thể bị tiêu diệt bởi các biện pháp vệ sinh thông thường như xà phòng mà chỉ bị tiệt trừ bởi các dung dịch diệt khuẩn có chứa cồn^8.

Cách phòng ngừa:

Hiện nay, chủng ngừa bằng vắc-xin vẫn là biện pháp chủ động và hữu hiệu giúp trẻ phòng tránh vi-rút Rota bên cạnh việc cho trẻ bú mẹ đầy đủ và sử dụng các biện pháp vệ sinh thường xuyên. Vắc-xin ngừa vi-rút Rota hiện đã có trong chương trình chủng ngừa dịch vụ tại các bệnh viện Sản-Nhi, Trung tâm y tế dự phòng trên cả nước.

Phác đồ uống ngừa bao gồm 2 liều hoặc 3 liều tùy theo loại vắc-xin. Với vắc-xin vi-rút Rota chủng hoàn toàn từ người chỉ cần 2 liều là đủ hiệu quả bảo vệ cho trẻ phòng vi-rút Rota vì giống như là nhiễm 2 lần tự nhiên. Phác đồ 2 liều sẽ giúp trẻ được bảo vệ sớm đối với vi-rút Rota ngay từ 10 tuần tuổi và giúp cho ba mẹ dễ nhớ để hoàn tất đầy đủ lịch uống ngừa cho trẻ.

Trẻ có thể bắt đầu uống ngừa vắc-xin vi-rút Rota ngay từ 6 tuần tuổi và hoàn tất lịch uống càng sớm càng tốt trước 6 tháng tuổi để có đầy đủ miễn dịch trong giai đoạn có nguy cơ cao nhiễm vi-rút Rota từ 6 tháng đến 2 tuổi.

Phụ huynh có thể tìm hiểu thêm thông tin và cách phòng ngừa vi-rút Rota trên website http://tiemngua.com .

Tài liệu tham khảo:

1. Velázquez et al. N Engl J Med 1996; 335: 1022–8
2. Glass RI, et al. Rotavirus vaccine: current prospects and future challenges. The Lancet. 2006; 368:323-32
3. Parashar, U. D., Hummelman, E. G., Bresee, J. S., Miller, M. A. and Glass, R. I. (2003). Global illness and deaths caused by rotavirus disease in children. Emerg Infect Dis 9(5): 565-72.
4. WHO 2013, 88, 49-64
5. Nguyen Van Man et al. Epidemiological Profile and Burden of Rotavirus Diarrhea in Vietnam- 5 years of Sentinel Hospital Surveillance. JID 2005; 192:S127-32
6. Lancet Infect Dis 2004; 4: 91-99
7. Pan American Journal of Public Health. 2000, 8(5): 305-31
8. Pediatric Infect Dis J, 2000; 19:S103-5

Tài liệu giáo dục dành cho công chúng được hợp tác thực hiện giữa Hội Y Học Dự Phòng Việt Nam và VPĐD GlaxoSmithKline Pte Ltd. tại TP HCM.